SUA
Manuel Apalategi, Sabiaga , 1955
Mendeak zitun hamabi urte,
Nere adinak hamaika.
Udako egun bero harixe
Guziok eman harrika!
Aizkorri eskubi, Aralar ezker,
Hegoaldetik atea,
Mendi gainean, zuhaitz artean
Bi bizitzako etxea.
Atarietan garaiak zabal
Eguzki suak kixkaltzen.
Belar sorotan, ebakirikan,
Belarrak ondu t'igartzen.
Goiko ganbaran hasiak ziran
Gari jotzeko lanetan;
Besoak arin, bihotza pozez,
Ogi zuriren ustetan.
Gari balak sar, lasta balak ken,
Gizon haundien iduri,
Mutil koskorrak badabilzkizu
Gora ta behera urduri.
Ganbara erdian belartegia.
Belartegian belarra.
Belar hartantxe norbaitek piztu
Zori gaiztoko su garra.
Joxantonio mutil ederra
Aitari balak hurbiltzen.
Lana utzita hasi zan larri
"Sua! Sua!" hots egiten.
"Sua! Su da! Sua ganbaran!"
Hantxe negarrak, orroak!...
"Kanpora denak! Kristauak lehenen!
Behiak, txerriak, astoak!"...
Tzir-tzir ta tzar-tzar! Kea ta garra!
Negargarrizko gauzea!
Hantxe kixkaldu, behin da betiko,
Gaittin-azpiko etxea!
"Ama nun dabil?" galdetu aitak.
"Beheko gelan hor ez al da?"
Jauzi larrian leiho zulotik
Aita sartu zan bertara.
Su gar hartatik, bi besoetan,
Huraxe zama ederra!,
Atera zigun ama bizirik.
Amaren baitan arreba!
"Joxantonio nun ote dugu?
Igesi joan ote da?"
"Jo-xan-to-ni-o! Jo-xan-to-ni-o!"
Haren aztarnik ez, ez da!
"Ganbaran bertan gelditu al da?
Nork ikusi du irtetzen?
Gixagaixoa sutzar horretan
Ote dago, ba, erretzen?"
Ai sua, sua! Su gaizkilea!
Denak gaitzesten ahal haute!
Piztu orduko, zapaldu, busti;
Ito ta itzali bahindute!...
Gizonaren on egin hinduen
Ongile huts dan Jainkoak.
Orain, ordea, lapur, hiltzaile...
Nork esan hire gaiztoak?
Etxea kixkal, anaia erre,
Amatxo ere larritan...
Nola ez bada madarikatu
Txikitan eta haunditan?
Ez da ikusiko baserrietan
Gehiago Gaittiń-azpiko.
Joxantonio erre zan eta,
Han ez ahal da inor biziko!
© Manuel Apalategi, Sabiaga