BERTSO BERRIAK HORMA ZAHARREI JARRIAK

        Xabier Amuriza , 1972

 

 

Bertso berri batzuek behar ditu jarri

entzumenik dutenen entretenigarri.

Katez loturik preso gaituzte ekarri

kantuz azalduko dut espetxeko berri

inozentzian inor ez dadin etorri.

 

Espainian behera han dago Zamora

basamortu hoberik nonbait izango da.

Ez mendi ez itsaso ez belar ez lora

hementxe bizi behar hainbeste denbora

hain maite dugun Euskal Herritik kanpora.

 

Etxetzar bat hemen da itxuraz bikaina

goralduko nukena gorroto dut baina.

Erdia zementu 'ta erdia burdina

gizonak piztitzeko apropos egina

hobe zen ifernura erori bagina.

 

Ilunpe hontan bizi gara erdi hilak

ondo itxirik daude ate 'ta zerrailak.

Inguruan polizi 'ta goarda zibilak

batzuk pistolak eta besteak fusilak

galtzeko arriskurik ez dago mutilak.

 

Kanpotik ifernua dirudin kaiola

barrutik zerri toki edo zerbait hola.

Jaten behintzat lujorik ez dugu inola

tantaka zurrupatzen digute odola

oraindik bizi gara nik ez dakit nola.

 

Gartzelan sartu eta lehenengo kolpian

zer ikusteko nintzen asko ez nenkian.

Zerbait gorderik edo neukan atxakian

batek eskua sartu galtzontzilopian

sekula inork ukitu ez didan tokian.

 

Goizean goiz ohetik jaiki egunero

ur salda zikin batez gosaria gero.

Eguerdian baba beltz 'ta holako jenero

hemengo potajeak probatu ezkero

bizkarrak gizentzerik ez dugu espero.

 

Baba beltzak nahasturik harriz eta harrez

hemen gabiltza hortzak irentsi beharrez.

Sabela putzez bete besterik ezer ez

gainera gerrikorik ibiltzen utzi ez

galtzei soinean eusten ez daukagu errez.

 

Sabela hutsik eta loturik mingaina

goitik behera zigorra txakurrak baigina.

Hau da gertatu zaigun espetxe zikina

oraindikan burutik sano gaude baina

badira motiboak zoratzeko aina.

 

Nagusi bat daukagu zirkuan hazita

pizti bildurgarria aurrez ikusita.

Oraindikan hizketan ez du ikasi-ta

uhuka hasten zaigu begiak itxita

orangutan garbia trajea jantzita.

 

Lotsagarri da baina sinestu hau jaunak

ate gabe ditugu hemengo komunak.

Testigu gabe hortan ohiturik ginanak

agiriz egin behar ezkutuko lanak

erakutsi ditugu dokumentu danak.

 

Deskoiduz inork ezer egitera oker

kalabozo batean sartzen dute laster.

Hantxe hainbeste aste nahiz 'ta barruak leher

ez ohe ta ez aulki ez mahai 'ta ez ezer

arratoiak hobeto daude mila bider.

 

Bisita egunak ere begira zer dian

amakin egin behar erdara garbian.

Gainera burdinazko bi sare erdian

eta alkahuete bat albotik goardian

burduntzi bat sartuko nioke ipurdian.

 

Ilunpean dagonak maite du argia

baita egarri denak ere ur garbia.

Noizbait hautsiko ahal da gure uztarria

hazia sortzen denez lurpean jarria

gartzelan erneko da Euskadi berria.

 

Nahiz 'ta mila gizonek izan gure kargu

Madrilera jo behar ezer nahi badugu.

Handik berriz ezetza aurretik dakigu

gorroto gaituzte 'ta zertako erregu

holakoxe piztien eskuan gaude gu.

 

Obispoak gurekin ondo egon nahiez

noizbehin etortzen dira baina gu joan ez.

Ia nazka gaituzte hainbeste folklorez

hobe hurren ontzian astronauten ordez

ilargira botako balituzte trabes.

 

Konkordatu zikin bat hartuz atxakitzat

militarren eskuan elizako giltzak.

Obispo jaunok horri eusten gauza handitzat

gaiztoak ez badira tontoak bai behintzat

edo biak batera hobeto deritzat.

 

© Xabier Amuriza