PARTIDA TRISTEA TERNUARA

        anonimoa , 1798

 

 

          I

 

Partitzean Ternuara,

Untzia prest da belara.

Berga haut dago arradan,

Denbor-onaren paradan.

 

Xuri garbi zeru gaina,

itsasoak eder maina:

Haize ona belarako,

Denbor-ona partitzeko.

 

Untzitik artilleria,

Atean mandataria,

Enbarg-hadi, marinela,

Untziak dagian bela.

 

Partitzen da marinela,

Bihotzean triste dela;

Gomendatzen Jainkoari,

Adio, dio mainadari.

 

Adios, aita, adios, ama,

Behar handiak narama:

Neure buraso zaharrak,

Zuen hasteko beharrak.

 

Adios, neure emaztea,

Esposa maite gaztea;

Tristea dut partiada,

Sekulakotz, beharbada.

 

Alabainan goan behar naiz,

Munduan biziko banaiz,

Nik behar dut irabazi,

Neurekin mainada hazi.

 

Bizi beharrez bizia

Benturatzen dut guzia,

Bizi ustean hiltzera,

Banoa irriskatzera.

 

Itsasoak nau bizitzen,

Hark berak nau ni izitzen,

Bizi laburra emanen,

Gero berak eramanen.

 

Adio, neure haur xumeak,

Seme alaba maiteak;

Galtzen baduzue aita,

Ama alarguna maita.

 

Adio, neure haurrideak,

Adio, etxeko jendeak,

Otoitz nitaz Jainkoari,

Dudan amorez gidari.

 

Adio, aitak semeari,

Adio, amak umeari,

Adio bere emazteak

Nigarretan haur gazteak.

 

Neure senar maite ona,

Etxean behar gizona,

Sekulakotz gal beldurrez,

Adio, darotzut nigarrez.

 

Jaunak dizula grazia,

Salborik jende guzia,

Arribatzeko bizirik

Biaian irabazirik.

 

Marinelen emazteak

Ainitzak senar gabeak,

Goizean dena senardun,

Egun berean alargun.

 

Marinelek mainadari,

Mainadak marinelari,

Adio erran eta parti,

Mainada uzten nigarti.

 

Burasoek seme ona,

Esposak bere gizona,

Haurrek ere bere aita,

Ala galtzea min baita!

 

Marinelak bizia motz,

Guti sortzen zahartzekotz;

Gehienak gaztetikan

Badoazi mundutikan.

 

Etxean beharrenean

Kalte dadiketenean,

Orduan galtzen gizonak

Mainada, haz zaizte onak.

 

Marinela partitu da

Sekulakotz beharbada,

Ainitz doaz sekulakotz,

Hil berria etortzekotz.

 

 

          II

    Itsasoko Perillak

 

Kontxatik doa untzia,

Han kompania guzia,

Ternuarat badoazi

Zerbait nahiz irabazi.

 

Bide luze Ternuarat,

Itsasoa zabal harat,

Zubirik ez pasatzeko,

Marinelen salbatzeko.

 

Itsasoaren gainean,

Untzi tzar baten menean,

Marinelak irriskuan

Herioaren eskuan.

 

Haize largoz badoazi

Zabalerat irabazi

Itsasoan barna urrun,

Begiz ezin ikus Larrun.

 

Han jotzen ditu kontristak,

Bendebal haize konpristak

Denbora gaiztoa sartzen,

Gabitako biak hartzen.

 

Zeru guzia isuri,

Babazuza eta uri,

Marinelak trenpatuak,

Hotz handiak jelatuak.

 

Bela guziak harturik,

Belatxoa anekaturik

Untzia badoa segiz

Itsasoa handiegiz.

 

Gau beltzean ilunbean

Untzia tormentapean,

Aparailua desegin,

Ilunez deus ezin egin.

 

Elementak badarontsa,

Itsasoak abarrotsa,

Haize tenpesta uxia da

Itsasoan maskarada.

 

Furakanasen saria

Ifernuko iduria,

Satan beltzak darabila

Untzien galtzen dabila.

 

Marinelak harrituak

Tronpen jotzen unatuak,

Gabetik indar guziez

Etsitu bere biziez.

 

Uhainek untzia joka,

Gora behera saltoka,

Eta branka pulunpaka,

Kostadua arrolaka.

 

Uhin baten bizkarrean

Bi uhinen hondarrean

Tirabira badabila,

Untziak agertzen gila.

 

Bela mastak galdu ditu,

Untzia motz da gelditu,

Itsasoak hautsi lema,

Trebes galtzerat darama.

 

Uhin hautsiak gainetik

Iragaten trebesetik,

marinelak erorika

Untzi askan igerika.

 

Koartera dio eraman,

Kostadua barnat eman,

Gain guzia arrasatu,

Untzi zolada urratu.

 

Gaineko zubia hautsi,

Ura tilaperat jautsi,

Tilapean ura gora,

Untzia doa hondora.

 

Marinelak biluziak,

Luzatu nahiz biziak,

Uhinpean igerika

Untzi puskei atxikika.

 

Urak non berma ez du,

Ez aireak nondik lotu,

Untziak ez zimendurik,

Han ez da salbamendurik.

 

Marinelaren bentura

Itsasoan sepultura,

Sekulako bere fina,

Etxerako berri mina.

 

 

          III

    Ternuako Penak

 

Untzi batzu salbaturik,

Itsasoa pasaturik,

Arribatu Ternuarat

Behar duten Portutarat.

 

Ternura da mortu hotza,

Eremu triste arrotza,

Laboratzen ez den lurra,

Neguan beti elurra.

 

Han, oihan, sasi handiak,

Larreak eta mendiak,

Harri, arroka gogorrak,

Lur agor eta idorrak.

 

Han otsoak eta hartzak,

Basoko bestia gaitzak,

Alimalien herria,

Desertu izigarria.

 

Ternuan dire salbaiak

Ere iskimau etsaiak,

Giza bestia kruelak,

Hilik jaten marinelak.

 

Barbarian bizitzea,

Galeretan zahartzea,

Ez da pena gehiago,

Ternuan ez gutiago.

 

Hango lanak eta penak,

Akabatzen ez direnak,

Lan bat egin duteneko

Mila baituzte hasteko.

 

Egunaz ez da pausurik,

Ez gabaz errepausurik.

Trabailuan beti presa,

Lana garaiz ezin sesa.

 

Ezin geldi hori behar,

Beti egun beti bihar,

Astelegun guzietan

Besta eta igandetan.

 

Gau-egunez lanez ase,

Nurrimenduz beti gose,

Galdu jateko astia,

Loa dute garastia.

 

Han ez da behar nagirik,

Ez gezurrez den eririk,

Han dakite eragiten,

Alferra fetxo egiten.

 

Kamainan dago eria,

Triste, errain eroria,

Nihork ez du urrikari,

Ezen ez den lanean hari.

 

Uda luzean Ternua

Marinelen ifernua,

Herrian parabisua,

Bai azken errepausua.