A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
R
S
T
U
V
Z
anonimoak
 

 

ALTIBEZEA, ZEUGATI ZENBAT KALTE MUNDUARI!

        anonimoa , 1688

 

 

Altibezea, zeugaiti

zenbat kalte munduari!

Besa berak nola jakan lehen da gero etorri;

itaun bekio ezpabere egun Gipuzkoari,

esango dau zeren baki.

 

Zeruti gaitean hasi,

Luzbelegan zan ekusi,

azartu zan esatera «izango naz goiti».

Barriz Gipuzkoari entzun deutsagu sarri

gareala beheiti.

 

Aitak nola Ikarori

Aranburu honei

konseju ei eusten emon «ez igon altuegi».

Obedezidu ezagaiti halango gurasoari,

hagaiti dira jausi.

 

Kontu honetan pentsatzen nago

dala kulpante Marruko

kabe de pala etorri jat bertsoan azartuteko;

nola baki Marrukok jaiten soinua txito dultzero,

zenduzan etxizaduko.

 

Inposible da bestela

hain laster mosketera,

noizbait Moretek dinoan legez egon zara atzera.

Zek ekarri zaitu orain dekretua egitera,

bai Bizkaia hiltera?

 

Gauza hau neure iritxian

fundaetan da inbidian

zeren garean ezagunak gu erreinu guztian

prebilejiaduak gara Gaztela Zahar da Barrian,

ez Gipuzkoako herrian.

 

Valladiliko salea

Gipuzkoarrai berea

txintxurrak sarri gorde deuste honrrea eta bizitzea

ezagutzen ez badabe halango mesedea

a ze bai banidadea.

 

Idiakaizko semea,

Insaustiko jaubea,

zeure pausoak ez dituez estimadu sobrea:

intxaurrak dakusela tratamentu deungea

emon ohi dau frutea.

 

Horra gure pagua

gal didila mairua

Kain nolan kendutera dator guri burua

izango ez da neure ustean hain golpe segurua

ez bada amenazua.

 

Uste al dozu Bizkaian

hain jente biguna dala

nola zeuen alardeen beldurrak dagoezala;

kon todo mosugorak dira gizonak hemen bere,

ez badozu bere uste.

 

Sikiera Don Lope,

zuek ez badakizu bere,

disparaetan dakiana da arkabuz ta moskete;

besteok ezer ez dakigula Gipuzkoan ei dinoe,

zuenzat hori bere hobe.

 

Jaunaren probidentzia,

nola bada handia,

kabu faltaz ez da itxiko Bizkaiko herria;

hartuteko kapaz gara gu honen industria,

gehiago ez Probintzia.

 

Ez eban nahi zeruak

gura eukean pobluak

zuekaz kanpainara urtenda probadu eskuak;

gure buruan hausiteko ekarri ei zenduz goruak,

halan dino foruak.

 

Goruak zuek hobeto

beste armarik baino,

goruak beti izango dira balak ta gezi baino.

Herkules baino hobe dogu geure parteti Bulkano

goruetan ha badago.

 

Honetarako mea

da gauza inportantea,

hagaz baizin ezin lei goruako armea.

Estimaduaz ez admiradu geure halango prendea,

bedeinka herri geurea.

 

Zuen koronel Isasi

ei da soldadu handi,

kon todo ez dau oraindio Bilbaon oinik ifini.

Hobe dau egoitea bere herri aldeti

egun, bihar didin bizi.

 

Bentaja romanoai

deroetsu Isasi,

guztiak beldur jatezanak beldur jakuzan guri.

Gauza handi bat logratzea intentatzen dabena

konta dila hazaņea.

 

Tolosa aldeko mendia,

zeure agin orria

entzutea dot izan zala giza-eraila handia;

romanoak logradu eban intentoaren erdia,

beretutea Probintzia.

 

Bizkaiari eskerra

igaro ez zan aurrera,

okasinoe guztietan izan da zuen broketa,

aurreronotzean beharko dozu Bizkaiaren defentsa,

ezpa joan Errotxela.

 

«Poloniako errege»

gizon honei dereste

nola suzedidu jakez Turkoagaz hainbeste.

Bere moduan Bizkaia bigunago ez da bapere,

ezpa ekusiko dabe.

 

Betor hara Arratabe,

ei da txito baliente;

guztiak ez arren batzuk bira hagaz hombre a hombre.

Mila gizon gitxi badira pigmeoak bagina bere

Bilbaon. Halan ei dinoe.

 

Apasto badau babea

Arabak mortandadea

zuen alde egin dai dozun anae maitea

beretuteko usteagaz; armak ta dibisea

arbola heze parea.

 

Orduņa aldeko hatxa

bego iregi baga,

zuok ere bazaozke hor gure mearik baga;

Arabak ekarriko dau Gipuzkoa onestera,

lagun ez deio gerrara.

 

Ze dasadan bestela

harako Beltran: «Kortera,

—zuk esan ei zenduen— Bizkaiagaz pleitea»

podoreak artu eta joaterren kortera.

Ze ebilgura herrena!

 

Frantsesak Hondarribia

beti ohi dauka kutizia.

A! Ahaztu jatzu, Gipuzkoa, Domingo de Egia;

goruntzean bidaldu jatzun soldaduzko elia,

kabu Etxaburu handia.

 

Orduan ere Araba

Moretek dinoan nola

etorteko ez zan izan frantsesaren bistara;

joango gara norabuena zuentzat garitara

baia ez armadara.

 

Orain badozu mea,

Oropesari mesedea.

Emon deutsu sinistea —Andikanoren berbea—

frantsesai ze zatozan iditera atea.

Oi ze marabilea!

 

O ze estratajamea

eroateko mea!

Gaizki permitido izan da ez batzuk desterretea

eta Orana lantza banagaz laurak bidaldutea;

ez zan gaiztoa labea!

 

Bizkaiagaz Motriku,

nok eukean sinistu

frantses ontzia eukeala belaetarik bilostu!

Markinako erregearen lehen diite behartu

ze ez hango tratuaren gu.

 

Kalebarrengo jaubea,

baita estudiantea,

nun daukazu Durangoren goarnizino eskargea,

Padre Pedro Jeronimoren barrako txokolatea?

Oi ze jentilonbrea!

 

Zezeilgo edurra

ez zan heldu Ermura.

Egundo inok entzun ez dau honelango freskura.

Guztiz hoba leuke Heibarrek burdina zein da edurra,

baita kapa ehuna negura.

 

Al fin plazentinoa,

Lekeitioko astoa,

zegaiti deutsazu egin hain pasaje geiztoa?

Ez eroan hak gainean Balan profeta faltsua

ezpa lebatz freskoa.

 

Ez da ona Bergara,

zu hobea ez zara

geure herriko gizonai ideteko oihala;

hagaiti deritxu zuri «zeinatu ta igara»

ezpa itxi bai azala.

 

Akabadu jat musea,

ze dasadan sobrea,

goruntzekoa itxiteko ya da denporea:

anae ta auzoari galdutea lustrea

ez da gure honrea.

 

San Ignazio geurea

egizu arren bakea

dozun ezkero han da hemen zeure senipartea;

ez begiratu egiteaz gizonak huts egitea

bada ezagutzea.

 

Badakigu garbatu

bitartekotzat zeu hartu,

ze ez da Gipuzkoa guganik konsegidu;

haek nola gu bere gara zugana interesadu,

hagaiti patroi nombradu.

 

Ezin daizu ukatu

nolan askok adbertidu

zaituzan egin behar jakala Bizkaiari erreu

santua bere ez dakidizu horregaz baliadu,

baia zu obstinadu.

 

Paralitikoaren kejea

gizonik ez edutea,

nor baliau daukazula zeuen terkedadea;

urte askotan zeuek dozu osasunaren faltea,

Jaunak dizula ebiltea.

mendeak
Basquepoetry ataria Susa literatura argitaletxearen egitasmoa da, euskal poesia zabaldu eta ezagutarazteko