Egile berarenak:
AMA EUSKEREARI AZKEN AGURRAK
(1879)
BIZI DA AMA EUSKERA
(1880)
BEHARGIN ALEGERE BAT
(1891)
ARRATIAR SOLDAU BATEN KUBAKO AMESA
(1897)
UDABARRIARI
(1897)
HERIOTZEA
Felipe Arrese Beitia , 1894
Ikusiten dot nik, eguzkitan nabilanean
Neugaz batera doiala neure kerizea
Nondik igaro egin dan, baina, keriza hori
Ez da gertatu markarik inoz ikustea.
Tximiniatik ikusi ohi dot boladan keia
Zelan lenengo indar handiz dan urteten
Baina puska bat igo orduko ezer ezera
Edo hutsera dala guztia bihurtuten.
Kandelatxo bat bere dakust nik ixiotzean
Eta arnasa batek zelan jo, behingo batean
Gela bat zabal izanagaitik argituten
Kandela itsu eta gelea ilun jarten.
Eta, azkenez, ontzia dakust uren gainetik
Iragotean zelan arraia daben isten
Baita, bertatik, urak leunduta arraia ori
Ezertxo izan ez balitz legez geldituten.
Modu berean edo antzera ez da gertatzen
Gure biziak ontzi bat legez ez dirudi?
Hil zan askoren markarik hemen luzarorako
Non ikusten da? Non bilatuten? Non agiri?
Zer jazoten da gorputzak daukan ahal izateaz?
Hilten danean osoro ez da akabetan?
Kandelatxo bat haixe puskatek jotean legez
Gatx txiki batek ez dau guztia amatetan?
Bestelan zer da nire Anjelaz gertatu dana?
Bere oinatzak ez doaz desagertutera?
Ke moltsotxo bat desegin ohi dan legetxe bardin
Ezer ezean ez doa dana geratzera?
Nire emazte izan zanagaz, badakit ondo,
Ia ez dala gaur batxo bere gomutetan
Kerizearen antzera bardin, bere izatea
Lur honetatik irago eta bai! ahaztu zan!
Ni neu bakarrik zuzenduten naz bere hobira
Neuri bakarrik, gogotik etxat aldenduten
Nik neuk errezau eginagaitik bere alboan
Ai! harek baina, berbarik ez deust erantzuten.
Zer da gaur berak harturik daukan ixiltasuna?
Zergaitik ez dau mizti bat bere bada egiten?
Zergaitik dago ipini eben lekuan geldi,
Ohetik zana goiz guztietan lehen jagiten?
Ze sentimentu ete dau orain hartu nigaitik?
Zergaitik nire berbai ez deutse jaramoten?
Inoz tristerik, eta muturik nengoanean
Berba eustanak nahi eta nahi ez eragiten?
Zelako loa ete da bera hartu dabena?
Ia hainbeste hilabetetan irauteko?
Bederatzi ta egunak bere irago arren
Esnatuteko seinale baga jarraitzeko?
O! ze gogor ta ze otso-bihotz, Heriotzea!,
Hazan, jarteko horrelan nire emaztea
Zergaitik eutsan hik horri haren goixetik kendu
Niretzat falta egiten eutsan bizitzea?
Higaitik jagok taiu tristera gaur etorrita
Higaitik mamin guztiak ia usteldurik
Hazurrok bere denporaz ihar jarriko dozak
Gero haustuta lurragaz danak bat eginik.
Agura zital, harriak baino harriagoa!
Abelegandik asi hintzana gerragintzan;
Noz aspertuta, gogait eginik itxiko deutsak
Heu noz hilgo haz, hil baga bizi gu gaitezan?
A! bajakiat, hi ez hazala sekula hilgo
Inor bizirik munduan badok aurkietan
Arboletatik orriak behera datozan legez
Zelan jausiko garean hire sareetan.
Danok guztiok behar juagu, txiki ta handi
Aita Santua nahiz Erregea izan arren
Nahiz jakituna, zein ezjakina, eder ta ezain
Hire atzamar zorrotzetara danok hemen.
Ez dago hemen, danoentzako, bide bat baino
Ez da izan ta besterik bere ez izango
Asmo barriak atera arren gizonak asko
Hiltetik zelan libran ez dabe aterako.
Asmau begie ibilitea urea barrutik
Asmau begie zelan ibili ia aidean
Baina ez dabe inoz asmauko zelan bizia
Gorde eragin gura dan arte gorputzean.
Jaiotea da hutsik nahikoa, eta guraina
Heriotzeak euki dagian laster nor hil
Zuzi sutuak nahi badau beti argitan bizi
Itsu zoro ta buru bagea legez dabil.
Mendietako errekatxorik ez da gelditzen
Itsasoaren kolkoan sartu arteraino
Jaiorik bere ez da gelditu, ez geldituko
Lurrera jausi egin bagarik egundaino.
Harriak beheruntz egiten dabe garaietatik
Lurrunak doaz sakonetatik zerurantza
Eta gizona sortuagaz bat abietan da
Nahi eta nahi ez, bere azken ta amairantza.
Heriotzea! Heriotzea! Danen azkena
Heriotzeak irunsten gaitu danak bardin
Errazago da lehoetzar bat birrindutea
Heriotzatik librau baino, ta ihes egin.
© Felipe Arrese Beitia
| anonimoak |
| mendeak |
| 15 |
| 16 |
| 17 |
| 18 |
| 19 |
| 20 |
| 21 |
| poemen aurkibide alfabetikoa |