Egile berarenak:
GAZTEEN BATZARRAK
(1896)
GIZON BAKARTSUA
(1896)
EUSKALDUN BAT
(1896)
MUNDAKAKO EMAKUMEA
(1896)
SUR BATERI
(1896)
MUNDUA BILOIZIK
Eusebio Maria Azkue , 1896
Gaitz da ezagututea barruti gizonak
deungen deungenak daukez mihin gozo ta onak.
Munduan biziteko bata besteagaz
gizon guztiak dabiltz mozorro banagaz.
Gizonak gaur gehienak bakoitza bi dira
agertuten ez jake barrua arpegira:
baleuke leiho bana eta argi barruak
gizonak litzatekez munduko aingeruak.
Haginakaz jatorko borreroen garra
eta zatituten dau bere amen bularra.
Mutiletan etxeko ta auzoko piztiak
hilteko egiten dituz ahalegin guztiak.
Beti dabiltz burruka nebak eta arrebak
eta etxean ereiten negar ta atsakabak
gudan joaten bada hasten da suturik
nortzuk ez dakizanak kentzeko mundutik.
Gudea, gizon deungak mundura ekarria
belu sendotuten dau munduko zauria:
lehenengoa imini eban Luzifer okerrak
eta beste guztiak deungak eta alperrak.
Ibili ez arren beti munduan gudea
ez da hagaiti gizona izaten hobea:
hogei urte baino lehen neskatxa zoroak
ahaiztu eragiten deutsez bere gurasoak.
Ez dau mutila egiten hobea ezkontzeak
guzurrez jantzitzen dau orduan lotseak.
Bera deungea izanda ona irudituteko
guzur hazi atsitua prest dago ereiteko.
Ikusi eizuz gizon bi alkarren besoti
barreka, irudi baten pozik ta gogoti:
benetako barreak batenak ez dira
gogoka dagoz zelan alkar bota azpira.
Ikusi eizu gizon bat eleizan sarturik
belaunak lurrean ta begiak baturik...
Ez da santua izanda eleizan egoten
ezpada andra bateri karta bat emoten.
Ikusi eizu gizon bat, eta zer gizona!
Parisen eta Londresen ikasten egona:
da gizon jakintsua ta arpegi garbia
fede santua bako kristinau barria.
Ikusi eizu gizon bat, bada ondo ikusi lei
kenduten dituzana ehuneko berrogei
karidadeagaiti beti dago emola
kenduteko asmuagaz pobreai odola.
Ikusi eizuz lau gizon matraila gorriak
zeintzuk orain sei urte eukezan zorriak:
orain dagoz etxeak ta ortuak eginik
baina euren lapurretak autortu ezinik.
Ikusi eizu gizon bat geu legez jaio zana
eta euskalduna entzunda lotsatuten dana:
hau ez ahal zan aurkitu Hernani ganean
euskeraz ingelesa puskatu zanean.
Ikusi eizu gizon bat sarri mozkorturik
eta inoiz ez ziskuan bat bere dirudik:
ez da Alkate ez Jueza hain gizon abila
gizon handiago da... herriko Alguazila.
Honek lango gizonak topetan dira aurrez
menpetuka daukenak mundua negarrez.
Mihina dauke dontsua, bihotza deungea,
berritsuak saria ta isilak nekea.
© Eusebio Maria Azkue
| anonimoak |
| mendeak |
| 15 |
| 16 |
| 17 |
| 18 |
| 19 |
| 20 |
| 21 |
| poemen aurkibide alfabetikoa |