anonimoa
- PEDRO ABENDAÑOREN KANTA (1443)—Jaun Peru Abendañokok esala:
—Oinetako lur hau dabilt ikara,
- ARRASATEKO ERREKETA (1448)—Madalenan han ei dautza
—Ze han daz Presebal hilik,
—Argizarrak urten dau
—Hasi dira, ta honegaz urten daude ber'alan
—Abendañue Motela.
—Etxera bidaldu nau ni.
- MARTIN BAÑEZEN ERESIA (1464)—Oinetaco lur hau dabilt ikara,
—Martin Bañez Ibarretan hil dala.
- AHETZEKO ANDEREA (XV. mendea)—Kanpoan da bihotzez.
—Erradazü zertako
—Neri adar biltzera.
—Nindagozün bakean.
—Begiak oldartürik.
—Madama Ürrütiak
—orai zük badakizü.
—Parka izadazüt arren
- BERETERRETXEREN KANTOREA (XV. mendea)—«Ama, indazüt atorra
—Bi belainez herrestan sartü da Lakarri-Büstanobila.
—Hitzaz onik ez balinbada, ene semea joan da».
—Hire semea bizi bada, Mauliala dün joanik.
—Margarita deitzen da:
—Bereterretxen odoletik ahürka biltzen ari da.
—Bereterretxen atorretarik hirur dozena ümen da.
- BRETAINIAKO KANTOREA (XV. mendea)—Guztien da jabe
—Borondatez segitzen
—Ziudadea dirudi
—Daude prozisioan
—Daude belauniko
—Jaungoikoa dabeela
—Bentziturik datorren
—Guztiak daduzka
- MILIA LASTURKO (XV. mendea)—Zer ete da andra erdiaren zauria?
—Alabaia, kontrarion da Milia:
—Aita jaunak eresten dau elia,
—Jausi da zerurean harria,
—Aurkitu dau Lasturren torre barria,
—Egin dau andra Marina Arrazolako.
—Ezkon bekio, bere idea dauko.
—Ez dauko Peru Garziak beharrik
—Zeruetako mandatua izanik,
—Mandatariak egin deust gaxtoto.
—Zerurean jausi da habea,
—Jo dau Lasturko torre gorea,
—Bidaldu dogu zeruetara kartea:
—Iturriotz kalean andra Maria Baldako,
—Arte kalean andra Oianda Gabiolako,
- PERUTXOREN KANTA (XVI. mendea)—datorkedala
- ELORRIOKO MAITASUN KANTA (1609)—Onerestea daukat bihotzean sarturik,
—Linda eder galant bat kausea izanik.
—Bihotza begien dago kereila,
- ADARRAK EMAITEN DIRA MIRABALLESEN (1619)—Adarrak emaiten dira Miraballesen,
—Ceruetaric etorri da Moissen
—Anrreoi eraqusteco dançori.
—Adarrac emaiten dira eche orretan
—Argaitic oi davil puñalchoa paseaetan,
—Adarrac ematen dira gotaric eztuanean;
—Gota duen orduan buru chipia oy daduca choruan,
—Echecoac lar[r]i oi da[. .] corruan.
—Sendaceco belalunac,
—Consolatu oy da Profetissarequin,
—Andre ederroc orduan danzatu oi dira vesterequin.
—Misterioc cetic Erreguen ofrendac,
—Veguietan daquila beteria.
—Y eçar eyt' or edatera,
—Adar[r]oqui gosaritara;
—Ançarae vaceaquic deadarr eguiten;
- GOIZIAN GOIZIK JEIKI NÜNDÜZÜN (1633)—Musde Irigarai, ene jauna, altxa izadazüt büria;
—Ez, ez, etzitadazü dolütü zureki espusatzia,
—Buket bat igorri ditadazüt lili arraroz eginik,
- FILIPE HANDIAREN HERIOTZEAN (1666)—Dago Erregea sarturik,
—Dagien negar gizonak
—Zeruak daude erortzen.
—Honekin bizi izan da,
—Ilunbetan dago hemen
—Dolore handi eta damu
—Daukana bihotzian,
—Zeruan dago. Berezat
- ALTIBEZEA, ZEUGATI ZENBAT KALTE MUNDUARI! (1688)—Besa berak nola jakan lehen da gero etorri;
—esango dau zeren baki.
—dala kulpante Marruko
—Inposible da bestela
—fundaetan da inbidian
—prebilejiaduak gara Gaztela Zahar da Barrian,
—ezagutzen ez badabe halango mesedea
—a ze bai banidadea.
—intxaurrak dakusela tratamentu deungea
—emon ohi dau frutea.
—Kain nolan kendutera dator guri burua
—izango ez da neure ustean hain golpe segurua
—ez bada amenazua.
—hain jente biguna dala
—nola zeuen alardeen beldurrak dagoezala;
—zuek ez badakizu bere,
—disparaetan dakiana da arkabuz ta moskete;
—besteok ezer ez dakigula Gipuzkoan ei dinoe,
—nola bada handia,
—kabu faltaz ez da itxiko Bizkaiko herria;
—zuekaz kanpainara urtenda probadu eskuak;
—goruetan ha badago.
—da gauza inportantea,
—ei da soldadu handi,
—kon todo ez dau oraindio Bilbaon oinik ifini.
—Hobe dau egoitea bere herri aldeti
—Gauza handi bat logratzea intentatzen dabena
—okasinoe guztietan izan da zuen broketa,
—Bere moduan Bizkaia bigunago ez da bapere,
—ezpa ekusiko dabe.
—ei da txito baliente;
—Apasto badau babea
—Arabak mortandadea
—zuen alde egin dai dozun anae maitea
—Arabak ekarriko dau Gipuzkoa onestera,
—Ze dasadan bestela
——zuk esan ei zenduen— Bizkaiagaz pleitea»
—Frantsesak Hondarribia
—beti ohi dauka kutizia.
—goruntzean bidaldu jatzun soldaduzko elia,
—baia ez armadara.
—Emon deutsu sinistea —Andikanoren berbea—
—Gaizki permitido izan da ez batzuk desterretea
—eta Orana lantza banagaz laurak bidaldutea;
—nun daukazu Durangoren goarnizino eskargea,
—Egundo inok entzun ez dau honelango freskura.
—Guztiz hoba leuke Heibarrek burdina zein da edurra,
—Ez da ona Bergara,
—ze dasadan sobrea,
—goruntzekoa itxiteko ya da denporea:
—ez da gure honrea.
—dozun ezkero han da hemen zeure senipartea;
—bada ezagutzea.
—Badakigu garbatu
—ze ez da Gipuzkoa guganik konsegidu;
—Ezin daizu ukatu
—santua bere ez dakidizu horregaz baliadu,
—nor baliau daukazula zeuen terkedadea;
- BELTZUNTZEREN OMENEZ (1762)—Hil dei' ala lo datza?
—Armadaren erditik,
—Bainan beti sendatu.
—Hiltzeko damu zen.
—Aitzindari onegizko,
- PARTIDA TRISTEA TERNUARA (1798)—Untzia prest da belara.
—Berga haut dago arradan,
—Denbor-onaren paradan.
—Atean mandataria,
—Untziak dagian bela.
—Partitzen da marinela,
—Gomendatzen Jainkoari,
—Adio, dio mainadari.
—Tristea dut partiada,
—Sekulakotz, beharbada.
—Neurekin mainada hazi.
—Dudan amorez gidari.
—Adio, darotzut nigarrez.
—Marinelek mainadari,
—Mainadak marinelari,
—Mainada uzten nigarti.
—Kalte dadiketenean,
—Mainada, haz zaizte onak.
—Marinela partitu da
—Sekulakotz beharbada,
—Elementak badarontsa,
—Haize tenpesta uxia da
—Itsasoan maskarada.
—Satan beltzak darabila
—Untzien galtzen dabila.
—Gabetik indar guziez
—Bi uhinen hondarrean
—Tirabira badabila,
—Untzia motz da gelditu,
—Trebes galtzerat darama.
—Untzi zolada urratu.
—Han ez da salbamendurik.
—Ternura da mortu hotza,
—Ez da pena gehiago,
—Egunaz ez da pausurik,
—Han ez da behar nagirik,
—Han dakite eragiten,
—Kamainan dago eria,
—Uda luzean Ternua
- ATARRATZE JAUREGIAN (XVIII. mendea)—Maria Maidalena beste aldeti.
—iparra balin bada goraintzi Salari,
—Ene korpitzaren txerka jin dadila sarri.
—Haren peko zamaria ürrez da zelatzen.
- ZORTZI TA BAT BEDERATZI (XVIII-XIX. mendeak)—Abendoan da Egu'erri...
—Galda bezote berari
—Bien artean badago!
—Guarda gaztea amari
—Gehio agrada zaio,
—Amak alaba guardari,
—Ene maitea, guardarik
—Egin dautazu afruntu,
—Eman dautazun fedea
—Begira zadazu azkarki.
- URETAKO SEMEA (XVIII-XIX. mendeak)—Goizean hotz da, eguerdiko bero da;
—Uretarik lanhoa ateratzen da.
—Martin Azantza satin morez da beztitu,
—— «Nungorik nungo zaldun eskutari hori?
—— Ez da ez hori ez zaldun, ez eskutari,
—Uretako semea da hori».
—Arranda bat eman nezake,
—Erregek berehala gutunarekin mandatari,
—Kausi dadila haren gortean laburki.
—— «Jainkoak egun on dizula, erregeren gortea!
—— Bai eta hiri ere, Martin Azantza, Uretako Semea».
—— «Martin Azantza, hi omen hut traidore!
—— Ez nauzu ni traidore, ez ene leinian batere,
—— «Bai Martin Azantza, hi omen hut traidore!
—— Salbu ordena eta, gezurra diok Errege,
—Nik dauzkiat zazpi sarroin hor».
—«Sarroin horik ez dagoko gizonari.
—Indatzu zazpi zaldun eskutari
—Eta zerori heien gidari».
- XORI ERRESINOLA (XVIII-XIX. mendeak)—Xori erresinola, üdan da kantari,
—Negian ez d' ageri; balinban ez da eri!
—Udan jin baledi,
—— Amak ützi nindizün bedats azkenean,
—— Xoria, zaude ixilik, ez egin nigarrik,
- XORI KANTAZALE EIJERRA (XVIII-XIX. mendeak)—Baratzean eijerrenik da arrosa lilia,
—Bertüterik ederrena da fidelitatia,
—Hura da ene sinestia.
- XORIÑOA, NORAT HOA (XVIII-XIX. mendeak)—San Jusepen ermita desertian gora da,
—Espainiarat joaitean han dit ene pausada,
—Habil eta erran izok nik egorten haidala,
—Oraiko mitil gaztier ez dela behar fidatu,
—Ni gaixoa fidatu, trunpaturik baratu.
- XORIÑOAK KALOIAN (XVIII-XIX. mendeak)—Dielarik han zer jan, zer edan,
—Barda amets egin dut
—Ez da pena handia,
- ZELUKO IZARREN BIDEA (XVIII-XIX. mendeak)—Haren izanen da ene azken
- ZER DA GURE BIZIA... (XVIII-XIX. mendeak)—Zer da gure bizia, adiskide maitea?
—Zenbat eman ez daiku ondiko lazgarriak!
—Beti garrazten duk. Ez deia bada lurra
—Eta bizkitartean ez haiz, bada, herabe,
—Ez aberatsen gupida, axola sobraturik!
—Ihizin nabilarik udan goiz aldeari,
—Baina ez! Zoratzen da gizon dohakabea.
- URAK HARRIA BOLATZEN (XVIII-XIX. mendeak)—Zertarainokoan dudan sufritzen
—Mudatzen da gaixoa,
- TRONPATZEA (XVIII-XIX. mendeak)—— Auher duk, auher, urzoa,
—— Arthoz hun duzu asia,
—— Ago, urzoa, ixilik,
—— Fida niz zure erraner,
—Fidago nure hegaler.
—— Mezuler naiza ni uzten,
- LAPURDI, BASA-NAFARRE, ZUBEROA GUREKI (XVIII-XIX. mendeak)—Armadetan bestak handi, etsaia dantzan ari,
- MAITEAK BILOA HOLLI (XVIII-XIX. mendeak)—Frantzian ez balinbada, Espainakoa bedere,
—Espainakoa ezin bada, zerbeit enperadore.
- OI ELURRA, OI ELURRA (XVIII-XIX. mendeak)—Urruntik ageri da ene esklat handia,
—Kunfidantxa baduzu zure burian handi,
- PRIMA EIJERRA (XVIII-XIX. mendeak)—Zütan fidatürik,
—Enea zirenez erradazüt bai al' ez;
—Fidatü,
—Ez düdala nik
- PRIMADERAKO FLORIAN (XVIII-XIX. mendeak)—Badu jadanik lau urte
—Badudala norbeit maite;
—Sekulan ez duela hartuko maite ez dudan laguna!
—Midikuak ekartzen dauztet, bainan oro alferretan,
—Ustez ni sendaturen nauten barber eder horietan!
—Ni sendatzeko barbera
—Da neure maite bakarra.
- SALABERRI APEZAREN SAREA (XVIII-XIX. mendeak)—Zu zirade ororen gida,
—Ez otoi eskandalisa.
—Ez bide da hortaz dudarik,
—Ez da gaizki akitzen,
—Eta pusakafia edanez,
—Ez da gaizki akitzen.
—Ez dakit gizen zenez hanbat.
—Ez dakit gizen zenez hanbat.
- SALBATORE GORA DA (XVIII-XIX. mendeak)—Salbatore gora da Garazi aldean,
—Untsa jan, edan, eta egin lo zabalik,
—Mündian ez ahal da ni bezain irusik,
—Izar bat jeikiten da goizerri aldeti,
—Izar hura jiten da boztarioreki,
—Berri baten jitiak anitx agradatzen?
—Arrazu 're ziala sobera badakit,
- SAN BARTOLOM' ARRATSIAN (XVIII-XIX. mendeak)—Jaun barbera erradazu,
—Sendagailurik baldin bauzu, orai beharretan nauzu,
—Emanadazu besuia,
—Mira dezadan folsuia...
—Sukarrik batere ez duzu, fresko daukazu larruia,
—Nondikan sofritzen duzun, erranedazu egia!».
—Harrituren da munduia!
—Ez dela aizu hunkitzea oilanda xitan 'zarria,
- KOMENTUKO PARETAK (XVIII-XIX. mendeak)—Gure amodioa hoztu nahia da;
—Ai, aira banindadi ainera bezala,
—Ardura joan nindaite komentu leihora
- JUDU ERRATUA (XVIII-XIX. mendeak)—Ote da mundu huntan deusere gai denik,
—Judu herratuari konpara daitenik?
—Haren zortiari hurbil daitekenik.
—Zenbait estrainer zela jarri ziren dudan,
—Bai eta ere akorda hemen dringatzia.»
—Aitortzen derauziet malur bat dudala,
—Ez ziteztela duda, egia bera da,
—Edatera emanen daizugu arnoa,
—Borondate onean egiten daizuguna».
—Ostatuian sar nindaite ziekin gogotik,
—Bai eta ere edan zien arno hunetik;
—Ni ezin jar naiteke... edanen dut xutik,
—Edo zure bisaia tronpos da bertzela».
—«Zu ote zira bada gizon famatua,
—Herioak ez duela indarrik ni baitan.
—Gure izpirituan dudatzen baigitu,
—Dudarik gabe duzu ongi merezitu,
—Deskansurikan ez da ene gorputzian.
- BRODATZEN ARI NINTZEN (XVIII-XIX. mendeak)—Brodatzen ari nintzen, ene salan jarririk,
—Brodatzea utzirik, gan nintzen amagana,
—Jin dadin afaitera, hemen deskantsatzera,
—Ezin ilkia baitut, hauxe da ene pena.
—Andre gazte xarmanta igaiten da untzira,
—Eta untzi handian lo dago gaixo haurra.
—Nere marinel ona, hedazak heda bela!
—Aldiz haren arima hegaldaka zerura!
—Hiru ehun lekutan dago itsas-leihorra,
- BUKETA (XVIII-XIX. mendeak)—Musde Irigarai, ene jauna, altxa izadazüt büria,
—Ez, ez, ez zitadazü dolütü zureki espusatzia,
—Buket bat igorri ditadazüt lili arraroz eginik,
- ELORRI XURIAREN AZPIAN (XVIII-XIX. mendeak)—Ederki salutatu, berriak ere galdatu:
—«Anderea hila da, nun ehortziren dugu?
- ENE MUTILIK TTIPIENA (XVIII-XIX. mendeak)—Galerian josten ari da
- EPER ZANGO GORRIA (XVIII-XIX. mendeak)—Ez duzuia bada pena, ene hola ikustea,
—Non ez zaitudan zu ikusten, zure begi ederrekin.
—Erraiten dautzut bi hitzez,
—Sukar malinak harturik nago, zu ez zuzkedan beldurrez,
- EZKUTARI HAR NEZAZU (XVIII-XIX. mendeak)—Zure senarra behera dago Frantzian,
—Hura handik itzul daiteken artean
—Hura handik itzul daiteken artean,
—Ez deia bada, errazu, hori egia?
—Iratzea beteko denean udarez,
—Erranen dautzut zurea nizen bai ala ez.
- GOIKO MAHASTIETAN (XVIII-XIX. mendeak)—Bi bonbilkada arno eman buruketan,
—Edan ditzadan gogoz biak zeruetan.
—Txintaz ari da umetxoak pozketan.
- HAIKA, MUTIL (XVIII-XIX. mendeak)—Argia da,
—Kanpoan da.
—uria da,
—Bustia da.
—Sua bada,
—Beroa da.
—Haizea da,
—Ideki da.
—Elurra da,
—Estali da.
—Ardia da,
—Itoa da.
—Egia da,
—Unatu da.
- INTXAUSPEKO ALABA DENDARIA (XVIII-XIX. mendeak)—Intxauspeko alaba dendaria
—Maitatu dut izanen ez dudara,
—Joan nindaite maitearen ikustera,
- ITSASOA LAÑO DAGO (XVIII-XIX. mendeak)—Itsasoa laño dago
—Aita gutaz oroit dago
—Afaria suan dago
—Izar xuriz mila dago
—Orai haurra hor lo dago:
- BORTIAN AHUZKI (XVIII-XIX. mendeak)——Garaziko aldetik desir nin bezala
——Goizetan eder dizü ekiak leinürü,
—Eia maite naizünez, otoi, erradazü.
——Maitatü züntüdala, badizü aspaldi,
——Beltxaran preziusa, oi pare gabea,
—Ardiak iler eta plazala dantzara,
—Hel eta ber'hala jauzten pulardari,
—Barkoxen düzie arauz muda hori,
- BESOZ BEHAR BADA, DEITZEN NAIZ DOMINGO (XVIII-XIX. mendeak)—Eskuinetik ez bada, ihes ezkerrean.
——Orkatzak balinba, buruan adarra,
—Eni bidarrian sortzen zaut bizarra.
—Artzainen beldurrez hartza da ixiltzen;
—Xenda berri zenbait dakigu bideko.
—Besoz behar bada, deitzen naiz Domingo.
- AMODIO TRAIDOREA (XVIII-XIX. mendeak)—Erraiten dauzut egia,
- AMODIOA ZOIN DEN ZOROA (XVIII-XIX. mendeak)—Amodioa zoin den zoroa mundu guziak badaki,
—Orai bihotza urtua daukat urean gatza bezala,
—Izar onaren argien ordain, izigarriko itzala!
- APEZAK ETA NOBLIAK (XVIII-XIX. mendeak)—Orai soldado guziak
—Galdu'ituzte indar guziak
—Ez da deus estonagarriagorik
—Alabainan ez da progotxu,
—Balukete borondate.
- ARGIZAGI EDERRA (XVIII-XIX. mendeak)—Argizagi ederra, argi egidazu,
—Harenganatu arte, argi egidazu!
—«Ez deia bada pena eta dolorea,
- ARGIZARIAK ZELUTIK (XVIII-XIX. mendeak)——Fiatik batere eztüzü,
—Bathü orotzaz agrada zira zü,
——Urzo-aphalaren malürra,
—Trixte da bethi bere bihotzetik,
- ARRANOAK BORTIETAN (XVIII-XIX. mendeak)—Arranoak bortietan gora dabiltza hegaletan,
—Utzi ditzadan andereak, zer nahi düdan ideki.
—Uzten dudala hura bereki, ützi nezan ni eneki pausü.
—Ahaire hau zahar omen da, düda gabe en' adin beita,
—Orai bera da dolütürik, esklabo delakotz jarri.
—Orai bera dolütürik dago, bena berantü zaio,
- ATARRATZE JAUREGIAN (XVIII-XIX. mendeak)—Maria Maidalena beste aldeti.
—Iparra balin bada goraintzi Salari,
—Ene korpitzaren txerka jin dadila sarri.
—Haren peko zamaria ürrez da zelatzen.
- BALDUMEKO OIHANA (XVIII-XIX. mendeak)—Huna arren zer den bestetan fidatzia,
—Malerus izan da oi! ene zorthia,
—Aspaldi danikan banian malezia,
—Baldumeko mendian da oihan handia,
—Heltu zeitadanian ene ixterbegia,
—Ordian hedailo benundian hik utzi.
—Errok Jinkuari nik haidala erho.
—Nuiz othe dateke ene aldi huna.
—Zer phentsatzen dudan erranen beitut bertan,
- BEGIAK ILUNIK (XVIII-XIX. mendeak)—Har nezazu sendatzera.
—Erraten dautzudanian,
—Zu baizik bertze maiterik ez dudala munduian.
—Zer probetxu da ordian!
- BERRIA DUT ADITU... (XVIII-XIX. mendeak)—Agradamentuz betia.
—Kontra da hango airia:
- ADIOS, IZAR EDERRA (XVIII-XIX. mendeak)—Zenbat maite zaitudan ez duzu pensatzen!
—Ez zieztela fida amodioari!
- ARRIBATU GINENEAN MADRILEKO HIRIAN (1808)—Soldado sartu nintzan, oi zentzu onian,
—Errebolta eman daukuten, Madrileko hirian,
—Ikusi dutenean gure borondatia,
—Lur baxera egilentzat hori ez da malur bat
- CHANSON EROTIQUE (1857)—Uso xuri bat jalgiten da
—edo bertzela sar nindake
—Zeinbat aldiz erran zeraundan
- BURDINBIDEA (1864)—Galtxagorri zaharra ez dago geldirik,
—Burrunbaka dabila lezetik ilkirik,
—Herratua dabila erreketan gaindi,
—Ez diruri jendea, mamu bat da beltza,
—Bizkarretik hedoiez dariona hatsa.
—Orga-lasterretan du gorputza hedatzen,
—Ostatu guzietan usu edaleak.
—Bainan badaki orduz bere lan egiten,
—Ogi landan iraka artez eragiten,
—Xoria bezain arin dabilka jendea,
—Hurrupatuz tragoan bordeles edari.
—Amura hedatu du langilen biderat,
—Ez dadila nihor gau jauzika lanerat,
—Bihurtzen da etxerat errainak hautsirik.
—Bidetan bada diru, irabazi handi,
—Ez bada gehiago urdinik hertzetan,
—Lau soinen andanetan andreak kofointzen,
—Atzea dabilala beharriz zikin,
—Ez daki igandetan non den bide ona,
- APEZ BELTZA (XIX-XX. mendeak)—Damurik aditu behar duk «Ait' urkatiaren semia»,
—Hi Bordalen, ni hor Baionan, a! zer gizonak galduko!
—Hi Bordalen, ni hor Baionan, a! zer gizonak galduko!
- SIRENA TXISTULARIA (1937)—Egazti beltzak dabiltza
—beren atoyen burrunda
—goitik bera badator,
—suturik daude leyan.
—errauts biurtu ez dana
—Txistu dagi berriz ere:
—Orrenbeste eriondakin,
—ortziango indarren bat
—Burrun-burrun dagitela
- LAN ARREA (1937)—gudaren ardallean.
—Noraño iritxiko da
Adema, Gratien, Zaldubi —1828-1907—
- XURIKO (1867)—Begira dago Xuriko,
—Nausiak ematen daizko
—Haren ondotik dabila.
—Dago alegia hila.
—Sukaldean nihor ez da;
—Sartzen da xakur herresta.
—Hor heldu da hats-hauntua:
—«Zakur madarikatua,
—Xurikok badaki ontsa
—«Gose dagonarenganik
—Ez daitekela lan onik».
- DEUS (1871)—Bainan hitz ergelek ez dautet deus egiten.
—Ote da munduan deus arraroagorik?
—Zer dakit oraino? Deusekin beharbada,
—Bainan zinez ez da deuseri fidatzeko.
—Gauza segura da deusez egiten tudala,
—Bada, nik ez nuen deus nahi gehiago:
- BIBA REPUBLIKA! (1876)—Errepublika zer den ez dakienari,
—Errepublika zer den ez dakienari,
—Damurik fama hitsa du lehen bildua.
—Orai denak errege, hori da, hori, zuzen.
—Orai indarrak ditik ziri baten bozak!
—Ebasle indartsua ez dela ohoina!
—Nihundik orai nori fida ez dakigu.
—Orai oro soldadu, gerlarako gare.
—Lehen ez zen bezala da mundua orai,
—Lehen ez zen bezala da mundua orai:
—Ttikia handiari manatzeko da gai.
—Egun batez daiteke Frantsesen jabea.
- GAUDEN ESKUALDUN (1893)—Haritz eder bat bada gure mendietan,
—Zazpi adarrez dena zabaltzen airetan,
—Hemen hiru 'ta han lau, bat da zazpietan.
—Lau mila urte huntan hor da landatua,
—Ukoan jarri zaikun, da gure ikara.
—Akabo eskualduna, hortaratzen bada.
—Nahiz orai arrotzak manatzen darokan,
—Dagozkate dituzten eremu handiak.
—Oi indarraren lege latz eta gogorrak!
—Jaungoikoak bakarrik badakizka denak.
Agerre, Jose —1889—
- MAITEMIN-XIRIA ALA NOLA UR-TANTOA (1949)—Dakarra.
—Dagokioen legea.
—Andi-bidean jarri da.
—Aterabide eman bear da;
—Sortu da;
—Maitari-minak edaturikan
—Biyotz-indarra mugatu
- OMEN BAT BIOTZEZ (1955)—Aizina-belogiak damua ez kendu.
—Mundua zen argitua edadura guziz.
—Aingerurik ez, zeruak ulertzen da nekez,
—Ala nola aldarea apezen eskasez,
—Euzko-kantuen ontzen nola dakin onek
- GARIZUMAN, GOGARTEZ (1955)——Oroi zaite, gizona, autsa zarela ta
——Autsa leendik aiz, izanen aiz autsa—.
—Ori bada gizona aintoan geiena,
—Damu da jakitea zertaz den egina.
—Irazan-doai ederra, Jaunaren da doaia,
—Dadin sor ala suntsi, onets zogun naia.
- MAITA LEGEA, NOLA? (1959)—Maita-adina bear da ondu-zoriturik.
—Olde zindok ajetzen damuz da gerraurik:
—Maiteminetan sarri izan da agiturik;
—Gogoan bear da bake, soñan ez kutsorik.
—Edota gau bateko, zoar dagolarik...
Agirre, Alaine —1990—
- —1— (2017)—Idazten dut
—neure burua sartu dudan kartzela honetatik eskapatzeko
—idazten dut
—idazten dut
—beti zarratuta dauden leihoetan zirrikitu bat zabaltzeko
—idazten dut
—(haizea sar dadin
—hartu dezadan)
—idazten dut
—burmuina jaten ari zaidan zizare lodi hori
—idazten dut
—ez dakit zertarako baina
—idazten dut.
- —11— (2017)—Zer ari naizen idazten
—Idazlea naizela esan diot.
—Lehenengo aldia da
—neure buruari idazle deitzen diodana
—Idazlea naizen galdetu dit.
—Badakit
—eta idazten jarraitu dut.
- —20— (2017)—kendu zizkidan sorgin batek
—ez nekielako non eta zerekin idatzi
—txintxo irentsi ditut ahora eman dizkidan pilulak
—idazten jarri naiz.
—Horra hemen irabazi dudan
- —23— (2017)—ez da
—ez da
—ez da
—ez da
—gure aldartea
—ez da
—ez da
—ez da
—da
—badagoela beste bat
—neure gaixotasuna da
—besteetan afaririk lorik sosegurik ematen ez didana
—gehienetan gudara eroaten nauena
—guda hori non ni
- —27— (2017)—Bere liburu bat daramat poltsikoan
—batzuetan, eseri eta altzoan hartzen dudanean
—Gehienetan iruditzen zait ez dudala ulertzen
—ulertzen dudala
—ama damutu hori
—jainkoaren galdez dabilen gaixo galdu hori
—psikiatrari poemak eskaintzen dizkion idazle hori.
- —28— (2017)—Ez dakit zeren bila etorri naizen.
—Hilda dagoen nire aitita bezala nabil
—Baina orain badakit zergatik bidali nauzun hona.
—izekorenera bidaltzen gintuen legez
—tardantza eske
—tardantza bila
—zuk bidalita
—orain ere ez dut ulertzen zer den tardantza hori
—hemendik, zuk bidali nauzun leku honetatik
Agirre, Eli, Agarel —1911-1935—
- NEGU GAUA (1932)—
—
—Ibarrik ibar dabil
—estaldu dauz oso-oso
—Nork ete daki baina
—zer dan nahi dauna?
—Ibar sakonean dantzu
—edestu dautsaz geure
—geldi-geldiro dabez
—oiharrak darantzutsa
- ZURDEIA (1933)—amilak beteta daukaz,
—beheko haizeak zugatz adarrak
—zatituten dauz arkalaz.
—lurrari begira daurkiz.
—abar arte antzezten dau.
—Oihan barruan oldozkun datza
—bere menpean guztiak dauzka
—guzti hori deus da baina
—daso alde bietara
—muinara jausiten danetz.
—Zurdei-eguzkia dan hotzaren hotza
—dirdizka datortz izpiak
—kikilduta geldi dago
—eta aldiz-aldiz haizeak dakar
- HEURE OROIZ (1933)—
—
—bedartzean
—luze-luze etzunda
—badakin heu-maitea
—dagola,
- ITSASO BAREA (1933)—
—
—darabiltz
—darabiltzan lez.
- HAITZ BARRENEAN (1933)—Han zelaian lautada aratza
— etzunda
—dagoz euzkotar basetxeak
—ira azpeletan etzunda
—Itundasuna?
—Itundasuna,
- GAUKORRAK (1933)—
—
—Hegazkada
—udazkeneko
—Hegazkada itunak,
—Udabarriko txoriak
—ihes egin dabe,
—betiko ihes dabe.
—Eguzkia jausi da
—itzalez bete dauz
—estaldu dauz.
—Beroak ihes dagist
- GOIZNABARRA (1933)—gorputzean dodala,
—dodazala.
—oherakoan leudan arren.
—gorputzean dodala,
—dodazala.
- GURE ITSASOA (1933)—agur esaten dauskat nik
—heure hondar eta barruan.
Ahamendaburu, Jakes —1961—
- ZAURIAN BARNA (1988)—Zeinek ongi dakike gu nor ote garen?
—NOR izoztuen hotsa soil-soilik da urtzen
—dakuskit geure haritz errearen suak
—dantzuzkit geure pertsularien otoitzak...
- IHESI (1988)—argira bakan dagite jauzi
—garaian dagigu garraisi
—Daukat bakardadea begigo
—eta zaizkidanean ametsen
- GEU... GAZTEAK (1988)—han ez dago... odolak baititu estali...
—orai dakigulakoan goaz baketsu...
- GARAI HAIETAKO ZORIONA (1988)—The Pogues-en balada erkastua...
—astelehenek dauzkaten erritmo nagian
—bakardadearen berri jakin ezinik
—egin zitzaizkidan...
—Aldamenetako udainak gauzatzen
—gogoan daukat
- BERRIRO DATOZKIGU (1990)—Berriro datozkigu
—dangada lantzinantea
—Autobus bat ailegatu da
—espaloi gainean dabiltzan hormatxoriak uxatuz
- NIGAN BAIZIK (1990)—Ez dautzut
—ilargiak daukan
- GAUAZ DAGI NIGAR (1990)—Gauaz dagi nigar
—Ohelagun koldar
- EZTIAGOTU ZAIGU (1990)—ihaurri dagotzin
—poetek, itzal edaleek...
Aiastui, Jon —1971—
- BOST ARRAZOI (2004)—Eta igande orok dagokion kantua.
- BIETAKO BIOK (2004)—Bietako biok dakigu
—Azken ironia eta azken zartada.
—Azken agurra ematen didazu beti.
Aiestaran, Ignazio —1970—
Aire, Henriette —1943—
- GOGOAN ZAITUGU (1989)—Eman dauzuten bizia
—Ebasten dauzutela
—Dabiltzanek
—Dabiltzanek
- EZIN UKANA (1989)—Daukana ezin dezake maita.
- GOIZEKO BORTZETAN (1989)—Joan nindaike berehala
—Joan nindaike berehala
- GURE BARATZEAN (1989)—Ateak hetsi dauzkigute
—Gure orenkaria beti lo dago
—Ez dakigu ikustatez
—Haurrak ez dabiltza
—Eta ateak hetsi dauzkigute
Akixo, Kepa
Alberdi, Mikel —1960—
- UNADURA (2011)—nire barruko paradisu ezezagun da
—orratz bat da
—bidaia oinez egiten da
—borondate isila
—besterik ez da
- SHOPENHAUERREN TRISTURATIK (2011)—jada basoak soildu dira
—jada hareak piztu ditu paisaia berriak
—beharbada oraindik badugu aukera
—elurra mara-mara inoiz egingo ez duen lautadan
—baina ez dakit aukerak bukatu ez ote diren
—milaka suge beldurgarri daude
—jada agian inon ez dugu lekurik izango
—jada elkarrenganako lilura ihesi doa
- ESKLABUAK (2011)—han datoz gatzez betetako txalupak
—zuhaitz adarrak buruan dituela pasatzen da norbait
—hemen, urrutiko herrixketan kea ikusten da
—janarien partitura sukaldatzeko egina
—goseteetan gogaitutakoen itxaropen aldakorra
—maitasunaren indarra aldarrikatuz
- HISTORIAREN POZOINAK (2011)—Octavio Augusto, Ismael Kadare...
—urduritasuna sumatzen da Europan
—joaten den jendartean ere...
—eta Albania zaharra ez dago urruti
—eta hor ere antsietatea ezkon-bidaietan
—eta Sorian ahaztuak dira jadanik
—erromatarrek 70.000 soldadu behar izan omen zituztela
Albizu, Balendiñe —1914—
- NOIZ ARTE JAUNA? (1945)—Noiz pakean danok batuta
—gizonak zer egiten duan ez daki,
—beste gudaren bildur gera,
—ez dago esker Jainkorik;
- ORINOCO IBAIA (1945)—Ain aundia da zure izatea
—gaitz da benetan zu amaitzen.
—biok bat eginda, maitaleak lez
- ZU TA NI BAKARRIK (1972)—iñor bizi ez dan lekura
—Toki onena badakit nun dan
- LUDI BERRIA (1972)—da buru-auste aundiena,
—gazteak daude aurrera begira,
—izango da guziontzat zorion ederra.
Aldai, Xabier —1975—
- HAU DA AZPEITIA DIOT (1993)—Hau da azpeitia diot eta
—ez bada ozenki mintzatuz
—hau da azpeitia diot
—hau da azpeitia diot
—bere mamuei begira hau da ene askatasuna
—hau da azpeitia diot
—mundu osoa azpeitia taberna da!
—hau da azpeitia bai
—hau da azpeitia diot
—hemen ama da semearen heriotza jakiten azkena
—hau da azpeitia diot
- NIK HEGAN EGIN DEZAKET (1993)—sama gainean burua zapaldua oinen gainean urdaila
- POESIA EZ DA PINGUINOENTZAT (1993)—koldar etsenplurik utzi ezean
—guztiotaz trufatu da
—guztiak norbere guda pertsonaletik
—ezer aldatu gabe oreka zapalduaren
—begirada hilobiratzailearen memorian harriz izkribatua
—galdurik dabiltzan
—izerdia dario isiltasunari aire etenean
—zentzurik gabeko poza zabalduko da
—hertsirik begi bat itxita daukazu
—gorbata zeruaz infernua non den badakidanean
—opilaren adarretan tropoila-uhuri
—gertuago dauka hiltegiaren gorria
—hondamenaren labean eskuak igurtzi ditu
—taketa bat landatzera
—madarikatua norbere izena ahazten ez duena
—hau mina! ene ergelik gogokoena galdua da
—POESIA EZ DA PINGUINOENTZAT
- IRAULTZA HASI BESTERIK EZ DA EGIN (1993)—Iraultza hasi besterik ez da egin
—altxa zaitez iraultza hastear dago
—denbora epailea da
—it's no future nahia minarekin osatzen da
—urrutirago iristen da ilargirantz
Aldalur, Arantza —1963—
- HAUR GOSETIEN BEGIRADA (1986)—Zerbaitek begiradan
—zerbait du begiradan
—gosea dagoenean, ordea,
—Zerbaitek begiradan
—zerbait du begiradan
- TRENEZ BIDAIATZEAN (1986)—entzuna nion bidaiatzean:
—Arina zitzaidan bidaia
—atsegina zitzaidan dena
- EMAKUMEAK DOAZ EROSTERA (1986)—Begirada tristea,
—Indarra ahuldutako
—daramate bereentzako
—Begirada tristea,
- GAUEKO ARGIA (1986)—kentzen zidan loa
—urrutian dagoen
Aldamizetxebarria, Joan
- NARRAZ (2002)—zapaltzen dituzun plastikozko edalontzien
—bakardade hotzak baino ez zaitula besarkatzen
—zer izan da zutaz, zer izango da berataz.
—Ohea hotzegia izango da berriz bera gabe
—bakardadea berriz zutaz jabetu dela ikusterakoan.
—bakardade hotzak baino ez zaitula besarkatzen
—zer izan da zutaz, zer izango da berataz.
- GORDETA DIZKIZUDANAK (2002)—Zuretzat da
—herrimina sendatuko dizutenak.
—azken madalena konpartitzeko.
- GAUPASAK (2002)——batzuetan geureak zirela—
—Nahikoa zitzaigun aldarrikapen gabeko martxen konplizidadea
—bizitzaren bidaian ezagun asko egiten badira ere
—lagun gutxi geratzen dira bidaztiaren bihotzean
—bihotza kolpatzen didana
—gogora ekartzen didana
—aintzinako bankoan txandaka abesteko berriz
- MSS (2002)—Dentsoagoa bilakatu da airea
—ikutu dezakedan gauza bakarra.
—Dame
—ezagutu zintudaneko egun hura gordi.
—Trapagaran-Laga-Mundaka.
—Argazkiak, olerkiak, bidaiak, postalak.
—B&Betako gidak.
Aleman, Gotzon —1953-1978—
- LEHENGO UNE OROIGARRIAK BURURA DATOZKIT (1975)—Lehengo une oroigarriak burura datozkit
—izango da nire baitan.
—niregana datorrela sumatzen dut.
- BELDURRA GURE HEZURRETAN (1976)—hain hurbil dagokigun biharko biharamunean,
—bakardade isolatu hortan
- HURBILTZE GUTIZIATSUA (1978)—Egunsenti bakoitzak zekarkidan
—esaten baitidazue
—elkarrekin egondako taberna orotatik,
—hauetik irtetzean, bakarrik zenbatzen ditudan
—eskuan daramatzadan paperen artean
—Zergatik dagidazue uko?
- NERAU ERE (1978)—dastatu nahi izan ninan
—debekatua zitzaidan igali xarmanta.
—bakardadearen bakardadea
Alkalde, Joseba —1955—
- UMEAK IRINTZERA JOLASTEN DIREN BITARTEAN (1986)—poemak idaztea behatzak pintatzea da, iraganean
—arerioak nora apunta jakin dezan txupada egiterakoan.
- ESKONBRO MULTZOTIK (1986)—datzan indar zentripetoa
—sorerazten didan dolu kirru baten malura
- BURUMUIN DERRAMEEN AROAN (1986)—telegrafoetako posteetan enredatzen direnean anarkia goraipatzen
—ea horma kontrako goitiken begirada enpotratzen zaigun gungunaren aterbean eta lehertzen
—dzapartada baten agorpena esnatzen den abandonatutako atseginezko dorrean
—ea kornea, ea retina eta ea niña itsotzerakoaren dzastada
—gehiegi da eta nekezegi,
—gorde iezaidazu toki bat infernuko paradisuan
- BEROGAILU PARBULARIOEN INTERLUDIOAN (1986)—basakatuak erle eztenkadaz ilargaiaren linternapean hiltzen direnean
—maizegi hodeiezko begiradaz torpedeatu dudan
—aurresentikorrak zaizkit nire daugin ekintzak:
Altzola, Juan Baptista
- DOMINGO LOPEZ DE HEGIAREN KANTA (1640)—libradu dalaco, ondar ybaya:
—yçanda bacarric, yrabazteco,
—Mundu gustia dago, asseguin onean
—guiçonau egonda, señaladuric,
—aenbeste eguindau, Hespañagaitic,
—Cegaiti euguidaben, humildadea
—lealdadeagaz ondo jagonic,
—[..]ianda gueyago eugui eguia,
—edateco vra, cerureanic,
—ondatu achurracaz, Frances ordiac,
—vrian ondo daucaz, egapetuac
—besteay berodaquien, euren gogoa,
—amurraturic daucaz Frances gustiac.
—Gastelaco Almiranten, misericorida
—Cegaiti dalaco, Christiau, andia,
—escabadaquidaz, misericordiac
—Santuonen, essanaz, acordaduric
—armaen indarragaz Christiau osso,
—gueadar minacaz, gente andia,
—estuan daroaçu, ceure colcoa
—arcabuzda, pistola, municiñocoac
—laureun da gueyago, çaldiac ilic
—eunda larogueimila, ducat vrrezco
—sartu citeanean, ondar ybayan,
—Castillau, gobernadore, ondar ybaico
—Comendadore çara, jaun done acubeco
—dabelaco Hespañac, asseguin artu:
—çugan iminten dau, vioz gustia:
—çuti dagoan artean, ene burua
—eguiten aguinetan dau, çureçat oea:
—Ceu ez da besteoc, lecu gustian
—buruau, yfinicodot, çuday ganean:
—ez tago eguin dabela, escribiduric:
—Santuçat, Iaungoicoa, ecussi daiçu:
—secula gorde eiqueçu ondar ybaya:
—Mila eta seireun da, ogueta amaçorci
—garrenean, yçan da, viciac, vici:
—Daguigun gustioc, asseguin artu
—assoac, albiste, neuri yndaçu;
—Cegaiti deusudan, negu gustico
—Gasteac eguiçu, dança eta saltu
—içan daguieçala, pascoa guestoac:
—Alan dauqueçala, Olandacoac
Amendux, Joan
- HEMEN NATZA ORTZIRIK (1564)—Nihork ere izanen ez du nik ez dudan partidurik.
—Ene, arima duzuen gomendatu, garitatez mobiturik.
—Zarraizkidate guzi[...] bertan hitzok ongi notaturik.
—Bitarteo lo dagigun, bakea dela guzieki.
Ametzaga, Bingen —1901-1969—
- ITSASO AURREAN (1934)—begiztu daroat itsaso zabala,
—badantzuz ta badauz aditzen gogoak.
—Eusko-lurra txiki dala ta andi-miña
—bultzatuko dabez nire aizoialak;
—Orro urrun batek eten dauz amesak,
—Goibel-Ekaitza da. Begira itsasoa
—ondar, arri ta kai astindu ta yoaz;
—Anker!, onda-miñak yota ba-dabilla
—zu ta zure izena gaiztetsiko dodaz.
—Andiagotzen da, zelako ikuskizun!
—bere ederrak dakar gogora aritasun.
—guztiok badauz oin asmatzen gogoak,
—Andia-ren kanta dabe ereskidetzen.
—dagokizun kanta zeuri egiteko.
- ERRIMIÑA (1939)—errira itzultzen dana, sentzun onez yantzita,
—Ene, noiz berrikusi dagiket nire erriko
—zoragarri gustiak ezetan ez dodaz,
- AMERIKARAKO BIDEAN (1941)—itxaropena gidari,
—bidea dagigu beti.
—oben ba-da, gu obendun.
—gaiztoen gurenda, labur,
—lanen amaia daukagu ur.
—gure erritxoak datzate.
—lotan ba-daude, zabiltz arduraz,
—itsasertzean da agiri.
- MONA LISA (1961)—bizi ta eriotzaren eskutuak dagoz;
—zan eta izangoaren bulkoak ba-datoz
—biotza pilpil yartzen didan alako izu.
Amondarain, Gaizka —1983—
- NIK EZ DUT EZER EGIN (2002)—Eta bakardadeak bizitako agureak
—Hormigoizko lautada biluzia bihurtuko zen hiria
—Eta eskaileretan agertu zen postaria hilda
—«Egin dugun bakarra harri bat botatzea izan da!»
- IZARA BERRIAK (2002)— ala damuaren laberintoan galdu zen
—Patua dakusat kiribiltzen etxe aurreko patioan
—Ditudanak ditut gogoko
—Nire usaina darie
—Baina badakit zu aurreko estazioan gelditu zarela
— geratuko zaidala begira
—Itogarria da sentsazio hau
—Ezagutzen ez dudan zerbaiten ausentzia
—Eta logelako leihoan etxeko alfonbrak astintzen ditudan bitartean
—Atzoko egun madarikatuaz
—Eta pauso bakoitzean galtzen ditudan segunduez
- HERIOTZA EZ DEN BESTE ZERBAIT (2002)—Barruan dudan atzerritarra izan nahi dut berriro
—Taupadak eta unibertsoa kopa batean urtzen
—Ez dut idatzitako hori guztia izan nahi
—Barruan dudana baino ez dut erakutsiko aurrerantzean
—Udaberriak idatzitako manifestua
—Sortu dezadan amaiera gabeko istorio bat
—Eraman dezadan nirekin alde guztietara
—Eta amaiera heltzean asma dezadan nik neuk neurea
—Istorio bat daukana kontatzeko
—Ez daki ondoegi hitz egiten
- GU IZAN GARA (2002)—Gu izan gara zuen izena mila bider madarikatu dutenak
—Gu izan gara gure izena aldarri egin dugunok
— izenik ez daukagula esateko
Amuriza, Xabier —1941) —
- EUSKAL HERRITIK APARTE (1970)—inozentzian bizi direnak itzartu daitezan.
—gose greba bat hasi genduan geure borondatez.
—lehenago ere emondakoak danak hartu dira.
—gizona ala piztia zer zan dudan gagoz ia.
—esku onetan dago mutilak gure justizia.
—Gibraltar izan ezean hemen ez da ezer falta.
—honelakoak bat izan behar besterik ez da-ta.
—Jainkorik bada dagon lekutik gaizala anpara.
—Urte batzuren bolada
—bien bitarte Euskal Herria askatzen ez bada.
—Anas ta Kaifas ere oraingoz kontsola daitekez
—askatasuna kendu dauskue baina umorerik ez.
- BERTSO BERRIAK HORMA ZAHARREI JARRIAK (1972)—inozentzian inor ez dadin etorri.
—Espainian behera han dago Zamora
—basamortu hoberik nonbait izango da.
—Etxetzar bat hemen da itxuraz bikaina
—ondo itxirik daude ate 'ta zerrailak.
—Inguruan polizi 'ta goarda zibilak
—galtzeko arriskurik ez dago mutilak.
—oraindik bizi gara nik ez dakit nola.
—sekula inork ukitu ez didan tokian.
—ur salda zikin batez gosaria gero.
—galtzei soinean eusten ez daukagu errez.
—Hau da gertatu zaigun espetxe zikina
—Nagusi bat daukagu zirkuan hazita
—Lotsagarri da baina sinestu hau jaunak
—erakutsi ditugu dokumentu danak.
—arratoiak hobeto daude mila bider.
—amakin egin behar erdara garbian.
—Ilunpean dagonak maite du argia
—Noizbait hautsiko ahal da gure uztarria
—gartzelan erneko da Euskadi berria.
—Handik berriz ezetza aurretik dakigu
—Konkordatu zikin bat hartuz atxakitzat
- ZUHAITZ-MINAK (1977)—Bada gurean zuhaitz bat
—harexen adarretik aurkitu nuen
—Zuhaitzetik gatozela egia bada
—zuhaitz bat erne dakidan.
—Erneko da bai
—nire gibelak damaio onura
—landaratuko da bai
—landaratuko naiz
—nire bihotzak damaio
—Ari da bat
—doakidan adarrean.
—Soldadutzara bidean
—etorri zitzaidan
—gizon guztiek egiten dakiten
—Ez dago ira freskoa bezalakorik
—Ilusioa da gizonak
—dadukanik onena
—Ez dago gizonarentzat emakume gerririk
—Ez dago emakumearentzat...
—dama
- BERTSOLARITZA (1977)—Hala da edo hala behar du bertsolarien abotsa
—Mendirik mendi ahorik aho hor dator betsolaritza
—hala da edo hala behar du bertsolariaren hitza
—Bertsolariak herri bizia dauka beti bere aurrez
—Behin ariko da umore onez behin amorruzko indarrez
—hau eta dena nahi dugu baina ez da uste bezain errez.
—Bertsolaritzan izen bikainik bada historian zehar
—etorkizuna hori da dena besterik ez dugu behar.
—sustraiak sakon lehenean baina geroan luze adarrak
Anasagasti, Pedro de —1920—
- ZUREKIN BAT (1980)—kendu didazu bizitza,
—indar, argi ta baratza.
- EUSKERA (1980)—danekin maiz jokatu,
—erreskadan atera.
—zure urak daramate.
Anselmi, Luigi —1954—
- GUSTATUKO ZITZAIDAKEEN (1985)—Gustatuko zitzaidakeen
—Gustatuko zitzaidakeen
—eta lapurrak sartu zitzaizkidan
—betidanik gerla arras gorroto,
- HOR AURKITUKO NAUZUE (1985)—doazen hondartzan.
—eta edalontzi hutsez
- HAIZEAREN IMITAZIONEAK LAU URTAROETAN (1988)—Dantzari-talde, Baco'tiarrak,
—naaspil zoroan zuti-baldarrak,
—lili-godaletak
—udaberrian...
——Egizu zuk ere haizeak bezala—
—Udan, itsas gaineko
—jiraka hasten da,
—dantza zoroan,
—orbel, hondar-ale,
——Egizu zuk ere haizeak bezala—
—udazkenean
—eta, eskuak dar-dar,
—adar buru lerdenak
——Egizu zuk ere haizeak bezala—
—da neguko gaua...
——Egizu zuk ere haizeak bezala—
- EDAN-URRIA IZANIK (2000)—Edan-urria izanik ez duk inoiz
—Edan-urria izanik, ez duk egia,
—dudarik gabe.
—Edan-urria izanik
—Edan-urria izanik ez haiz agian
- BI EZPATA (2008)——oroimena, itxaropena—
—Atzo ez da deus,
- GEHIENETAN URRUN (2008)—bi maitale ditudan:
- ZORIONTASUNA (2008)—erotuko gintuzke bakardadeak,
—hondartza irribarretsuak;
—Berehala abiatu beharra daukagu;
——ezdeus direla jakin arren—
Apalategi, Jokin —1943—
Apalategi, Manuel, Sabiaga —1901-1984—
- ARMIARMA SAREA (1937)—haizeak hondatu.
—sarea hedatu.
—haren hedatzaile.
- SUA (1955)—Udako egun bero harixe
—Mutil koskorrak badabilzkizu
—"Sua! Su da! Sua ganbaran!"
—Hantxe kixkaldu, behin da betiko,
—"Ama nun dabil?" galdetu aitak.
—"Beheko gelan hor ez al da?"
—Igesi joan ote da?"
—Haren aztarnik ez, ez da!
—"Ganbaran bertan gelditu al da?
—Ote dago, ba, erretzen?"
—Ongile huts dan Jainkoak.
—Nola ez bada madarikatu
—Ez da ikusiko baserrietan
—Han ez ahal da inor biziko!
Apalategi, Ur —1972—
- BILUZIRIK (1995)—Bainan exe leuna eta zauritto batzuen aztarnaz osatua da..
—Ordain gozo bat itzuliko lizuke.
- INSTANTE BAT (1995)—Ez didazu argitu bart gauekoa.
- TRAUMAK (1995)—zoruan geratzen da; belarra bailitz,
—galtzen dira bere indarrak.
—Ez dago arbola garairik zoriontsuen artean,
- ITSASOA EMEA DA (1995)—Indarrak
—Eta noski besoak azkartuz joan zitzaizkidan
—Oraindik hegaldatzearen miraria
—Gu guzion hegaldatze saiakera amaigabeek
—Jakinik ez genuela inoiz hagaldatzea lortuko
Arana, Joakin, Loramendi —1907-1933—
- ARRANTZALEEN ARRATS-OTOITZA
(VESPERALIA) (1931)—loretzen dager harkaitz-leiarra...
—oheratzen da eguzki garra.
—zenbat jeixten dan, hainbat gorago,
—arrano beltza edari dago.
—Urruti dakust jolas betean
—negar dagite lurrez lehertzean...
- BARRUNTZA-LEYOAN
(MAITE KANTA) (1932)—Dunbots zakarrak beude gaurdanik ixilean.....
—Oraindañoko ene begien lauso gorria!
—Maite-gelako ardantegian estu loturik,
—Uxa ditzala, oroitza zear digarozkidan
—amets gorritan, ernemin dauden maitaketak.
—Badantzuizkiot, ixil bederen, barrun-barrunki...
—zor dizkiodan asperen-tanta bioztiak...
—maite pil-pilak daragitala jo ditzaiodan
—ez jan ez edan, arat-onata narabilten.
—Larrutu zidan barren zugaitza eguzki-ezak;
—Migura baizik etzan ageri adar ertzetan;
—Beingo batean, ate-danbada entzun deritzat,
—Ondasun oro eskeñi zidan biotz-orde...
—Sar zaitez, bada, erantzun nion, gela ontara...
—Ta au entzutean zuzendu zidan argi-zirrara,
—enegan beti euzki-urrea dirdai-oztin!
—Lengo edera, narda dakuste; narda, ordea,
—Emen dagotik, emen dagotik ene Maitea;
—Zai dagokio, pozaren mende, noiz elduko-ote
—Igortzi-leunka, euslari dauzkat bere besoak;
—Ta argi jarioz dagizkidaken mintzo eztiak,
—Arnasa batek darabil gure bular-auspoa;
—Ta udalen-lorak eguratsera liraken eran,
—Maitasun-izpiz urtuki dago nere gogoa;
—Ta argi-dirdaiak lilura duan txoriñoa lez,
—galda zuritan, eguzki orri begi nago.
—laister lekarkit biotz-taupadak erantzuna.
—ziñez dalako eztia bere jardunean.
—Ta aize biguñak daragioten arrosa bik lez,
—amets dagigu buruak gurka laztanean.
—Ta ipar beltzera lore-pitxia barruntzen dan lez,
—gure gogoa ekin gaiztora ximurtzen da.
—Ta alkarri eutsiz, barruti ontan indartsu gera,
—oro ta txistu, gain dan tartean gaitz-egada.
—Ta intxaur-adarrak, ez oi duten lez esnerik gabe,
—nerez ez dakart jan-gai liraken zitu onik.
—naya dan beste, une batean egiña da.
—bertatik nuke gaitzik latzenen zaparrada.
—Maite dut, maite...; maite, egaztiak egadak aiña;
—Maite nau, maite...; maite, dirdaiak ispilua lez;
—araka darortz eguzkitara biotz-miñak.
—Ta izpi-ureak damaien bidez, loretzen dira
—aspaldi zurbil zirauten adar-kukuliñak.
—Itxu-birari, aterea da xaguxar beltza,
—euzki-zerrendak txoko illuna tink orduko.
—Ta armiarmaren dantza-sareak dilindan dagerz,
—Urre ta lore dirdari dago barren-etxea;
—izar jantzirik, zutirik daude onbideak.
—gaurdaño ezin legozken zentzun gaizkileak.
—orain zugaitza muxuka ari da, leyar-oztin.
—Ixil nadin da... bertan dantzuzkit, arrosa tarte,
—Ta berartantxen, izpi-bustika, egati dauden
—ene gogoak ikusi baitu aldaketa!...
—Etorria zait, beronekintxe, ondasun oro;
—Ta udaberriak azi gazteai demaizkien lez,
—ez al du utziko, asita dagon xinta mea.
- TXINPARTA-ERESIA (1934)—begi-bihotzarentzat zinez ulerkaitz da.
—Noiztik, bada, legoke norbait kantarako,
—miru beltzaren ihes, odol dariola?
—Jolasean al dabil erbia larrean,
—Dantzarako al dago nonbait erleñoa,
—tximistaren dardaraz lurrera balitza?
—Ondo legoke, bada, gariaren parra,
—narda-hegan badabiltz bitarte hodeiak?
—harkaitz bizian dan lez loreti zuhaitza...
—neregandik datorkit hortara egina,
—malkorik ez ohi da-ta eztaian ikusi.
—zure kantaz nik ere gaur kanta dezadan.
—Begira nere garrak zein gora dagiten:
—Nahigabeak dakarkit kantarako indarra,
—nahigabea da nere ereskai-aparra.
Arana, Sabino —1865-1903—
- ITXARKUNDIA
(Goiz-abestija) (1896)—Basotik urten da,
—Arin zabaltzen da.
—Isilik bazagoz danok
—Hara gaur guda-zantzoak
—Darakus euzkiak:
- BOGA BOGA (1902)—Danok, bai, atara.
—Berak dakaz bertorantz
—Danori, gaxua,
- ABERTZALE BATEN NEGARRA (1904)—Galdu da gure izena;
—Enda danak dinoe
—Ez dala gehiago euskeldunik!
—Dana gorri-gorririk
—Dana ixil-ixilik.
—Egiaz esaten da
—Ez dala, ez dala
Aranbarri, Iñigo —1963—
- ADAGGIO (1985)—ilunabarrero ezkutuka datozenak
—bidaian ezagututako plaietako
—zergatik daude hain urrun
—hiltzen ari da pianoa jonas
- LIZAR BAT ITSASOAREN ERDIAN (1989)—Lizar bat itsasoaren erdian ernetzen da
—Zilarrezko esnea edanen duten hodeietara
—Ez naiz argi mintzatzen, eta badakit
—Itsaso bat lizarraren erdian ernetzen da
- NIRE ESKUALTASUNAZ BI HITZ (1998)—Eta sinetsidazue, ez diot aberriari atzea eman nahi
—Buenos Airesko etorbide hutsetara bidaltzen
—Astiz zuena da Harguindeguy jenerala zuena da
—Hamaika aldiz kontatu badiet neuk ere maite ditudanei
—Gorde bezala eskuz esku ahopean babes emandako
—Nire aberriak ez du Mekanika Eskolarik armadarentzat
—Ez du atxiloketa agindurik ez du argindar kablerik
—Nire aberria traidore da, ihesi dabiI
—Nire aberria urpean bizi da, ez daki igeri
—Hogei milatik gora dago nire aberritik lehorra
—Arrotz ditudan milaka aberkide ditudanak arrotz
—Alferrik da, nire begiek ez dute itsasargirik biltzen
—Horrela da, nire aberriak zailak ditu koordenadak
—Iluntasuna dardarka jartzen duen helikoptero hegalen hotsa
- OROITARRIAK (1998)—Ekarridazu harri bat
—Ekarridazu harri bat
—Lurra arin dakigun
—Biluziegi zaizkidan harrien azala janzteko
—Ekarridazu harri eder bat
—Hodei oparo bat jar dezadan
—Gure bakardadezko Boavista gorriaren gainean
—Ontzi harro bat egin diezaiodan gure egonminari
—Inoiz ahantziko ez dudan argazki ederra
—Inoiz azalduko ez dizudan hizkuntza
—Ekarridazu harri bat
Arano, Jon —1961—
- BIZIKLETAN (1985)—egin zidaten arte.
- SURIK BAI? (1991)—Ze jendailarekin ote habil
—Udak ezinezkoa din negua galaraztea
—Joandakoak ez natxion asetzen
- KAMIÑO ZAHARRETIK (1991)—Ero solte bat dabil Gipuzkoaldetik
—Edan du Mandar itsutua bailitzan
—Daraman zamaz ohartua bakarrik
—Eta lan madarikaturako jaioa dela
—Erotu beharrean dabil
—Poeta-txar bat da Bozik gabekoen ametsa.
—Argi horiak daramate nire itzala
—Daramatela zoaztezoazte
—Txiroei dagokien bezala pentsetan.
- ZERBITZARIAREN KOMERIAK (1991)—Nahikoa lan ez duk bada
—Hilik hobeto dauden
—antsi ditudanean
—beheko dendariaren
—ateratzen badakik
—Barratik dakuskik hondarra eta plazerra
—Barruan daramak ikusitakoaren mina eta kantzerra
—Berriro jarri zaik —barre gutxi eta azala tenk—
—Gaizki ordaintzen dianari aurpegi txarra eta ez
- ARGI-ILUNAK (2007)—Goizero hiltzen da gaua
—zabalduko da,
—aldi galdua da.
—Norbaitena izango da
—norbaitena izango da gaua
—norbaitena bada goiza
—Xelebreena da mundua.
- UMEA, GIZONA DATORKIZULA! (2007)—Jada ez dugu amesten
—iragana aldatzearekin baizik,
- PEGATINARDI rap eroa (2007)—Lehendabizikoz Espainian
—Ama Lurra da" le-leloa,
—gixonen gauxa da,
—orain berriz latza da,
—Andanan du hartzen
—Ez dakit zer den,
—Ez dakit metafora den,
—otso gehiegitxo dago.
—halakoxea da gure paisaia,
- BELAUN(ALDI) URRATUAK (2007)—ori da pasatzen dana
—(Euskal balada zaharra)
—Poemak idazten genituen
—basoan kurtsilada haiekin.
—Heuretzat idazten hituen
—Gazteak ginen, bada.
—Zertarako mundua aldatu,
—Ezagutuz gero bihurtu da,
Arbil
Aresti, Gabriel —1933-1975—
- BIZKAITARRA
(Zatiak) (1959)—aren aurrean olerkari au umilduten da biziro
—badakit arek entzun egingo nabela guztiz maitaro.
—Arek badaki ondo zer dan euskalduna
—emen daukaguna
—bertan bizi da gure mutila bizitza-modu onean
—zeñean bizitzen dan alegre txoria
—jente onek eztaki zer dan gosia.
—Eta begira non dadukazun Nerbioneko ibaia
—Pentsamentu bat daukat buruan gordia
—berdetasuna ez ikusteko bidean dago aukera.
—Parabola bat kantadu dedot itxiko dabez begiak
—Ze ardura bertso baten ipinten dan erderazko berbiak
—Kanpo santuan lurra artuten badau gure izaeriak?
—Bizkaia dagoala beti penetan
—Enas alegretan da eztot sufrietan
—Gerra-denporan komendantiak mandatzen dabe soldautza
—Ta pillotua obeditzen da datorrenian ekatxa
—Elexan bere Aita Santuak daroia buruzagitza
—Au da eredua segietako bire gustietan giltza
—Auzi bat ondo defenditzeko bear da abogadutza
—Ganerakua da ametsa
—Zelan eztakiana izan dan maisu
—Egiak jakiteko egiten dan botu
—Fuerte gedar egiñaz errazoia dogu
—Ori dala modu
—Gusti onegaz gure Bizkaia kondenaturikan dago
—Ta gure beso oneitan indar eskasa daukagulako
—Eta itsuen itsueria zantarra dala medio
—Euskaldun errazako jente erdalduna
—Biziko da Bizkaian, au nire pena!
—Eskuan daukagula erremedio ona
—Ondo dakiguna
—Danik ederrena
—Iraungo dauana!
- MALDAN BEHERA
(Zatiak) (1959)—MALDAN BEHERA DOA AGURO
—ematen zidan ditia:
—MALDAN BEHERA DOA AGURO
—gizon doilorrek egin zidaten
—MALDAN BEHERA DOA AGURO
—Mendi gailurrak ikusi zidan
—eman zidan lizentzia;
—MALDAN BEHERA DOA AGURO
—arbola adar-gabeen parea naiz orain.
—Landare zekenak baitaduzka eremuak,
—nire arima dago mirari baten zain.
—izarren esnetik edaten dut oparo,
—baina egarri bizia daukat bihotzean.
—nundik egunotan doakidan bihotza,
—Gainerakoa da alperrikako gauza:
—ezpaitzekidaten benetan erantzuten,
—Bere aginekin eman zidan dolore,
—ebaki zizkidan tenorean kordelak,
—Eta indarrarekin eman zuen bizia.
—izar baten moduan izeki zitzaidan.
—Eremuak ere dauzkalako mareak,
—ene begian da baratzeko galaia,
—Haitz gorri beltzetik datorren arranoak
—eta laket bizian etzaten da lotan.
—Nire ezpainetan dagoen ur gazia
—oraintxe kentzeko, egin zaidak grazia:
—Biziko lorean ernatu da kimua:
—arrano zurien lumak ziren adarrak,
—indar haundiz
—Haritzaren adarrak
—partitu zidan
—Haritzaren adarrak
—Harri zorrotzak daude hortik, minduko zaitzu oin-zola:
—itzali da-ta,
—mendi honetan dastatu,
—Udaberriko gau ederra
—Senda luzea har ezazu, begitu gabe atzera.
—hola mintzatu zitzaidan.
- SOUVENIR D'ESPAGNE
POUR MESDEMOISELLES SOLANJE ET HELENA GEREZIAGA (1963)—Hau da Bilbo, esan zuen gizonak.
—Hau da Bilbo, esan zuen. Hau da
—Peut-tre, esan nuen, ez dakit.
—Zergatik burjesa egonen da
—hilobi baten gainean ez daudenean?
—Zer da hori? Seinalatu zenuten leihotik.
- ZORROTZAKO PORTUAN ALDARRIKA (1963)—Aleman barkua atrakatu da Zorrotzan.
—Zimentua dakar, ehun kiloko sakoetan.
—erdalduna
—Antiojuak bustitzen zitzaizkidan.
- NIRE AITAREN ETXEA (1963)—aziendak,
—Harmak kenduko dizkidate,
—eskuak ebakiko dizkidate,
—nire arima galduko da,
—nire askazia galduko da,
- APUR DEZAGUN KATEA (1963)—hau da fandango
—Ilargiaren adarrak:
—Zerutik dator harria.
—Gau ilun honetan dakust
—printzak daduzka bustiak.
—Aitak arnoa edan dik.
—dabil munduan judua.
- EGIA BAT ESATEAGATIK (1963)—bortxatu behar badidate,
—ebaki behar badidate
—dudan
—dudan
- BILBAOKO KALEAK (1967)—lurra estali da
—ekartzen didazue
—inoiz egin ez dudana,
—maitatu ditudan gauzak,
—higuindu ditudan gizonak,
- GIZONAREN AHOA (1967)—Defendi dadin.
—indar-gabeturik ditu,
—kopetan adarrik ernatzen
—Hor datza.
—indarrez.
—balia dadin,
—zerbitza dadin.
- JOSEPA MENDIZABAL ZALDIBIAN (1974)—dardaraz baitira bizi
—kabitzen da
—da.
—nekez erditzen da
—da.
—Asko izan da karloez
—hainbeste ezpata-dantza,
—dator.
—erditzen da
—asko penatzen da...
Aristi, Pako —1963—
- BERDIN DIO (1989)—ez daukagu estufarik baina
—eguerditan eguzkitara atera behar da loroa
—liburu saltzaileei ez dakigula irakurtzen
- SENDIARTEKO ARAZOAK (1996)—epel dagoen soilgunea gozatzera
—Emazteak zertxobait bidaiatu nahi du oraindik:
—gelditu dadila zerbait
—jartzeko leku ezinobeagoa dakus,
—denek alde egin zain daukazu,
- AMAREN HIZKUNTZA SAMURTASUNA DA (1998)—Nork izendatuko ditu
—euskararen hitzak tartailo daude
- INTERESATZEN ZAIZKIDANAK (2003)—deitzen dudan jakinduria umil hau.
Arkotxa, Aurelia —1953—
Arotxa, Alex
- ENE BIHOTZAK EZ DU GAURIK EZ EGUNIK (1795)—Pariserik izan da ikusten barbera,
—Segretia edukiz egidazut plazer,
—Gero sendoturen da zure sabel mina.
—Jaun erretora sartzen da gibeleko bortatik,
—Zure espusatzeaz dudarik ez nuke.
—Arotxaren zamaria, erradak egia,
Arozamena, Jesus Maria —1918-1972—
- NERE ETXEKO LEIO SAPAILLOTIK (1969)—jostaketan dabiltzan mutiko gazte.
—kaio-irrintziak ezin inolaz moldatu.
—Karlista denborako guda-mutila ote zan zenbaiten ahoz...
Arregi Diaz de Heredia, Rikardo —1958—
- PARTHITZEKO TENORIA 2 (1993)—Gillen indartsuarekin
—Ingalaterrako euriak busti duela zure sorbalda ederra.
- ARABIERA ETA ARABIARREN GORAZARREA (1993)—mapetan idatziriko ikur misteriotsuen esanahiek,
—itsasneskek bezala, deitzen didate paradisua kausitzeko.
—non Banu Kasitarrek —Jainkoak bedeinka ditzala!—
—eta ilargia iluna da haien ondora badator.
—hitzezko eta harrizkoak, oi Iram, oi Bagdad
—Ibn al-Faqih al-Hamadanik kondatzen digunez
—eta Sinimmarrek, harro: «Kentzen bada nik dakidan adreilu bat
—lurrarekin bat eginen da palazio osoa». Erregek
—galdetu zion: «Norbaitek gehiago daki hori?». «Ez —ihardetsi
—bizantiarrak— neuk soilik». Eta an-Numanek agindua
—gramatika izanen da sendagai.
—Egunsentia aldarrikatzen duen seinaleak letrak oro
—Kontsolatzeko agian berriz azaltzen didazue
- 66 LERRO HIRI SETIATUAN (1998)—bat-batean asaldaturik pentsatzen dut
—begia hotz, dardar gogoa,
—zuhaitzik ez dagoela jadanik,
—eta bat-batean asaldaturik pentsatzen dut
—ez dudala nik etxean sua egiteko leku egokirik.
—Gainera, ene kalea eraikuntza ofizialez beterik dago,
—bat-batean asaldaturik pentsatzen dut
—suntsiturik egon daitekeela agian
—Nola moldatzen da ni naizena Sarajevon?
—Eta bat-batean asaldaturik pentsatzen dut
—nirea, gainera, trenbidearen bestaldean dagoela, geltokitik hurbil,
—Eta bat-batean asaldaturik pentsatzen dut
—Banaturik dago jadanik hiria,
—eta zauri horien odola ez da metafora,
—Niri egokitu zaidan egoerari nola egokitu natzaio ni?
—Eta bat-batean asaldaturik pentsatzen dut
—eta bi auzoak, anaiarena ere bai, urrunago egon daitezkeela
—Ez da falta Gasteizko inguruetan
—udan bada sargori, neguan bada izotz,
—inon ez dagoen babesaren bila;
—bake-itunak sinatu arte bizirik irautea da kontua.
—Ez dezala deabruak beste 6 bat idatz.
- ZIN EGITE TELEFONIKOAK (1998)—erosketa-poltsekin batera erortzen da
—Badoaz usoak sorbaldan pausatzen ziren
—estatua bilakatu da. Edonon hautsa
—Ba ote dago zin egite telefonikoak baino gauza mingarriagorik?
Arregi, Mikel —1948—
- EGUN TRISTEAK ETORTZEAN (1975)—auzokoari diodan inbidia
—ikusten dudan jendeari
—moda berriak
- LUR NINTZEN, LURTUZ NOA (1975)—begirada biguna
—zerbait eman nahi zenidan
—luzaidazu eskua
—plai ondargabea
—zeruan ez da izarrik
—besoko landareak.
—dagoeneko prest dadukat
—ondar alea bezala.
- MAITASUNAREN SUTEGIA (1988)—begirada oharkabeen ezpalak
—begirada txingartu bat,
Arrese Beitia, Felipe —1841-1906—
- AMA EUSKEREARI AZKEN AGURRAK (1879)—Seme leial bat orain datortzu azken agurra emotera;
—Hainbeste gerra goitu ezinda danori atsotu zara,
—Geure lur maite dakustalako gaztelatuta jarria;
—Nun dira bada zure semeak, foru ta euskera zaliak?
—Nun dira bada, Tubal, gure aita zure ondorengo garbiak?
—Nun dira bada zure ume zintzo eta leialen legiak?
—Errazoiagaz esango dabe gure hurrengo umiak,
—Izan ginala duda bagarik ero ta zoro garbiak,
—Jakingo dabez euskereagaz genduzan eskubidiak,
—Ez dalako gaur hemen entzuten erderaz baino besterik,
—Honexek dauka nire bihotza nahibagez erdibiturik,
—Ez dodalako gure euskera osatuko dan usterik.
—Baldin euskera bizitzen ez bada hiltzat daukadaz foruak.
—Geure erruz bada ekarri dogu heriotzako unera,
—Norbait ez bada laster minduten osasuna emotera,
—Mundutik laster joan bear dau Ama Euskerak bestera.
—Hil ziran danak, ta orain hil behar euskera maitegarriak.
—Hor, Gernikako arbolearen oinian dago etzinik,
—Ez ete datoz bere semeak osagarriak harturik?
—Ai! neure Ama, gaurko semeak deritxat dagoz ahaztuta,
—Estura honetan lagundutera inor ez da agertuta,
—Hil zaite bada, bakar ta soilik, Paradisuko hizketa,
—Sei mila urtean ainbeste damu garratz mingots iruntsita.
—Zer ahal daiketzut, Ama, bakarrik agonia estu horretan?
—Parka eskatu seme danentzat bihotzez bene-benetan
—Hil da Euskera! Hil da Euskera! Betiko itxi dauz begiak!
—Neugaz batera danok urratu sentimentuz soinekoak,
—Ahaztu historia edo kondairak hemengo antxinakoak,
—Zure erramok bilos dakustaz ihar ta ezkur bagiak.
—Samur emoten Somorrostrogaz zeuen ondasuntegiak?
—Gehiegi da ta hausi, harkaitzak, onegi ez izan, mendiak,
—Lurpetuteko Euskera hila ta bere ondasun biziak,
—Geure Herria, gizaldi danak zugaz dira gomutauko,
—Ez dabelako beste herri bat zu duin garbi aurkituko,
—Zeure Jaungoiko egi bakarrak dau oso garbi gordeko.
- BIZI DA AMA EUSKERA (1880)—Neure begiak lihortu ezinda bere buruko zapian,
—Baltzez jantzirik agertu ohi zan damuz goizian-goizian,
—Gizon argitsu bizi eder bat nun dakustan zeruetan,
—Hasi zanean baina beheruntza ez dakit nola ez zelan,
—Justuri batez halako hotsik ez dan ez inoz atera,
—Mendiak dar-dar haitzak lokaka, Euskelerria ikara,
—Atsegin eta pozez beterik zerutar danak batera,
—Kantetan dabe: hizketa artean garbiena da Euskera.
—Aitu nituzan zerurainoko zure dei eta deadarrak,
—Baina nasaitu, atseden zaite seme maite, ez da hil Ama.
—Ume gaiztoen atsekabeak geixotu dabe horrela,
—Orain guztiak negar dabe egin ezaguturik okerra,
—Hil dalakoan beti-betiko, Euskera Ama laztana.
—Negar dabe egin Bizkaiak eta Araba ta Gipuzkuak,
—Negar dabe egin Naparrak eta euskeldun Frantziakuak,
—Orain arte huts egiteak daukazuez parkatuak,
—Hauxe esanda, putz egin eutsan Ama geixoari ahotik,
—Neure arimau neukan ala ez, ez dakit, gorputz honetan;
—Indar barri ta bizi-bizi bat bihotzean dot sometan,
—Odol gaztea darabildala uste dot neure zainetan.
—Ta datozela txar eta onak danak ikusi nagien,
—Berbeta gozo eder honetan saiatu danok egiten.
—Egia da bai umezurtz gagoz foru baga lotsarian,
—Baina emongo arbola honek dauz orriak udabarrian,
—Nun antxinako Lauburu zaharra zelan daukan agirian,
—Beste gauzarik ez dala adorau sekula Euskelerrian.
—Neure herriari iragartera, ez dala ez hil Amarik,
- BEHARGIN ALEGERE BAT (1891)—Nahiz-da ez aberastu inoz beharrean;
—Hagaitik gaur zeruan gozetan dau poza.
—Alogerekoak lez ez daukat beldurrik,
—Inoz sartuko danik gurean lapurrik,
—Baba, arto, urdaia jan arren bakarrik,
—Familia ederra hazia daukat nik.
—Egin gura dabenak gustora pausua
—Zapatea behar dau oina bestekua.
—Zorrak pagau ezinda tristetu ez naiten.
—Jariste arren dabiltz galtzen gaberdiak!
—Non dagoz guztientzat goietan aulkiak?
—Gaur arte, nok jakin dau zer dan huelgea?
—Enredo zalez dakust mundu hau betea,
—Ardaorik ezin badot edaten dot ura,
—Umilentzat zeruak dagoz edegiak.
—Ai! balekie askok nor dan aberatsa!
—Niretzat igertea ez da horren gatxa,
—Kontentuz ez badago bizia da latza.
—Txori koitau bat baino, nor da pobreago?
—Halanbere kantari gehienean dago,
—Txindurriak naiz euki ondasun gehiago,
—Nor da mutuagorik beste bat hau baino?
—Soinekoa darabil ondoen egina,
—Sedea ez dalako lumea duin fina,
—Hain ondo ez da jazten behintzat erregina.
—Zelan sinistuko dot dala gugaz ahazten?
—Beraz, ez dau esaten eskatu daigula?
—Ala fedea gugan osoro galdu da?
—Honenbeste gatx nondik bestelan heldu da?
—Egia da kontentu osorik munduan
—Ez dala jauregian, hain gitxi tronuan,
—Gure ditxa ez dago lurreko diruan,
—Gloria dana dago bakarrik zeruan.
—Aberats asko dago ene aldean gaizki,
—Larrosak dakustaz nik arantzakaz nahasi.
—Larratxoria dabil egunen erdian,
- HERIOTZEA (1894)—Nondik igaro egin dan, baina, keriza hori
—Ez da gertatu markarik inoz ikustea.
—Tximiniatik ikusi ohi dot boladan keia
—Zelan lenengo indar handiz dan urteten
—Edo hutsera dala guztia bihurtuten.
—Kandelatxo bat bere dakust nik ixiotzean
—Eta, azkenez, ontzia dakust uren gainetik
—Iragotean zelan arraia daben isten
—Modu berean edo antzera ez da gertatzen
—Non ikusten da? Non bilatuten? Non agiri?
—Zer jazoten da gorputzak daukan ahal izateaz?
—Hilten danean osoro ez da akabetan?
—Gatx txiki batek ez dau guztia amatetan?
—Bestelan zer da nire Anjelaz gertatu dana?
—Ke moltsotxo bat desegin ohi dan legetxe bardin
—Ezer ezean ez doa dana geratzera?
—Nire emazte izan zanagaz, badakit ondo,
—Ia ez dala gaur batxo bere gomutetan
—Zer da gaur berak harturik daukan ixiltasuna?
—Zergaitik ez dau mizti bat bere bada egiten?
—Zergaitik dago ipini eben lekuan geldi,
—Ze sentimentu ete dau orain hartu nigaitik?
—Zelako loa ete da bera hartu dabena?
—Gero haustuta lurragaz danak bat eginik.
—Arboletatik orriak behera datozan legez
—Danok guztiok behar juagu, txiki ta handi
—Hire atzamar zorrotzetara danok hemen.
—Ez dago hemen, danoentzako, bide bat baino
—Ez da izan ta besterik bere ez izango
—Hiltetik zelan libran ez dabe aterako.
—Baina ez dabe inoz asmauko zelan bizia
—Gorde eragin gura dan arte gorputzean.
—Jaiotea da hutsik nahikoa, eta guraina
—Heriotzeak euki dagian laster nor hil
—Zuzi sutuak nahi badau beti argitan bizi
—Itsu zoro ta buru bagea legez dabil.
—Mendietako errekatxorik ez da gelditzen
—Jaiorik bere ez da gelditu, ez geldituko
—Lurrera jausi egin bagarik egundaino.
—Harriak beheruntz egiten dabe garaietatik
—Eta gizona sortuagaz bat abietan da
—Heriotzea! Heriotzea! Danen azkena
—Heriotzeak irunsten gaitu danak bardin
—Errazago da lehoetzar bat birrindutea
- ARRATIAR SOLDAU BATEN KUBAKO AMESA (1897)—Egun danetan ohi dan legetxe ilunkerea zan heldu
—Oso nekauta asazkau nahirik danok etzunda lurrean
—Harri bat legez ni barriz lotan nengoan bedar artean.
—Udagoiena zan ta geunkazan galantak arto soloak
—Damuz gomutau eragin eustan Kuban ni zelan nengoan
- UDABARRIARI (1897)—Kantadu egidazu bihotza
—Kantetan gaur sortitza dana.
—Kantetan negua joan dala
—Kantetan agur dau neguak
—Kantetan dabe zahar ta gazteak
—Kantetan gaur dago pobria
—Zatoz bai, oh udabarria!
Arrese, Emeterio —1869-1954—
- URRUNGAITZA (1904)—Gauerdia da; ezeren hotsik ez dabil nagon tokian,
—itsasoa ta lurra lo daude... logiro amesgarrian.
—amodiozko penak kantatzen ari zait aldamenian.
—egunez baino bertago dagon zeru garbi zabalian?
—orain, bihotz ta begirakuna jasorik dauzkatanian,
—inoren hots ta garrasi latzik entzuten ez dan gauian!
- BAKAR-EGOITZA (1905)—oroitz bat daukat gogoan!
- BASOTAR BATEN KANTUA (1911)—Itsasaldeko mendigain hau da haritz ta pagoz betea
—txakur ernai bat ondoren daukat arrotzen zankozalea,
—hori da nere lagun leiala, aizkora berriz legea.
—harkaitz ondoko baso beltzean dadukat bizilekua;
—errezago da noski tontor hau indarrez neri kendua
—Irrintz alai eginaz udara ta negu
—nere deadar hotsa mendiak maite du;
—ez da bere kolkoan, ez da, ez, -uju-ju!...—
—jaso t' eskuan zorrotz daukatan aizkora.
—Hemen ez dago mendi gainean hor behean hainbat azari,
—elur hau behean lohi bihurtzen da, goi hontan berriz iturri.
—Hor behealdeko gezur-zuloan dabilen etsai taldea
—izango dala bai, errupola!, baso beltz eder maitea.
- ORTZ-GIRO
(Gau iluntsu batean) (1912)—Zer da sortitza, zer gure soina,
—nola ta nondik dator gizona,
—pozgarri dan aditzera,
—O, mutu dago; baina zer haundi
- AMERIKA (1913)—New-York'en negoala idatziak
—zorigaiztoan etorri nintzan ez dakit zer egitera;
—hau da gizonak egin lezaken ametsikan ametsena;
—gezur polit bat besterik ez da, hutsa gure sinismena.
—Urruti dauden gauz haiek beti intxaur aleen modura
—gero ezer ez bertaratzean hainbeste gauz dan lekura.
—baldin ezpada atzapar eta moko zorrozdun mirua.
—Beren aukeraz egina izanik hoien neurrigai dana
—hara legetzat ohiturak hemen ipinita dadukana:
—«Eman garaian, arra bat eskas, hartzeko danean, kana,
—Baserri txakur goseti batek eskean dabilenari
—beldur izanik zerbait kentzera ote datorren berari
—Ez det esan nahi Ameriketan ez dala beste lekurik
—bertakoentzat ez dago gaizki hitz egiteko biderik.
- AGUR, EUZKADI (1924)—Arratsalde da.
—lainotsu dager
—artega dabil nere gogoa,
—une guzia izain da sarri.
—dardar-txoria
—...Arratsa dator;
—lozorro baten eraz dagertzi.
—mendatz bat ere
——Agur txoko maitea,
- ETXALAR (1928)—Udazkena da... Egurats epel arinak usain gozoa dakar;
—zuria dakust... Garai ederra!... Nere barruan lehen ez det izan
—egunargitze otzanez orain piztu dan hainbat zorion-dardar.
—Baina... Zer etsai sortu da behean?... Oihu, zalapart, iskanbil nahaste...
—Ardail bizi ta zoroaz dira hemengo baso guziak bete,
—Etxalarreko sarea jo ta bertan loturik ikaraz daude...!
—Udazkena da... Egurats epel arinak usain gozoa dakar;
—alaia dagi... ta nere bihotz maitekor hau —ai!— usoen eraz
—urduri eta lehitsu dihoa —ez daki nora!— betiko hegan.
- KAIOAK (1928)—...Berebiziko sarda
—jai eder batez udan
—aparretik sortu dan
—Pozak darabiltz horren
—aldartetsu ta zaleki,
—uhina lehertzen dan batez
—Goiz argiak damaien
—aldartez kaioak zorun,
—jarraika dabiltz edonun.
- KE-BELARRA (1928)—pipa da nere laguna,
—dagon aldian
—Nahien dan eraz
—hatson darion belarra,
—idarokizko txingarra
—laster da sudur mintzean...
—irtenda loger
—goraltzigarri da nonbait,
—pipa da nere laguna:
- NERE BASETXEAN (1928)—hegoaldetik enada bi gaur etorri zaizkidanean.
—abegi on bat eskatzen daude txioka teilatupean.
—Zuen txiogaz amets eginda esnatu naiz olerkari.
—Hegazale dan bihotz arin hau pizturik oso ta garbi,
—Udaberriro zintzo datozkit joan arren udazkenean,
—enada polit hoiekin batez Saratxomendi gainean
—Mendian inoiz aldarte txarrik ez det izan... lasai nago,
—atseginaren ezti jatorra han behean ez, hemen dago.
—mendian beso zabalik daude haritz pago ta lizarrak;
—Zuen bitartez amets eginda esnatu naiz olerkari!
- ZER NAHI NUKEN (1928)—egarriaren asekai dagon iturritxo gardenean.
—ametsak lagun, amets egin, bai, -amets..!— mendi magalean...
—Zori leunak alde batera utzirik behar dan bezin
—Ta zerbait alper baldin badaude beren izaeraz erkin,
—esnale zorrotz eragikor dan deadar bizi bat egin.
- IBARREKO OLA (1930)—betigaraiko tankeraz dager hain sendo bere zaharrean.
—eukal endaren ikurdi.
—bakar honeri egundaino ez itzaliko sutegirik.
—Ur-jauzi, ardatz
—Indar sendoaz
—darraion garaiz lanari
- HIRUROGEITA HAMASEI URTEZ (1945)—nork egitetsi orain...? Antzalda sorgina!
—Neurtitz-metagan txindor —ene amets txori—
—uxatuko nuke ta urrundarazi, txak!
Arrieta, Joxe Austin —1949—
- KOPLA GALAIAK (1982)—Umotu da okarana
—dager mardul'ta otzana
—urrun katigu darama
—Ederra udan hostoa
—naharo dago basoa
—Erbia jauzika landan
—zurekin jostatu galdan
—gogo etsiaz dagizut neure
—oihan-bakardade hutsa
—Iturritik dator ura
—bidaztiaren malura
—bizi naizeño ez da galduko
—nik zutaz dudan gomuta
- EZ DIOT HAIZEARI UTZIKO (1986)—zure habuin-adatsa
— usategi dirdaitsu
— gailurrak oro dardarati
—pairatzen dakizun ezein oinazek
—dakusagularik
- DESAMOREA (1989)—Udazken-hats epela
—hosto ihartuen dantza
—hego-haizeak dakar
— Hiria kaio lotia da
— ur bizi berria dakarkit:
- ORDOXELAIKO BIDEAN (1995)—horbel hitsaren kraskada
— oinarria ez dago tinko zapal
— palduen mintzoa da hasiko)
— eta Danton guztiak higatzen ari
— osasunezko espetxeetan txandako
— tristeziaren begirada sorgorretan
—uraren ertzean-da
—Odolez harro datorren
Arrinda, Anastasio —1944—
- BILDUR NAIZ BILDUR (1973)—Bere odola nerea da,
—Euskera maita zidan
—sitsa sartzen da
—erdalerri biurturik
- KATEA (1974)—Bear bada,
—urdailla dut larri,
- IZAKI-ILLA (1976)—dakar berekin...
—adarrak billutsik
—bait darama
- LARROSA GORRIA (1978)—«Gasteria» erori da putsura.
—larrosa gorria biurtu da ota.
—gaztedia biur euskal-gudari.
—Hitler jaunak bidaliak...
—Aizeee-ta-pun burrundara otsa,
—Errekan urak darabil ola,
—Bat edo beste or dabil
—garbitasuna eder dago beti...
—Biotzak alai, alkondara garbi;
—mendietako larrosa-gudari.
—ura edari, alkandora garbi
Arruti, Antonio —1884-1919—
- OLA-GIZONA (1913)—Gañezka daukat atsegiñez:
—Illuna dala
—Beltz-beltz daukagun bekokia?
—Aditu, gizon koldar zerana,
—Aditu dana
—Oratzar galda-galdan agona,
—Asten danian indarrez bera
—Dana zatitu bearrean,
—Zartada miñak biotzak ditu
—Dakar ugari
—Urolak ur txit indartsua;
—Illuna dala
—Ez dek iretzat, gizon txaldana,
—Emen dabillen durundia
—Orain da guztiz pozgarria.
—Beltza badaukat nik arpegia,
—Ez dauzka neskatx gorulariak
—Dauzkagun bezin poz eta alai:
—Izadiaren indar altsuak
—Aiñ ospetsu dan gogortasuna
—Emen egiten dira dardaiak,
—Sartu, kupida gabe buztartu,
—Illuna dala
—Beltz-beltz daukagun bekokia?
- AMALAUDUNA (1916)—Zeñek onela daki basoa
—Dago banatzen baratz osoa?
—Luze ta zabal dakust soroa
—Arto ta gariz dagola alaia,
—Geldi patxadaz berriz ibaia
—Nundikan dator nere neurtitza?
—Neuk ote daukat ere guraso?
—Ez dakit nundik datorren, baña
—Bai-da au esaten didan ezpaña:
- VOBIS...NOSSE (1916)—Esan zidaten uritik, arren, lenbaitlen irten nedilla
—Onuntz ta aruntz aulduta nago, gogoa daukat erdi illa...
—Auxe tamala! Auxe benetan dala bai negargarria!
—Muga ta azkenik gabeko ondartzan dagon bidazti bakarra
—Pozez jartzen da noski ikusirik erreka garden azkarra,
—Baratz eder bat dirudiala... ta urreratzean... ondarra!
- ILLUNABARRA (1916)—Banua; zoli ziran begiak dauzkat lausuak,
—Dauzkat zeukaten arintasunaz oñak aztuak,
—Banua; indarge nabaitutzen det biotz barrena
—Ta adierazten guztiz urrean dagola azkena.
—Badakit bertan nere egotea dala laburra,
—Badakit bera dala atsegiñak ematen zurra.
—Maite ditut nik mardul datozen ondorenguak
—Ardura aundiaz nere sendian dauzkat sartuak.
—Apal, mendaro Jaungoikoaren aginduari.
—Desegin zaidak, ai!, nere bizitz labur, mengela
—Nik ere juan nai diat antxe zeukadat gela!
—Ez dek egoten ostotsu beti zugaitz adarra,
—Dator oiartzun barrura sartzen didana ikara.
—Zer berri dakar? Zer dio berak? Nundik? Zertara?
—Eskeintzen digu garaun berridun beko landara.
—Baña auen ordez baldin badakar garaun lizuna,
—Madarikatu bedi datorren egun illuna.
—Ona ta argia baldin badatoz esan aurrera!
—Gaizto ta itzalak baldin badatoz esan atzera!
—Galduko ote da gure Erri Kutun antxiñakua?
Artola, Ramon —1831-1906—
- EGUZKIAREN SARRERA (1889)—Egunari indarrak zaizkanean hiltzen,
—Negarti ikusten da mugitzen ibaia,
—Aitzen da ermitako Aimari ezkila,
—Eta itxura dena gelditzen da hila.
—Nahirik gerenganatu indar galdu denak,
Artola, Rosario —1869-1950—
- NERE GITARTXOARI (1889)—Denbora pasatzeko gauz' hoberik ez da,
—bakarrikan bera da noranahiko orkesta,
—hau aitzez inortxo 're aspertutzen ez da.
Artxu, Balere —1811-1881—
- AGOTA (1780)—Ardiak nun ützi tüzü? Zerentako errada
—Kanbiatü deitadala ardien alagia,
—Sekülakoz defendatü zureki mintzatzia.
—Gor niza, ala entzün düt? erran deitadazia
—Zük errateen deitadazüt ni ere banizala.
—Egündano ükhen banü demendren leinüria,
—Eder izateko aments Agot izan behar da?
—Hori hala balinbada, haietarik ez zira;
Artze, J. A. —1939—
- SAHATSA EBAKI ZIGUTENEAN (1969)—zulo koldarretik ixuria.
- ZURE ASKATASUNAGATIK (1973)—ez dut, urrikia dizudalako
— libre behar zaitudalako baizik
- MAITE EZ DUENA (1998)—ez da bizi,
— Bizirik ez dago
—Beldurra eta izua da nagusi,
—beharturik dago gorrotatzera;
—gorrotatuz, ez dagoela hilik nondik edo handik
— zerbaitetarako behar bada,
— maitatzeko behar da hemen ausardia,
— gorrotatzeko, aski da koldarkeria.
Arzak, Antonio —1855-1904—
- ERREGE TA BERE AMARI (1887)—Seaskacho bat dago
—Españia daukala
—Ageri da pensatzen
—Beti izandu bada
—Zuk ez dakizularik
—Dan Probidentzia!?
—Or daukazu ama bat
—Gurutzea da gure
—Zure amak badaki
—Au dala egia!
—Autsa da emen beko
—Benetan ageri da
—Daukazu gordia
—Zer gauza samurra dan
Astiz, Iñigo —1985—
- HARRESIAK (2012)—Itzaletan zabaldu da itzala
—baldarki ixten duten harresiak.
—ez dakit zertaz defendatu nahi dugun
—eta zer gauden hondatzen uzteko prest
—urrun, orbel idor artean dabilela
- BESTE GOSARI ETA BESTE GOSEAK (2012)—eguzkitara utzitako gorpu jada.
—hildakoei darien bake hori.
—hitz gutxi batzugatik ez balitz, dardarka
—beste gose batzuekin egindako
—hondakinak ere maite behar ditu.
—maitatu zintudan isilean,
—eta hildakoak zenbatuz.
- ESPERIMENTU PRESENTZIALA ESKAILERETAN (2012)—Ez dakit nor den, baina norbaitek
—eta zer beste bizitza amestu didaten.
- ERRAUTSAK (2012)—eta Urbasa aukeratzen. Arrazoiak datoz gero;
—esaten didazunez, Niri esaten didazunez,
—eta han egon zineten Denak. «Ez daukat beste lekurik
—Zure egunik onenez ezer ez dakidala ohartu naiz
—gogoan darabilzun nire jaiotza aurreko egun hori
- TEOLOGIA (2012)—Jadanik izan den eta gerora izango den
——denboraren pertzepzio teologikoak
—deitzen ditu Rancierrek bere testuetan—,
—niri gertatuko zaidanik, edo katastrofe hark
——hara, zure betile bat aurkitu dut masailean—.
—Nire aldarrikatzen ditut hemengo uneok,
- EUSKAL HERRIA (GINSBERG ERARA) (2012)—Euskal Herria, 1.180 euroko soldata
—Sukarra daukat, eta ez nago asmakizunetarako.
—Ez dut poemarik idatziko burua argi izan arte.
—geurea da errua; zer pasa zaigu?
—Egongo da hau konpontzeko moduren bat
—ez omen da sekula itzuliko; etsigarria da.
—Volkswagen eta Daewoo fabriketaraino;
—Batzuetan pentsatzen dut euskal sukaldaritzaren
—hau da itsasoan hatzak busti, supermerkatuan
—Pozarren ordainduko nizuke hilobi bat, Euskal Herria,
—baina euria ari du eta ez dakizu zein aldetatik.
—Zurekin ezin da eguraldiaz ere aritu.
—Oraindik ez didazu kontatu
—Euskal Herria, bazatozela aldarrika ari dira,
—Euskal Herria, zeuk badakizu nor zaren?,
—Badakizu haietariko zenbatek gozatu
—errore estrategikoa zela esanarazi zenidan.
—Zain neuzkan hildakoak jaiotzerako.
—Madrilera joan baino lehen lagunak esandakoa ere bai:
—Bera ere ez da itzuli eta esango nuke jadanik
—Ziur aski nire buruari barkatzen ez dizkiodanak
—dira zuri barkatzen ez dizkizudanak.
—George Bushen administrazioak egindako jazarpenez
—aritu zitzaidan iruindar bat aurreko batean
—egiteko izan dituzten oztopoak kontatu zizkidan.
—eta berak baietz erantzun zidan, argi zegoela baietz,
—horra egia bat; eta gehiago dauzkat.
—Amerikari buruz Ginsbergek idatzitakoak,
—gudaroste bat daukazu zure aginduetara,
—baina ez dakizu harekin zer egin.
—traizionatu zintuela esateko egindako kartelean,
—Beharbada nik ere traizionatu egin zaitut
—Ez dizut zerrendarik egingo, baina hartu ordu erdi bat
—Ez dakit zehazki zer esan nahiko duen, baina
—batzuetan zure existentzia besteko indarrez
—Euskal Herria, arnasaldi hau ez da dena,
Atxaga, Bernardo —1951—
- HERDOILAREN TRISTEZIAREKIN BATERA (1978)—ziutate honen soinekoa udazkenetan lanbroa da;
—non bizi den ilargiaren badaezpadako agonia.
—apatridak bailiran trenak
—arrabita baldarren nostalgia kantoietan,
- HUTSALAK MY LOVE (1978)—Eta zure begirada, my love, sagar jelatua,
—Azken finean zer esan daiteke bizitzaz,
—Eta modako pintorearen maitalea bezain estupidoa dela,
—Eta banku zuzendarien seme-alaben errebolta.
—King Kong ez da iritsiko ziutate honetara;
—Eta izar zaharrenaren indar profetikoa profeituz,
- HAREA (1978)—Gauero ez da harea baino geratzenIlargi krudelaren azpian. Harea.
- TRIKUARENA (1990)—Esnatu da trikua habi hosto lehorrez egindakoan,
—eta dakizkien hitz guztiak ekartzen ditu gogora;
—Eta gero pentsatzen du: Amaitu da negua,
—Ni trikua naiz, Bi sapelaitz gora dabiltza hegaletan;
—Hor dago erreka, Hau da nire erresuma, Goseak nago.
—Eta berriro dio: Hau da nire erresuma, Goseak nago,
—Ordea bertan gelditzen da bera ere hosto lehor balitz,
—Baina gaua dator, joan dira sapelaitzak, eta trikuak,
—Zure eta nire denboran sartzen da pauso bakar batez;
—ez da ohartzen bere heriotzaren hurbiltasunaz ere.
Aurraitz —1912—
- ZOROA NAIZ (1957)—Gauza orok daragizte gogait
—Gogoan daukadan utsa astun zait...
—Eguraldiren aldakuntzakaz
—Aldakorra zait gogo-giroa:
—Zentzuduntzat daudenek ikus oi
—Atsekabeen aldapan erreza
—Bete legikedan zorun-bizitz?
- MINGOTS (1959)—Ixila zelaietaz deadar...
—Auxe bakartada itun ta yaukal!
—Izadi oso-osoak dagist itz,
- ITXAROKIZUNA (1960)—Izugarria da gudua!
—goiz oro dagite, ozen, ots
—Asaben didar sakonak, zurt,
—Izugarria da gudua!
—Itxaro daigun, uste osoz,
—basoen zidar-goizaldea.
- TAMALGARRIA (1965)—Giza-oioldea dator
—baiña, ez dakizu otak
—baño eun bidar latzago
Azkargorta, Lierni —1979—
LEHEN LERROA
(2021)—ez dut promesarik nahi, ez dut damurik nahi,
—Barkaidazu.
—Degradazioaren kontra-argia, jaso zintuen oheak
—Minaren emankortasuna zinikoa da, Maria Magdalenaren zapia,
—noizbait zoriontsu izan zela oroitze hutsak Danteri eragiten ziona bezain handia.
—Horrek ez du ezer esan nahi. Hil-kanpaiak isilik daude.
—zure azken begirada irakurri nahi nuke:
—bekokian, sargoriaren galda bizian, baratzeko pikondoaren itzala,
—amua irentsi zizun lehen amuarrainaren buztankada;
—ardi anglo-amerikar artean Nevadako anaiak
—idatzi zizun kipula-paperezko eskutitz horizta;
—Barkaidazu.
—giza arrastorik gelditzen zaidala.
—Plazenta barruan epel isotermiko guria izaten omen da,
—Hegaberek baxu egiten dute ortzemugarako partida.
—tanto hermetiko bat urkatuen olinpiada matematikoetan.
—Barkaidazu.
—Haragietatik apur bat ernatzen al da
—Barkaidazu. Hil-kanpai horiek
- ILUNDU AURRETIKO OLIADURA (2021)—Zuhaitzaren itzala uda betean.
—Euli mandoen soinu narratsa, adarren joan-etorri malatsa,
—Noizbait izan zen edertasunik orain erbestear dauden zelaietan.
—Itzalen artefaktua hiria gain hartzen ari da
—asfaltupeko hormigoia nekrosia beltzean da.
—Leihatila horien infekzio kristaletatik, ez da besterik;
—erdizka eta zehar-esanetan sartzen da muturka datorren ilundia.
—danbolin artean kontraerasoan etortzen da semantika.
—Gaua zornatu da zelai beteko batailan.
—Porrota bizimodu alternatibotzat duen leinuaren inperioa da hau,
—Badakigu gure ohea falta zaigula.
—Baina gu gara barrukoak. Gaua da kanpokoa.
- INMUNITATEA (2021)—Ahula izaten utz iezaidazu
—aldi bakar batez bada ere,
—intziria etengunea da.
—agian bihar, udaberri azkarrago bat desira;
—Eta sinetsi berdin zaidala, baina agian, bihar,
—Desiratzen zaitudalako
—masokista deitzen didate. Eta hori ere
- ANESTESIA: IHESALDI DISTOPIKOAK
(JOAN-ETORRI-JOAN-JOAN) (2021)—guztia soiltzen da munduaren ipurtzulo honetan.
—Arrakalak. Kareharria. Okre hautsa. Hemen ez da ezer.
—Kilkerrak bai, baina isilik. Hau al da opiazeoen erreinuan
—lehen mailako bidaiariei egiten zaien bezala.
—Pauso erdi bat nahikoa izan dadin.
—Laburra izan dadin. Biguna izan dadin.
—Estatika gabeko haizea sarean erori da.
—Oxigenoa % 100ean toxikoa da.
—Sabaia koipez arretu da, argi orlegia
—Astunagoa da zeruaren pisua.
—Ez dakit zer egiten dudan hemen,
—Barrurakako matrize honetan zorua beratza da.
—Zoaz aurretik. Irudimenaren agindu bat da.
—Bidali erantzun adierazpena, bake gogoz,
—lauhazkan dakien zaldi tartekari jaspeztatu baten bizkarrean,
—Balekoa izango da, aseptikoz gainera,
—zuzen iristen dakiela
—zuzen iristen bada.
Azkona, Josetxo —1953—
- HIRUGARREN MILENIOAREN ATARIAN (1993)—Adis, Zlaton, Bogdan, Hihad, Jasna, Senad...
- ARGITZEKE (1996)—izendatu duen mintzairarik
—badator harro
- OLIOZ (2001)—arrautzaz blai eginda;
- STACY BURD-EN AZKEN HANBURGESA (2001)—ea gosez dagoen
—ez da komenigarria urdaila hutsik eramatea.
—igeltsuz moldatuko zuenaren gisakoa:
—era, listua dariola, zera erraten dio klerimandun
—apezari, hanburgesa dastatzen duen bitartean:
—Goiznabarreko 7.27an ohatilari lotuta dago.
—Goiznabarreko 7.38an, potasio klorhidrikoa tarteko, isildu da bihotza.
—Goiznabarreko 7.43an gelditu da hanburgesa Stacy Burden hesteetan.
- ZURGATZAILE HORI (2009)—Oso berekoia da huntza. Negar eginarazten digu,
—Hala, gure zukurik gozoenak zurrupatzen dizkigu gupidagabe.
—ez da makala zurgatze bizimodu anker horretan).
—Honako hau da bere alderik itsusien eta gorrotagarriena:
—gugan errotu orduko, berehala errotik mozten ez bada,
—ez dagoela, gerora, modurik berarengandik askatzeko,
—ez dagoela gerora modurik guk bera (zergatik ez),
—etengabekoa da bere zeregin suntsitzailea.
—Ez da batere ohartzen desegiten duenaz, gugan sortzen dituen
—kalteez eta oinazeez. Sentimendurik gabekoa da,
- ERAKUSKETA
(19 Bonsai) (2009)—oro da zuhaitza.
—Ongi adosten da
—Basoilarrak ere ez daki.
—dauka basoak,
—Sutan dago basoa.
—Kea dario karakolari,
—adatsa garbitzen.
—Udagoienaren mamia.
—Morkotsak darabilena
- IRAUNKORRA (2009)—laburra da itxaropena
—estua da oso
—Luzea, luzea da
—itxaropen ezak dakarren pena,
—eta penak dakarren etsipena.
—erdia ustela duela esan ohi da.
—Hemen, gehienetan, osoa da ustela.
- HIRU HITZ (2009)—haizete beroaren bulkadaz
- GAUEKO SOINU EZAREN PAREAN (2009)—Isiltasunaren gainean ari naiz moldatzen,
—Ilargi puskak eztitu dira jada
—Nire baitan ez dago inongo hotsik,
—eztarrian gora datorkidan dardarizo hau ez bada.
—Bai, isiltasuna ez da existitzen. Bera baita
—Bakar-bakarrik betazal kirrizkadak.
- HEGAN DOAZEN USAINAK (2009)—iragan oneko egunetatik datozkit
—joandako aldiari darizkio amoniako usainak.
—Baina lehengo egunekoa iragana da jada,
—zalantzazko oraina baino ez da.
—(denborari berea emanda) denbora sagu bat dela.
- BLUES, NIRE ADINEKO BATENTZAT (2009)—Jada ez haiz gazte.
—dagoen bihotzak goza dezake oraindik ere,
—Ez egarriz ez edanda, itzul hadi etxera.
Azkue, Alex
- LOREEN HAUZIAREN BERRI ZABALTZEN DUTEN (1981)—metraileta erailearen islada dakusat.
— Ez dut sekulan zu jateko bihozkadarik sentitu,
— betidanik bakarmindu ditudan lore eta zuhaitzak,
— bihozkada gogorra
—lepoa urkatzen didan soka ubelarekin.
- ADIMENEAN DATZA (1981)—«Adimenean datza,
—busti ditu lur, soro eta landak
—ezkilak dilin-dalan zeruari begira.
—Begirada galdu dute
—hondamendiaren izterbegi bakarrak.
—bedatsian egunsentiari
- BARNE MUGEN ERABAKITAN POTO EGIN (1981)—lore igartuen gordailu,
—birao kate hornitu madarikatuen bekatu.
- HAU EZ DUK, EZ (1981)—irri labainkorra... da.
—Amodioa latza da, askan etzanik, hiloben aurrean,
Azkue, Eusebio Maria —1813-1873—
- GAZTEEN BATZARRAK (1896)—zelan dabiltzan euren ezpanak
—eztakit, badakit,
—ikusi dodaz nik;
—Gaubela baten dagozanean,
—udabarrian txoriak legez
—jente gaztea da bero:
—ezta halan, bada halan,
—atsoak ihes da gero.
—Estegura da lagun gazteak
—eztaukat, badaukat,
—gizon eginik dabiltz mutilak,
—jazoten da askotan
—Santa Ageda bere egunaurrean
—da gazteen adiskidea;
—ona da lukainkau
—ha da gau gaztezalea!
—Aratustetan dabiltz neskatxak
—goiz da arratsalde beste antz bategaz
—eginda legez bururik.
—eta batuten bedarrak:
—pozik dabiltzaz goiztarrak.
—dabiltz mutilak neskakaz
—loguraz beterik dakaz.
- GIZON BAKARTSUA (1896)—gizon bat ikusten da goiz ta arratsaldean
—berez erneko haizea darabil buruan.
—Haserratu ta ahal dago gizon guztiakaz
—bada ezta batzanduten inoiz gizonakaz:
—inor ikusten badau han hasten da mur-mur
—Baina inor ez badakus ikusi da egoten
—eta nor ez da gizona berbaz ez doiana
—zozoak dagozan lez Marti goizaldetan,
—Jaungoikoak daizula egun on bat emon,
—ez ebanean egin entzunda barrerik.
—Ze hodai baltz daukazu gaur zeure zeru argian?
—Ez daukat horregaiti gogoa gaisorik,
—ze asko dago Mundakan senargei bakorik:
—neure ama, atso tximurra, sorgin-landarea
—da apurtuten deustana bihotz-koilarea.
—ta bost gona azpirako behar dodazala
—ze orain mutil gazteak ez dauke gogorik
—Egin deutsadaneko neure amai eskea
—atze ta aurre neurtuten indar guztiagaz.
—neure biotza daukat nahibagaz beterik;
—ta au ezpada bizia galduteko lana
—ta ordurik hona dabil orain bai ta orain ez
—Mirinakea ona da eta ondo deritzot
—baina Amak ez dau gura ta ezin zuritu dot;
—ez dago gaur Mundakan ni legez neskarik.
—Ez da zori gaiztoa ta ez da dolorea
—mutilak ez dabenez gura neska epelik
—Ailikak deust esanda zer egin neian nik.
—Honek gauzok esanda euren bakarrean
—Neskea agur eginda joan zan etxera
- EUSKALDUN BAT (1896)—daukadazanak ugari
—danak alkarren lagunak
—hagaiti guda-kezkea,
—ez dau eukiko gizonik.
—daukazu seme kutuna
—Hamazazpi urte daukadaz
—irabazten da gehiago
—soldadu batzuk,
—igonda zeintzuk
—dedarrez: «Muera el Gachupin».
—bizi naz ez dakit zelan:
—daukat gogotan
—hain daukat bizi larria!
—alper daukaz gure ardurak,
—Mexikon ez dau
—hain dauke Espaina gitsitzat
—zeuk euki zendun indarra
- MUNDAKAKO EMAKUMEA (1896)—Mundakako emakumie neskatxa gaztea
—edo ehulea izaten da edo joskilea:
—ezkonduten danean ez da bestegaiti
—ezpada herriz kanpora ibilteagaiti.
—Bigarren dei-unean neskeak behar dau
—hamaiketakoagaz auzoak konbidau:
—ezkondu ta arrats-deian edaten ardaoa
—Urteten dabenean gizonak ontzira
—ez da egoten gaixoa bornuan geldirik
—Domekea etorten da, ai ze pozgarria!
—denda-zulo batera gizonagaz doa,
—irabaziko dana jaten eta edaten:
—emazteak ez dauko gasturik gogoan
—arte-arte gizonak daroa lepoan.
—Ez dau burua pozik gizonak ikusten
—bihurtuten da andrea etxera negarrez
—auzoen ardurea seindun ete danez.
—Bermeotar eulea Mundakara doa
—Mundakatar andreak bera ehulea izanik
—erosten dau ehuna ezer lotsa barik.
—Goizean joaten da bizkor eleizara
—mezea entzunda gero auzoko dendara:
—han entzuten dabena gehituta esaten dau
—bat baino ez dan gauzea bihurtuten da lau.
—azokan sartuten da zazpigaz partean:
—dirua horniduteko darabilez lorrak
—gedar eta burrukak eta iraun gogorrak.
—Hamaiketan artoa daroa labara
—guzurra eregi barik Mundakako herrian
—ez deutse inori itxiko laban da iturrian.
—Gizona dago laster Habanara heltzeko
—ta andrea dago pozik tunan ibilteko:
—entzuten dabenean heldu dalakoa,
—Orduan da etxandra kapitanesea;
—ontziko andrakaz dauko beterik etxea:
—Eskinia beteta datoz iluntzean
—baina ez dagoz pozik eskini batean:
—Gaztelugatx, Natxitu, Akorda ta Alminka
—Mundakan bizi dira halan itsasandrak
—baina korreo batek dakaz barri txarrak:
—Andra bakarra dago argitan ilunik
—ez badauko munduan bizitza-lagunik.
- SUR BATERI (1896)—da gehiegia!
—Ikusi danik sur handiena!
—bardinik inoiz euki ez dabena!
- MUNDUA BILOIZIK (1896)—Gaitz da ezagututea barruti gizonak
—deungen deungenak daukez mihin gozo ta onak.
—gizon guztiak dabiltz mozorro banagaz.
—eta zatituten dau bere amen bularra.
—Beti dabiltz burruka nebak eta arrebak
—gudan joaten bada hasten da suturik
—nortzuk ez dakizanak kentzeko mundutik.
—belu sendotuten dau munduko zauria:
—ez da hagaiti gizona izaten hobea:
—Ez dau mutila egiten hobea ezkontzeak
—guzurrez jantzitzen dau orduan lotseak.
—Bera deungea izanda ona irudituteko
—guzur hazi atsitua prest dago ereiteko.
—gogoka dagoz zelan alkar bota azpira.
—Ez da santua izanda eleizan egoten
—ezpada andra bateri karta bat emoten.
—da gizon jakintsua ta arpegi garbia
—Ikusi eizu gizon bat, bada ondo ikusi lei
—karidadeagaiti beti dago emola
—orain dagoz etxeak ta ortuak eginik
—eta euskalduna entzunda lotsatuten dana:
—ez da Alkate ez Jueza hain gizon abila
—gizon handiago da... herriko Alguazila.
—menpetuka daukenak mundua negarrez.
—Mihina dauke dontsua, bihotza deungea,
Azurmendi, Joxe —1941—
- PAGOA GELDI DAGO (1961)—Pagoa geldi dago
——izerdi bizkarrean—
—Udazken bustiaren
—konprenitzen didate
—Zertako pago indartsu jaio
—udaberriko goizero.
—Madarikatzen du mila bider
—Pago zaharraren hondarra
—aspaldian da logale.
—Pago zaharraren hondarrak
—Pago zaharraren hondarrak
—Pago zaharraren hondarrak
—Harrezkeroztik daramat
—Ta harrezkeroztikan darit
—nekearen mandatari.
- NIRE LURRA, NIRE ANAIAK, NIRE AMETSAK (1965)—Denok ahaztu zintuztedan
—Pipa honi kea dario
—Ez ote da gehiegi
—hutsagoa dudala bihotza,
—ez dakitela nora joan oinok.
—Eta egia da erantzunik ez dudala,
—beharbada egon ez baitago.
—Baina nire poesian galdezka daude
- SUAK ERREKO EZ BALU (1966)—eta —Zenbat da?
- MANIFESTU ATZERATUA (1968)—Panfleto bat idatzi nizun
—Gure herriak ez dauka kondairarik.
—Pobrea da. Ez dauka
—besterik. Ez da gutxi.
—gure kalendarioa.
—Ez, ba, bilatu kondaira unibertsalen
—gauza ikaragarri zaila da
—Ikaragarri zaila da.
—Ze guk ez daukagu
—zer kulpa daukat nik.
—eta nik dakit noren
—Ta ez horiengatik, ezpada
—kondaira guztiaren kontra.
—edo kondairarekin
—defendatzen digutenak!
—Gure jendea pobrea da, trixtea da.
—Gure jendea ez da poesia batean kabitzen.
—Gure jendea ona da. Kulpa gabe
—hiltzen da, handitasunik gabe
—bizi da, sekretuan maite du
—errezatzen du (tradizionalista da)
—ez da asko fiatzen. Gure jendea
—bulgaritate hutsa da.
—dago, eskuliburu batean
—deskribatzen da.
—ze bakea ez da libertatea
—Ezta korda eman gabeko
—indarra egiten zaio. Niri ez.
—Eta nire herriari indar egiten zaio.
—Zanpatua dagoenari justizia,
—zanpatzen dagoenari esperantza,
—Ta nire herriari indar egiten zaio.
—Indar egiten zaio.
—indar egiten zaio,
—Artistak ederra sortzeko daude.
—Baina libertatea ez da eder,
—ez dago sindikatzerik,
—ez dago ezkerrean.
—Etorkizunean dago.
—Gure partiketan ez da inor gelditu
—libertatearendako.
—herriak berak ez bada! Eta denok
—Magdalena Larralde
—(bertso bat eta gure kondaira guztia)
—Indar egiten zaio,
—gabe gelditzen da.
—Libre ezinda
—abrakadabra baten bila,
—goardasolak euria,
—Gizona ez da ideia bat.
—kondairarekin, erregerekin merezi.
—Haragi hau ez da kondaira.
—Gizon hau ez da Txurruka,
—Ez da Elkano: nahiko mundu
—Preso daukagu orain Zegamako elizan
—berpizt ez dakigun,
—esan ez dakigun bala batek
—Haragi hau ez da Gernikako arbola.
—Ez da arraza bat, ez da sozialista,
—ez da sakratu, ez da ezer,
—hiltzen den haragi da
—Eta ez du hilda bizi nahi ere.
—(eta haren euskaldunondako
—parajodak)
—dakar nekez ekartzen.
—irabazi egin behar da,
—ez kondairaren, ezpada
—ebanjelioak aldapatsu dena diolako.
—(Lainoa da euriaren radikaltasun guztia,
—eta Jesukristo bainoago Judas,
—ezta madarikaturik ere,
—jaio zenik ere ez badakite)
—ta gure poetek ta idazleek ikasten ez badute
—bi Nafarroa daudela,
—honezkero hiru eta lau ez badaude
—ez da faltako oraindik
—(goizeko ordu bietan ari natzaizu idazten)
Azurmendi, Mikel —1942—
- AKILESEKIN ZEUSEN ATZETIK (1969)—nere antiparretan heien begirada
—lyzeora joanik ez zidaten deus ihardetsi
—itsaso hasarreren txistukadak nere gabardina pasata
——nehori ez esan, nik bardin sinetsi nuan—
—toda la vida es sueño y los sueños sueños son
—hutsaren abenidan negon
—erantzun zidan
—orain ez dago lilirik zelaian
——ez goizean ez arratsean—
- ORAIN BORROKARENEAN (1972)—Izkribuz eta paperez esan zenidan, Mikel, mintzaira
—izarren hautsa krudela da
—behar izan du Granada! Zenbat idik ihes egin du
- JACKSON (1972)—eta gose dagoen beltzak
- ZUMARRAREN KANTORIA (1972)—izardiaren seme madarikatuek ihardetsi bortizki
—odoletik Margarita eskumenka biltzen ari da
— umetuko da.
Azurmendi, Xabier —1934-1996—
- LURRAK JANTZIKO NAU (1969)—ainbeste sufritu erazi didan
—Lurrak moldako dit hobia
—Ez da sortuko lorerik
—lurrak jango didan odoletik.
- SEGUNDO BITAN (1969)—Dar-dar
—Emen bakarrik gizona hiltzen da.
Babaki, Jean —1913—
- ILUNTZEA (1931)—airean ibilki da loreen usaina.
—Gorriturik, histen da orain zeru gaina.
—Zerua garbi, urdin dago goxaturik
—lurra aldiz pausuan dago ilundurik.
—Gora hixtuz ari da zozoa bakarrik
—heien argi gorria ari da keinuka.
—distirant dago beti zeruan izarra
—haizea badabila mehe eta arin
Balentzia, Joakin —1947—
- HILDAKOEN ARTEAN IZENDATU NINDUTEN
(«EPIKA GARAIAK EZ DIRA IRAGAN») (1988)—Hildakoen artean izendatu ninduten,
—Hildakoen artean izendatu ninduten
—kondatzen dituzten agure adurti horiek.
—egia berri eta zaharrak aldarrikatzen dituzte,
—datu aurkituen nabaritasunak
—Hildakoen artean izendatu ninduten
—Urrezko iturrietan edan zuten, bai zera,
—eta orain lehor eta pozointsuak daude.
—baina, hondarrean, nire benetako truke txanpona
—Hildakoen artean izendatu ninduten
—inperioko hizkuntzaz idatzita beti,
—bizien munduko zerrendatik ezabatuz gero,
—Bidaia luzea izan da geurea,
—Hildakoen artean izendatu ninduten
—zanpatzen utzi ez zireneko mila hitzez egindakoa,
—egiarik gorrienak aldarrikatzen jarraitzeko,
—hau da herri bonen kantua,
—hildakoen artean izendatu zuten herria.
- LOTAN ZEGOEN LASAI (1988)—adatsak estaltzen zituen
—hondar latzak eta hauts umilak
—zorionez inoiz idatziko ez diren
—istorioak kondatzeko.
—igartzeko moldatua.
- EROMENAREN INGURUAN (1994)—Eromena da gauza ez izatea,
—Eromena da ezgauza izatea,
—Eromena da poesia egiteko modu zorrotza,
—Eromena da gauza bihurtzearen aitzineko beldurra
—eta egun kanpoko kimika erabiltzen da gehienbat,
—baina egiazko erokeria da sendatzeko grina hori,
—Eromena da isiltasuna
- BAZEN BEHIN (1994)—noizbait erran didate lagunek
—besteen partetik pairatu dudan ahantzia,
—edo susmatzen ditudan injustiziez
—edo tamalez hondamenera gabiltzala,
—gizakume murritza naizela badakit
—izan ohi ditudan ezbeharrak
—neure sentimenduak eraldatzen,
—neure bizitzaren kondakizun propioa
—egunero moldatu, apaindu, asmatuz,
Barandiaran, Gotzon —1974—
- BIDE HORI (2004)—suge-landareen antzera
—bere amaieragaz zer egin ez dakien hori.
—txistuka dabilen haize gozoarekin.
—Galdeiozu iparrorratzik daroan aldean
- BI EMAKUME HARAGO (2004)——labankadez jaiotzen diren horietakoak—,
—sasoiz kanpo bidaiatzeak dituen
—etxez aldatzeko kamioi hotsa dago.
- EZ DEN LURRALDEAN (2004)—euria hodeietara itzultzen da
—Zinema kritikaria dislexikoa bezain herrena da.
—erlatiboa da dena.
—sexua da dena.
—Bada taxi gidaria izateari utzi,
—Soledad.
—Gaitzik larriena euriaren pisua da
—haizeak zer daroan ez dakitenen lurraldean,
—bizitzea beste derrigorrik ez dagoen lurraldean.
- ASUNAK ZURE BEGIAK (2004)—xangrinaren kondarrak.
—Dardararaziko nituzke sokak balira baina
—Mihisean aienatu da
- AHOTAN IZAN NAZATEN (2007)—aurpegia antzemango didaten beldur
—Ez dago atzamarbiderik!
—aldarrikatuko dut.
—Ez dudanez berba bakar bat neure izango,
- OSTONDU SAKON POZA (2007)—bila dabiltza, diotenez,
—badatoz usnaka
—Harri eta guzti dator ekaitza
—epeldu ezina izango da hotza.
—aldarrikatu zuk halako malerusik
—dantzatu atzeskuan,
- ARGAZKIEKIN ZORRETAN (2007)—beharbada,
—lepotik helduta edaten dugun artean,
- ALDAMIOKO GIZONAREN BURUAK (2007)—Aldamioko gizonaren buruak
—aldamioko gizonaren buruak
Barandiaran, Iñigo —1964—
- ETXERANTZAKO BIDEAN (1984)—besterik ez da)
—edaten dizkizut musuka.
—ez da desagertu,
—bakarrik joan da
- ILUNTASUNA (1984)—kristalen dardararen
—dantzatzen hasi zenean
—inorkezdakinongo armarioan
—ostikada e-ter-no-a,
Barberena, Eneko —1983—
- PARIS-DAKAR (2004)—Zergatik ez dakar Dakar Paris-Dakarrek?
—Zergatik darama Paris Dakarrera?
—Dakarrik ez dakar,
—desertuko haize lehorrik ez dakar,
—palmondoen fruitu gozorik ez dakar,
—gamelu karabana luzerik ez dakar.
—Paris darama Dakarrera,
—Sahara bera baino handiagoa da.
- WELCOME (2004)—pintada batean
—"Deabruak kaska gorria dauka"
—Baina istiluak hor daude,
—Pilota partida hasi da,
—gomazko modalitatean.
—Batzuek demokrazia daukate ahoetan,
—Dena da zalaparta,
—dena da istilua.
—atariak itxita daude,
- AUKERATU (2004)—Lonsdale edo Quicksilver,
—Speeda edo kokaina,
Barbier, Jean —1875-1931—
- ESKUALDUN HILERRIAK (1902)—Han dagozi bakean aitaso zaharrak,
—Xoritto bat heldu da berriz hanturikan,
—Udako arratsetan zeruko izarrak,
—Bilduak daduzkala hilerriko lurrak.
—Lurpean lo dagozi gure arbasoak
—Zeru zolarat aldiz daduzkate soak
—Igande guzien han herria da biltzen;
—Hobian berehala hila da higitzen
—Hilobien ondoan dagozi gizonak,
—Andrek aldiz dauzkate lurrean belaunak,
—Ohikoak dagozi beti Eskualdunak!
—Han dagozi bakean aitaso zaharrak,
- TRAIDOREA (1910)—leihor bat bada dena harria
—beti daude sortzekoak
—beti emaiten da ikaretan
—Itsasoa da ari jauzteka
—sekulan ez da izana
—hegaldaka ondotikan.
—gizon bat han da, beti xutikan
—orok madarikatua!"
- BIZIAK HILARI ETA HILAK BIZIARI (1916)—Soldado lagun maitea
—inarrosten daiztak hezurrak
- BIBA, BIBA FRANTZIA (1919)—etsaia aldairan
—ez dakit zer goaitatzen.
—gure soldadoeri
- GURE HERRIA... GURE! (1924)—harat-hunat badabil iguzki beroan
—sardi-gider gainean pixka bat da kurtu
—Aitaxok lehenago landatu aihena
—Bainan, hortxet, bet-betan, landa bazterrean
—nor da hola agertzen, hor, lurre lurrean
—orori beha dago, begi ozarrean?
—iduri du direla betan mudatuak...
—Ez dakit... bainan jada higuintzen zaitut nik..."
—"Zer dirutan daukuzu etxea salduren?
—nahi duzun guzia dautzut ordainduren.
—Ikare daldaretan aita emana zen
—haia-haia doala landari behera...
- HARPEKO GIZONARI (1929)—non zer zen aterako... ikara-daldaran...
—ta hezur andana bat zaiote mogitzen:
—"Nor zaizte bada, zuek, bi atrebituak
—Eta gero, harpean zer izan da ote?
—Geroztikako deusik ez omen dakite...
Baroja, Serafin —1840-1912—
- KARLISTEN PANPARROIKERIAZ (1874)—orain daukaten afarra
—bihurtuko dek adarra.
—lerdekan mandamentuak.
—handik dakarte guzia
—ea datorren urtean
—zuen errege sartzen ote dan
—guk badakigu berdin zer finak
- LUTXI (1875)—Bidalduaz haritik
—Arratsean... —Aski da!—
—Esan zidan eze
- ARRATS IZUGARRIA! (1880)—Gorriak daude goiak urrutiraino
—ageri dan guzia gorria dago
—Argitan zabaltzen da zeru goibela
—Nora begiak jaso, penen kupidan
—zeruak ere bada etsai baziran?
—Huri leial gaixoa garretan dana
—elementen boladan suzko kanborrak.
—burrunbadan igoak turmoi tartean
—sutunpadak, antsiak, hilkintza nonahi.
—Tximist dardara,
—Nora bada begiak jaso ta egorri?
—etxerik etxe dabiltz lehian inoren
—hiltzen dagona,
—jarriaz begi aurrean haien kondaira,
—danik onenak,
- VIVA ESPAÑA (1898)—soldadu fin maiteak
—bada gloria argian
—hala gaur ta beti izan da
—edo balorea izan da
—ekarriko dezue maite dan bakea.
- LOIOLAN (XIX. mendea)—Paseoa dala
—zipoka edanaz
—damatxo ederrez
—banatutzen da merendatzera.
—irrits ta dantza
—edo eskudantza
—Harturik txanda
—nehin danbolina
—bada dantz fina
—plazan erdian herriko banda.
—nahi dan fortuna:
—aurrerantzean da haserretua.
Baztarrika, Unai —1982—
- SAROIAK (2014)—lizar zaharren azpian darraite harrespila biribilek.
—Ertz borobildu ezinak, elkarren arteko dantza isilean.
—goi aingeruen bisiten harrabotsarekin nahasten da.
—eta ahapeka entzun da
— Iragandakoen Bizitza bera.
- ARRAKALAK (2014)—Urteak zenbakizko errenkada mingotsak dira
—Urteak zenbakizko hilotz zerrendatan idatzi ziren.
—elkarri heldu besterik ez dagoenean
- ZURIA (2014)—Bidaiarien ispilu dira, islarik ez duten ispilu ahurrak
—Idatzi gabekoen indarraz jabetu den edonork
—Hizki lodiz eta larriz idatzi oihal zurian.
—Beharbada,
- IRAGANAZ (2014)—Asko ginen, baina maldak ehundu zaizkigu dagoeneko.
- MALKO MARRAZTUAK (2014)—bertan fusilatu zituztela damuaren aurkako konspiratzaileak.
- KANPOAN EURIA (2014)—Fabrika zaharreko tximiniei kea darie.
—Film honetan euria ez da atrezzoa eta euria ari du.
—Pantaila ederra da leiho zuriez gaindikoa
Becas, Charles, Harrazpi —1847-1911—
- LARRESOROKO SEMENARIOA (1896)—Urteen gatik dagotzi gure bihotzak bero.
—Orai denek dakitena banakien aspaldi:
—Hunen eskuetan haur bat, balin bada langile,
—Musikarien gidari da Hiriart Makola.
—Haur gazten eskolatzerat amodioz badaude.
—Matematikan orori nagusi da Larralde.
—Bai ongi izerditurik zuretzat moldatua:
—Mintzaira erdi-kaskoinak zaduzka nardatua.
- BI SENAR-EMAZTE (1897)—Lehenik intzirinka, gero deihadarka:
—Dudarik gabe gostu diote kausitzen.
—Bakotxa bere alde dabila abilki.
—Senarra ez dabila sukalderat ager!
—«Gizon etxe galgarri, arno edalea,
—«Nere andre gaixoa, ez bada hasarra!
—Indan, bai, laster gero, biarten bakea!
—Lehen ere badakin nola hautan hezi!».
—Lurrerat artikiak dabiltza jauzteka.
- MARTIN KOXE (1902)—Deusek ez daut nahasi oraidino loa.
—Trufaz ala egiaz, nik ez dakit nola,
—Deituratzat emana dautet Ezazola.
—Janizak dautanean egiten asiki,
—Mendiko ur xirripak indarrak baditu.
—O sendagailu gozo, Noek igorria!
—Hik dautak bihotzetik kentzen elorria.
—Hala ere badaki zer den apetitu.
—Ongi jan, ongi edan, ase eta gelditu.
—Hezurrak oro dauzkat Pater hari esker.
—Baitezpadako hura karrikan egiter!
—Zorrietako menta dudan errementa,
- SANTSIN (1906)—Ezker-eskuin, andarkoka Santsin abiatzen da.
—Alabainan, mozkortua Bet-betan ezin senda!
—Ez nezakala, zioen, gau iluna, izenda,
—Hi bahintut salatari, bahuke, to!, zer konda!
—Badaki ixilik dela egonen gau iluna.
—Han dago, han, Santsinen goait, Mari Martin papuna!
—Ai! nola bada gate hau sartu nikan lepotik!
—Goiz aldera, ez errexki jeiki zen bada Santsin,
—Hunek aldiz: Sendatzeko hauxe behar duk egin:
—Ni bezen senar gozorik, hots, badakin ez dela.
—Hanka debru hunek zatan galdatzen ur epela
—Ez dakit egin zioten larderia sobera,
—Gaztedanik dagoena berant ostatuetan,
—Zahartzean izanen da beti trapu tzarretan.
- VARIÉTÉS (1907)—Ahul salda, biper minak hori ez badu ontzen!
—Hobena hoben da, baina, penitentari bide
—Nik ere kopla zuzena nagokan hondarreko
—Irriz erran gezurraren sakia sendatzeko.
—Merezi baitut miletan hauts dezadan sudurra
—Hil da sua? Gan da kea!
Begoña, Lizar —1996—
- ERDIKO ESPAZIOA (2022)—pentsa daiteke
—ez dago airerik
—ez daki gureak
—hau da gure
- OPERA PIANTO (2022)—dagokien tamainan agertuko dira.
—udaberri hasierako usainez,
—eta datozen guztietan
- CYPERUS ROTUNDUS - IV (2022)—“Diderotek liburu bat idatzi zuen:
—idazleak autentikoa izan behar du
- IZ. (BOT.) KAKTUS (2022)— Nola jan mila bederatziehun eta hirurogeita hamalaugarren urtean Perecek irentsi zituen elikagai likido eta solidoen inbentarioa? Nola zerrendatu hamar urterekin izandako galderak? Nola galdetu diskrezioz eta hizkuntza arruntean “nor zara zu”? Nola ez izan norbera ez den beste inor? Nola izan Agnès Varda ilea ebaki gabe?
— Zergatik ebaki situazio baten tentsioa hitz segida batez? Zergatik hitzez ordezkatu gorputzez egin daitekeena? Zergatik ekin? Zergatik egin berrogeita bat solairu eta ehun eta hirurogeita bost metroko kristalezko dorre bat Bilboko Euskadi Plazan? Zergatik Bilboko Euskadi Plazak ez du San Juan Chamulako elizaren antzik? Zergatik antz eta ezberdintasunak sailkatu? Zergatik sailkatzen dira motak?
— Noiz esango dugu mota bereko begiak ditugula? Inoiz izango da jende tristearen egun zoriontsurik? Noiz agertuko da zoriontasuna gordin-biluzian? Noiz biluztuko gara egurrezko hanka luzeen gainean brillantinaz beteta eta erreak ege ahoskatuz? Noiz kantatuko zait belarrira Himalayako balada? Inoiz egon da hemengo hegaztirik Himalaya mendikatean? Noiz izango gara hegazti?
— Zer da bizitza eta zer Bizitza? Zer zen bizitza Timothy Treadwellentzat? Zer ikusiko nuke Treadwellen azken grabazioan? Zer da egingo dudan amaiera-mugimendua? Zer mugitzen da ederren Esne Bidean? Zer edertasun dute etsipenak eta heriotzak? Zer da lehorte batean etsitzen azkena?
Belzuntzeko Bizkondea
- ESKALDUNA (1883)—Hola da bat bedera
—Landa bat dut ibiltzen
—Hartan baizik ez da;
—Maizago txuritzen da
—Eta da goxoago.
—Ez hemen dudana,
—Hi bezinbat bada:
—Oi, nik zein maite dudan!
—Zer indar, zer karra!
—Bada gerla omenik!
—Biltzen da lasterrik.
—Da ene odola:
—Beharko da harentzat
Benito, Jon —1981—
- HAUTU TXIKIAK BIDEA EGITEN DU (2001)—Urdaila nekez eta bakardadez bete zaigu
—Hautuak galera dakar beti berarekin
—Bide zuzenik ez da jada
—bidegurutzetan ezin da etxerik jaso
—ezin da beti bidegurutzean iraun
—inon ez da kerik
- HAN DENA ERRAZAGOA DA BETI (2001)—eta ez dakigu zer
—Badakit hori
—Badakit zuk desiratutako guzia ezin eman dizudala
—ez dakigu zer baina
—Ez dakigu non
—ez dakigu zer baina
—Ez dakigu udako euritan non aterpetu
—Ez da lorontzirik hautsi
—Badakit zer eskatu ahal dizudan
—badakit zer geratu den gugandik
—Badakit zer geratu den gugandik
- ORBEL ZAKU BAT (2003)—Ez dizut postal gehiago bidaliko atzerritik.
—Ez da erraza aitortzen, badakizu.
—Ez da erraza aitortzen, ez nuke jasango.
—Samurragoa da galerna
- HASTAPENA (2010)—Historia nirekin hasten da.
—Antzinako bizitza salatzen dute harresi kondarrek.
—Ze izar dirdirak zehaztu zituen koordenadak?
—Ez du kalerik lehendabiziko etorkinak.
—Joan ziren nomadak, galdu ziren erromatarrak,
—garai ilunetan eliza jaso zuenetako inor ez dago.
—adarretara egiten dute sustraiek,
—Nork izendatu azken portua?
—Ez naiz lehena, nire aurretikoa da dena,
—baina historia hau nirekin hasten da.
- PUEBLO (2010)—Gau da esnatzeko, baina izango dugula
—Eguzkia indartu baino lehen komeni zaigu
—loak erreta dago anaia.
—seinaleetan irakurri ditudan herriak.
—Ni ez naizen jendea bizi da paisaia arrotzetan.
—Bidailagunaren eserlekutik burua biratuta,
—Baina nola da hori posible?
—Denok badakigu urrun utzi dugula etxea.
—Jendea ez da zuhaitza
—larrea horia da
—udaletxe plaza, Tormesaren hotza.
—Asko aldatuko zen dena:
—Horretan nekatu denak besterik ez daki
—zenbatetan aldatu duten teilatua.
—memoria dudanetik.
- LIBRE IZATEA ("Y" BELAUNALDIA) (2010)—Zuekin egindako gauzez gogoratzen naiz:
—anaiarengatik egiten genituen auto bidaiez
- LAU POST-IT 21. MENDEAN
POEMA LIBURU BAT IDAZTEKO (2010)—etorkizunarekiko dudan beldurraz,
—ikusten dudanaz, sentitzen dudanaz...
- NIRE ETXEA (2010)—Hau da nire etxea.
—Leku ona da amodioarentzat.
—Hemen biltzen naiz maite ditudanekin.
—sukaldetik logelara datorkit zure akordua.
—Etxean ez da zabaldu ezin dudan aterik.
—hemen geratzen dira esandakoak,
Berasaluze, Garikoitz —1975—
- ZU GABEKO ARRATSETARA IRTETZEN NAIZENEAN (1996)—mindura idazten da gure helbidean
—hau ez da neutralen poesia
—zure gaua da nire aberri eguna.
- BI LUR BI TAUPADA BI ITSASO (1996)—bi lur bi taupada bi itsaso
—nola negarrak amodio gutunetan soldadu
—abenidak paisaia hilak diren zuhaitzak
—udazkenak zenbatu apatrida inbentarioetan
—bi lur bi taupada bi itsaso.
- ESANEN DITEN DAGOENEKO (1996)—esanen diten dagoeneko
—amodioaren intifadara deitu din gauak
—hemen dun poesiaren armada
—hitza arma da eta herriak ilusioen krespoi
- ESPALOIAN BIDALTZEN DIRA ARBOLAK URTARRILETIK (1996)—espaloian bidaltzen dira arbolak urtarriletik
—single baikara grozny hirietako soldaduentzat
—udazkeneko negarretan beste ipuinak badira
Berasategi Catalan, Maialen —1989—
- ETSI FALTSUARENA (2021)—Banezake, baina ez dakit
—Bakardadearen errapetik
—ajea baino ez daukat.
—ajea esan dudala baina
—modu diskretu bat baino ez da.
—Kontua ez da bizi ala iraun.
—Bizi ala iraun polita da
—indarra du
—lelo bat da
—baina kontua egiatan da
—jolasean darabilt
- AHAZTU ZITZAIZKIDAN GUZTIAK (2021)—idazteko beldurrez ahaztu zitzaizkidan
—ziertzoaren besarkada basa
—idazteko asmotan ahaztu zitzaidan
—oso behar ditudala
—ahaztu zitzaizkidan guztiak.
- LEPOMOZTUAREN POZA (2021)—Suertatu ohi da ohe azpian uztea
—ezker-eskuin dilindan.
- HORIXE BAINO EZ (2021)—“(...) neure buruaren alderdi aktibo eta indartsu oro ukatuz
aurre egin nion zain egoteari, emakumezkoen patu horri”.
—Sudur-punta hotz, bizi daiteke.
—Epikaz hutsa dakiten bizilagunak
—Astro orotarikoak: eztandaz hilko direnak nola
—Tarteka “Towanda” ere esanaraziko digutenak.
Berrizbeitia, Luis —1963—
- ESPRESIO PERFETA (1987)—Zein ote da espresio perfeta
—begira dagoen gizaseme bat zara
—baina zein da horren espresio perfeta
—urrats kexuan dabilen euli katiguari
—Beharbada espresio perfetik ez dago —egiten duzu—
—Eta salbabide duina da.
—hainbeste tarratada distiratsu dituena.
- ALEXANDRIAKO AGUREA (1987)—begirada zohardiak eta Historia maite dut.
—Ez dakit gauza askorik; agian, bakarrik, hitzak antolatzen
—gogokoak zaizkidanean lagunen artean banatzen baititut
—munduaren itzulikak finera bakardade sinple honetara
—behar duen guztia jadanik bere baitan baitu
- LEPOA ETA EZPATA (1992)—Gure lehen musua da azkena.
—Gure lehen musua da azkena.
—Gure lehen musua da azkena.
—Gure lehen musua da azkena.
—Ni naiz zaldia, zu brida
—Gure lehen musua da azkena.
—Gidatzen nire bidaia
—Gure lehen musua da azkena.
- SUSTRAIRIK EZ DUEN ARIMA (1992)—da nola urik ez duen iturria
—edo odolik edan ez duen ezpata
—da nola erlerik ez duen kofoina
—edo fruiturik ez dakarren arbola
—da arimarik dohakabeena
Bidaur, Martin —1996—
- HAUTSITAKO SOUVENIR BAT V (2017)—etxea ez da eraikina
—etxea da norberaren espazioa
—iluntzean naramate dagoeneko
—txaketa dardarti bat emozio huts
—betirako ahaztuko ditudan segurtasunez
—familia dator nire bila baina
—familia ez da etxea dagoeneko
- PAPEREAN BILDUTA (2017)—maite ditudanak atzean utzi
—paperean bilduta daramatzat
—behar ditudan ondasunak
- ITZULERA (2017)—ez dabil ia inor kalean
—larunbata da
—irla bat da nire gorputza
- ZERUAREN ETA ITSASOAREN ARTEAN (2017)—bakarrik dabilen
—memorian gordetzen ari da
—hildako txori bat
—hildako baten hezur
—tinta beltzez pintada
- UHARTEAK III (2017)—Jendea agertu da urrunean
—itsaso gainean oinez. Harrigarria da
—Berriro agertu da Santa Klara, Atlantis, urpetik
—ez dakit dagoeneko. Ozta-ozta dakit
—badaezpada ere.
—Erre usaina dator 1813ko irailetik,
—dabiltzan gazteen garrasiak entzuten dira.
—hondarretan orkatiletaraino eta
- KAPITULAZIOA (2017)—kapitulazioak itzuliko didalakoan
—nola geldiarazten ote da bizitza
—ez bada bizitzari bide emanez
—erregresio bakarra ez da heriotza
—gidatzen gaituen beldurrik
—nola begiratzen ote da
—ba al dago itzaletara
Bidegorri, Iker —1953—
- LUZATZEN DIZUDAN ESKU HAU ONARTZEN BADUZU (1982)—Luzatzen dizudan esku hau onartzen baduzu
—Baina ene eskua ez da euskarri bat,
—da soilik.
—Luzatzen dizudan esku hau hartzen baduzu,
—gidatu barik.
—Luzatzen dizudan esku hau hartzen baduzu,
- HEMEN EZ DAGO AMETS EGITERIK (1982)—Hemen ez dago amets egiterik.
—baliagarri izan dadin.
—hotzak daudenek
—azken modako jantzia, tabakoa (horia), semearentzako motorra,
—ezin da egin
- BIZITZAK BADAKI GARRATZA IZATEN (1982)—Bizitzak badaki garratza izaten.
—Bizitzak badaki gure bihotzen hesiak hausten
—Bizitzak badaki hemezazpi urtetako mutiko bati
—badaki haurrak masakratzen,
—Bizitzak badaki garratza izaten.
- NIK NAHI NUKE (1982)—iluntasun besterik ez dagoela
—Benetan gustatuko litzaidake...
—lasai, trankil, patxadaz...
Bilbao, Leire —1978—
- ARRAINAK (2006)—baina ez zidaten ezkata laztanik egin nahi izan,
—ihes egin zidaten zure kresal begiek bezala.
—birikak estutu zitzaizkidanean baino
—meandro gehiegi dauzkala egiak
- INURRI GOSEA (2006)—Eman dezagun arrastia jausi zaiola sorbaldara
—Eman dezagun jendea dagoela behean,
—gose dauzkala sabeleko inurriak.
- AZAZKALAK (2006)—baleki berez sendatzen,
—ez eta asfaltoko belarraren bakardaderik.
—baleki berez sendatzen,
- EZ DAUKAT (2006)—Ez daukat federik,
—horzkada batekin ahoratuko zapore guztiak.
—Ez daukat sinesmenik,
—Ez daukat lekziorik,
Bizkarrondo, Indalezio, Bilintx —1831-1876—
- BETI ZUTZAZ PENTSATZEN (1868)—Dama gazte bat ezagutzen det dirudiena izarra,
—Beti gogoan zauzkatan dama izarra dirudiena,
—sinista zazu mundu guztian ez dala inor ni beste,
—zu maitatzeko kapaz danikan merezi dezun hainbeste.
—Gau eder alai haietako bat gertatutzen dan orduan,
—Ia gozoa izango al dan, enamoraturik dana,
—Halare bada beste gauza bat askoz gozoago dana:
—zureganako amodioa nere bihotzak daukana.
—Bost urte diran ez dakit baino behinepehin badirade lau,
- IZAZU NITZAZ KUPIDA (XIX. mendea)—Loreak udan ihintza bezela maite det dama gazte bat,
—hari hainbeste nahi diotanik ez da munduan beste bat;
—Ez al didazu antzik ematen nik zaitutala nahiago,
—eguzkirikan ikusi gabe txoria egoten da triste,
—Arpegi fina, gorputza berriz ez dago zer esanikan,
—mundu guztira miratuta're zu bezelako damikan
—agian izan liteke baino ez det sinisten danikan.
—Amodioak nere bihotza zureganuntza darama,
—herri guztian zeren dakazun neskatx bikainaren fama;
—beste fortunik mundu honetan ez det desiatzen, dama:
—Zerorrek ere ongi dakizu aspaldi hontan nagola
—Nere bihotza urtzen dijoa eta ez da misterio
—begiak dauzkat gau eta egun eginikan bi errio,
—beti negarra dariotela zu zerarela merio.
—gero damua eta malkoak alperrik izango dira;
- HOBE SARTZEA SOLDADU (XIX. mendea)—Penetan daramazkit eguna ta gaba,
—bazkaitan katilu bat salda ta sei baba,
—batek ez luke hobe sartzia soldadu?
—Urrikigarria da nere izaera
—egarritutzen banaiz ura edatera...
—ez det ondo egingo sartzea soldadu?
—inor aberasten ez da ofizioan.
—bihartikan sartuko nitzake soldadu.
—ez du gaizki egingo sartzea soldadu.
- APAIZAREN KANTAK (XIX. mendea)—Egunaren izena ez dakit nola zan
—kulpa duenarentzat daukat korajia,
—egun hartan apaizik ote dan harako;
—baizik batek beldurra sartu zidalako.
- POBREAREN SUERTEA (XIX. mendea)—pobreak ez daka,
—danak pasatzen zaizka
—danak, kristau ta abere,
—guziak txandaka
- KONTZEZIRENTZAT (XIX. mendea)—Kantatutzera indar haundiko
—igualik gabeko dama,
—emango zidan tristura.
—bihotzak salto egiten zidan
—irten ta zuzen, badakit zierto,
—paratu nizun segidan,
—ez dakit zierto begiak edo
—bista kendutzen zenidan.
—sedarik ez da munduan;
—trentzak eginik zenekan dana
—ez da izango zeruan.
—eskumuinak maiz bidal nazkizu
—hainbeste egin behar didazu,
Borda, Itxaro —1959—
- EZ DUT NIK (1977)—ikusten dakienari.
- FESTA DA FESTA (1978)—Festa da festa
—daraman tenpesta!
—Iluna datorrela larunbatarekin
—daldar hire gorputza ere dun errautsi:
—dantzatzera bakarrik, gero haiz jalgiko!
—dakarren gozo hortan bazinezte biak,
- GIZON JARRIAK (1979)—neholaz ezin da urtu
—badabiltza legorturik...
- JOANEN GINATEKEELA (1980)—Nik dakita nora...
—Beharbada, hondartzak ortzaiza degien lekura
—atol urdinetan dauden uretara
—Nik dakita nora...
—Nik dakita nora...
—joate bakuna datorke minbera.
—Nik dakita nora...
—Beharbada,
—biharra bakarrik dakiten gunera
- EUSKAL HERRIAN EURIPEAN (1982)—Eder da
—lerratzen da
—patxaran basoak edanez kuraia hartzeko
—Uda batetako lagun beroak
—adiskidantza baino gehiagoko
- BEGIRATZEN DUT GOGOAN (1982)—amak goizik egin salda
—eta sukaldeko malda.
—eta sagutxoen dantza.
- IDATZI NAHI ETA... (1984)—idatzi nahi eta ezin.
—haizeak emetzen badaut ere lizarra.
—Ilargitan, indarrez luma bera husten
—idatzi nahi eta ezin.
—idatzi nahi eta ezin.
—bihotza punpeka kaiolan da hasten.
—ez dakit zer dakartan harrien geroak:
—idatzi nahi eta ezin.
—aldi hontan ni gabe egizue dantza:
—idatzi nahi eta ezin.
- PACEM IN LAPURDUM (1988)—urdin beltzez jantzirik dabiltzan
—hau ez da Libania
—gorriegi ixurtzen da matrakaz
—ba ahal dago medikurik?
- ABERRIA (1991)—dudatzen pairatzen ikaratzen edo
—amorezko baratzean azak landatzen
—karriketan barrikadak eraikitzen
—zigarretak biltzen oldartzen
- HANGO BORTU GAINETIK (1998)—ez dakit erranen dudan
—nolatan maite zaitudan
—joan dakidan bihotzera
—ez dakit erranen dudan
—nolatan maite zaitudan
—suak bultzatu du barda
—ez dakit erranen dudan
—nolatan maite zaitudan
—ez dakit erranen dudan
—nolatan maite zaitudan
- OUT (2006)—Badakit zure ondoan
—Hatsa dudala gogoan
—Hegalda bedi gaur hitza
- MILIA LASTUR ON THE ROAD (2007)—Hator, edan dezagun ardao gorria.
—Gauero zazpi itzal ikusteko dantzan.
—Non dago harria? Non dago lur hotza?
Borda, Xabi —1981—
- BANATOR (2004)—etzanda osorik irents nazan
- METRIKA KONTUA (2004)—zuloak egin eta joan da denbora
- AZKEN AUKERA (2004)—aldatzen didatela larruazala
—zure bila edozein bide hartzea da
—geratu zaidan aukera bakarra
- HARRI METAK (2004)—erne daitezen harriondoak
—eta udazkenean harriondoen adarretatik
—haize zakarra datorrenean
- ATZERAKO ZENBAKETA (2009)—astronomia liburuan zure azala izan daitekeena
—martizko lautadak lur gorritan
—denboraren haizeak egindako markak
—sartu eta irten dabiltza
—prest dituzte zundak
—orain badakit nora zoazen
—badakit baina ez diet esango
—uhalak lotu dituzu gertu da aireratzea
—dardarka ari zara
—oxigenoa erretzen da konbustio ganberan
—nik badakit nora zoazen
- MUDANTZA (2009)—atzeko aldean daramatzat hormak tolestuta
—ispiluak gezurra esango didan argira
- FORENTSEARENEAN (2009)—keinu egin didazu logelako atea zabaldu aurretik
—ipar haize emea dator gelaren erditik
—galtzetako botoia askatu didazu eta
- UDAZKENAREN KALKULURAKO METODOA (2009)—eredu honekin udazkenaren nondik norakoa
- NEURRIAK (2009)—erokeria da mikrouhin labeari begira egotea
—oilasko errearen azalean mezuak idatziko dituelakoan
—atariko zaborrontzian usna dabilen agentearentzat
—sinestezina da ondo ixten ez den iturri hori
—itsasoz bestaldekoei gure aldartearen berri emateko
—ez dut uste nazioarteko indarrek
—interes orokorreko izendatu daitekeenik
—baina hobe dugu badaezpadako neurriak hartzea
- EZKUTALEKUA (2009)—agerian daude ezkutalekuak
—oraindik idazteko dauden mezuak hormetan
—agerian daude ezkutalekuak
—agerian daude ezkutalekuak
Bordanabe, Jakes
- PARTIDA TRISTEA HORTZAITZETIK (1766)—Hau da bada ere pena,
—Prest hidak hire nigarra,
—Ikus dadin ene pena
—Dudan amorez gidari.
—Jaunak didala grazia
—Bidarraia iraganik.
—Adio dautzuet nigarrez.
—A, balin banu segidan
—Begitarte hau paradan!
—Doi-doi, xutik dilindaka
—Ez dukedala penarik,
—Hori da azken grazia,
—Galdea dudan guzia,
—Eztia da, ez garratza.
Bordari —1910-1983—
- GAUR GOIZEAN (1969)——Lehengo oitura?
—Apa goxo bat igorri didazu.
- EGUNAK EGUNARI JARRAI (1969)—Nere aldamenean.
—Nereak, argi dakuski.
- EGUN GUZIZ (1969)—Ez da mirakulu,
—Bai-ezpadazko alkargoa
—dala konturatzen naiz.
—zindudan.
—«Aspaldian ez zindudan ikusi»,
- NOIZ NAHI (1969)—Ia bi urte galdu zindudala
—zindudan bart!
—Poza gelditu zitzaidan
Cano, Harkaitz —1975—
- BIRIGARRO ERRALDOIAK (1994)—aspaldi honetan galdua dudala hirietara heltzean
—nire ametsetan jada ez duzula bisaia ainubea baino
—galerazia dagoela amodio poemak eta maxakanak
—edo badakizu
—suaren ahotsa da kearen ereserkia
- ERRESUMARIK ZABALENA (1994)—Bizitza da erresumarik zabalena
—Bizitza da erresumarik zabalena
—Bizitza da erresumarik zabalena
—udazkenaren hondar abandonatuetan
—armiarma gotikoak dabiltzanean ere
—bizitza da erresumarik zabalena
—Bizitza da erresumarik zabalena
—Bizitza da erresumarik zabalena
—Bizitza da erresumarik zabalena
- POESIA FIKZIOA DA
(BAITA ZERA ERE) (2001)—Batzuetan etsipen ikaragarri bat jabetzen da nitaz
—zer egingo zaio, gauzak aldatzen doaz
—opuseko neska batekin ezkontzekotan dago
—itsasoan daramatza bederatzi hilabete
—Eta batzuetan etsipen ikaragarri bat jabetzen da
—bakardadeak nirearen aurka talka egindakoan
—min ematen didalako
—sentipen honek zeraren antza dauka,
—jada hamazazpi dituztela deskubritzearen antzeko
—Ez dakit ulertzen den horrela esanda.
—gure injenuitateari zegozkion edalontzi guztiak
- BASQUIAT (2001)—hil zenean hirugarren abenidako
—hamar segundo horietako eskumuturraren dardaran
—zuk nahi duzuna, jada hilik nagoenez gero.
—hilarriari bere gustuko azken zertzelada margotu
—datzana.
Casado da Rocha, Antonio —1970—
- SUB-18 (2011)
- MAITALE ELEBIDUNA (2011)—funtsezko gauzak ez dira aldatzen.
—baina betiko hardwarea daukadanez,
—munduak ez du ikusi aldaketa
—zenbat aldiz gelditu da sistema?
- FRESNOS (2011)—adarrak astintzen dizkiela,
—dantza egiteko irrikan daudela,
- BETIRAKO (2011)—Nafarroa Behereko Bastidan
—badago kanposantu judutar bat,
—Betirako da dena, maitea.
—Segovian badago herri txiki bat
—Baseliza bat ere badaukate,
—Dena betirako da.
—Edo ia betirako da dena, maitea.
- ENVOI (2011)—Pasa da zirimiria,
—sargoria igaroko da.
- SUETENA (2011)—Badaude beti han egon diren gauzak,
—Badaude jin eta joan egiten direnak,
—Badaude ere betirako ziruditen gauzak,
—ez bada gure harridura
- OPORRAK (2011)
Casenave, Jon —1957—
Chivite, Beatriz —1991—
- —1-III— (2022)—Nire bizitza erraza da hemen
—Adaeze nire aurretik pasatzen da
—soineko koloretsua darama
—nire aitaren mamua pasatzen da
—edaria eskuan
—pasatzen da
- —3-VIII— (2022)—Zuk ere esan zenidan
- —3-XVII— (2022)—gelan zehar bidaiatzen duten
—zoriontsu begiratzen ditudalarik
—nire aldaketetatik
Constantin, Jean Baptiste —1847-1922—
- BASOILARRA (1906)—bedatsian, kantatzen du gozo-gozoan.
—luto da, apal, ez da urrun hedatzen.
—Bera, kukurukiaz, ez da, basoilarra
—izei tink batetan nahiago da sartu
—eta etsaier ahalaz gordatzeko.
—Zer du, bedatsian, zuntzurra zaurturik
—Negia joan da bizi berri batera
—oiloer egin ahala, oihuz dago:
—zer zaitadan sartu barna bihotzian
—zer dudan hartu osoki orai burian.
—larri da bidean izateko aita.
—Basa oilarra da, goure bortietan
—Haren beztimenta anitx da aberats:
—urre kolore, urdin, gorri ta berdats.
—erraiteko gabe da gaintik behera.
—Damu da, egian, halako ihiziari
—Hantxe da oihan beltz handiaren barnen
—jiten da argiaren hastetik berhala.
—kurrunkaz hasten da bere lagun gazter
—lokada ondoan, hura date igaina.
—iharrausiz ahabe, tarta adarrak
- HOTZEZ (1910)—Barda jatzarri zen iparreko airia
—Larria eder du, orano da gazte
—ez dakit xuxen zer ote den ibilki
Davant, Jean Louis —1935—
- IGANTE XURI (1980)—Igante xuri baita, goizik da leihoan
—Bedatsea goiz huntan, dirdiraz kukuskan,
—Ahüñetik horra da gazteñi, jauzika.
- GEREZIAK NON DIRA... (1981)—Baina zeinek daki
—Eta zeinek daki
—Zeinek daki zer den
- MAITE ZINTUDA (1984)—Maite zintuda eta
—nostalgiaz dakar.
—Iragan da zerua
—ene baitan hil da
- EZ BEHA POETARI (1986)—dabila segeretua.
—horren zai daude gero!
—Ez da eskas oraino
—beste zerbait badate
—bestela nik dakita
—Beti zerbait badate
—Badakizu laguna
—alderantziz ez bada
Diaz, Isabel —1966—
- ESKOLATIK TXIKITAN (1999)—ateari gibela emanda
- BIDEGURUTZETAN (1999)—Antzinako kondairak hala dio eta hala berretsi ere eskuizkribuek
—Bidegurutzetan erromes, gerlari, kontrabandista, bidaiari
—Bere bidaietan gizona beste gizonekin aurkitu da beti
—ez bada dorretxetan gatibu direla
—zeren eta emakumeak gutxitan izan baitira bidaiariak
- EKARRI DIDAZU GOGORA (1999)—udako ekaitz ostean
—ostadarraren atea
—ekarri didazu gogora
- LOGIKA FORMALA (1999)—Emaidazu
—zehatza —borobila— sinplea
—laburbilduz azal dezadan
Diharassarri, Laurent —1848-1902—
- MADALEN LARRALDE SARATARRA
HAMABORTZ URTETAN HILA, 1794AN (1896)—Nexka gazte guria, Madalen Larralde,
—Soldadu batzu oihuz ateratzen zaizko.
——Non habila, neskatxa? Zertan hintzen Beran?
—Badaki Madalenek, egia erranik
—Ez dela harendako luzaz bizitzerik.
—Hala ere nahi da egiaz mintzatu:
——Kofesatzeko, dio, naiz Beran izatu.
——Zer! hoin lili freskoa hoin laster ebaki?
—Ez aitor beraz zertan hindabilan Beran,
——Bertzerik erratea gezurra litake,
—Garbi bizi dena da egiazko lili.
—Eta Madalen beti hitz berean dago.
—Bai, bai, jaunak, hala da: kofesatzen nintzen,
——Haizen bezalakoa badinagu aski:
——Lepoa dautet beraz sarri pikatuko!
—Gogotik hil naizela egiarendako.
—Jendez da, Donibanen, estalia plaza,
—Madalen agertzen da eskuak loturik.
—Oro nigarrez daude, hura aldiz kantuz.
Diharce, Jean Baptiste, Pudes
- LURRAREN PEAN SAR NINDAITEKE (1824)—Lurraren pean sar nindaiteke, maitea, zure ahalgez;
—Espos laguntzat nahi zintudan erran neraitzun bezala:
—Zuretzat dudan amodioa ez dut sekulan utziko.
—Bihotzen barra bada xangrinak berak hil dio;
—Izaiten tudan kontseiluek deusik ez dute balio,
Dihinx, Alexandre
- MAITEARI (XX. mendea)—Mendian nindabilan, bihotza ilaunik.
—Bihotza mintzo bada zaio hunkigarri;
—Ederragorik zer da lurraren gainean?
Dorbe, Benoit —1815-1898—
- ILE APAINTZAILEA (1858)—Edari goxo zale ginela
——Gana, kentzatzu
——Gana, kentzatzu
—Pello, zuk ere badaduzkatzu
——Gana, kentzatzu
——Gana, kentzatzu
—Eguna han daramazu aise
—Jan eta edan, ederki ase,
——Gana, kentzatzu
——Gana, kentzatzu
——Gana, khentzatzu
——Gana, kentzatzu
——Gana, kentzatzu
Duvoisin, Jean —1810-1891—
- HAIZE BELTZA MENDIETAN (1857)—Baratu da emerik,
—Ez da gure aldapetan
—Artzaina dago guardian,
—Ez da otso bildurrik!
—Panopliak dardaran...
—Iparreko jendaiak, Agotak bentzutu,
—Balinbada xertatu,
—Burutan dabilate gogo eta asmu,
—Gando bat da sortu,
—Zerua da mintzatu!
—Bait eta erdaldunak!
—Ageri daite gero,
—Non jinen den oldartzera!
- SUPER FLUMINA BABYLONIS (1858)—Dilindan hor daude... beude hor isilik!
—Galdetzen daukute gure kantetarik.
—Aho gainari lot daidala mihia!
—Babilondar andre gaixtagina, hiri,
Egiategi, Martin
- EUSKALDUN BATEN BIHOTZMINAK
MONTEBIDEORAT JOANEZ (1853)—Aski errana da,
—Gauza pisatzen da:
—Ez da dudatzeko,
—Ahantzirik datza:
—Errana da urrez,
—Aurkitzen da lurrez!
—Non da sosegua?...
—Zer jan-edan nukena
—Beranxe auhendatzen
—Hortantxe da aurkitzen
Egiguren, Rafa —1948—
- ASTRONAUTARENA (1981)—Arnas hedatu batean
- TXOSTENA (1985)—Dagoeneko kasikan ez ditut
—azken taupadak konprenitzen
—Belardietan ez da
Eguzkitza, Andolin —1953-2004—
- ZUBI HONEN GAINEAN (1986)—lainopetan dakusadan uhertzak
—dauzkadan plazergune eta ereinotz ziztrinak
—ez dakizkidan ezezta,
- DONALD JUSTICE-REN ARAUERA (1993)—Maite zaitudalakotz naukazu
—maite zaitudalakotz
—eta gidariari txartela ordaindu,
—zorrozten lagunduko didazulakoan,
—zaitudalakotz maite
—ezin zaitut neure oroimenaren landaminetatik iraitzi,
—Maite zaitudalakotz
—maite zaitudalakotz
- LEHENENGOZ (1993)—ulertu dudala. Ulertu dudala
—ipar eta sartaldeko ozeanoez bestaldean dauden herri urrunetan,
—hosto eder eta ernamuin gozoko zaizkidan landareak
—lohadar zirats,
——Alabama, Tennessee, Arkansas—
—Irlandan irak eta goroldioak Islandian bezala,
—erauntsiez —eta haize hotzaz— ernaltzen direla amodioak,
- HITZAK (1993)—neure abaroa eraikitzeko beti ere eskura dauzkadan
—hutsesten zaitudan guztietan.
—neguminez eta udabetean,
—iparraizea datorrenean
—zoratzen didanean gorputza.
—eskaintzen didaten bakarrak.
Eizagirre, Ekhine —1984—
- BIDE EZEZAGUNEAN (2016)—parodia etengabean —atzemangaitz—
—Amaitu da funtzioa.
- NIRE PREKARIA KUTTUNA (2016)—egingo dinat dantza,
—emadan plazera,
—amortiza hazadan,
- EAU DE PARIS (2016)—uste izanda.
- GUTIZIA (2016)—Erauzi ditzadan zementutik
—Bada zirrikiturik oraino
- UMORE BELTZA (2016)—Gupida diogu
—lan bila dabilen laguna,
—idazteko denbora izateak,
—Antzerki hutsa da hau guztia:
—geure buruez gupida ez gaitezen
——leziorik ez, eskerrik asko—
—Ez dugu maite gupida, pena eta erruen bazka.
- AMETS BUSTIAK (2016)—asalda nazala gogoak,
—hegalda nazala haizeak
Elissalde, Tipi Urruñarra —1793-1855—
- DIPUTATU BERRIAK (1869)—Populuaren gostuz triunfan dabiltza,
—Ez da jornal handia jaun horiendako,
—Herri hautan ibili da kalomnia franko,
—Hoberena daitzat dela laborariendako,
—Bertze bandako hoitarik bide dugu franko,
Elizagarai, Biktor —1816-????—
- LANGILEA (1859)—Gozo bada, etsaiak bentzuturik
—Beti norbait badago tristerik.
—Segur bertze zorion da lanean,
—Hartan ez da etsai gatiburik,
—Hartan ez da etsai gatiburik.
—Gogotik jan eta gostuz edan.
—Arrats oroz da kontent lokartzen,
—Arrats oroz da kontent lokartzen.
—Lanak ez du, erran dadin egia,
—Aisian da beti zoriona,
—Aisian da beti zoriona.
Elizalde, Jean —1883-1961—
- GURE IRRINTZINA (1914)—Hedatuko da sarri zuen omen ona:
—soldado hoberena dela Eskualduna.
—astia uzten badaut... kanoiak... hortako.
—Gazterik Eskualduna pilotan da ari
—Zoin zainarta ditaken hortan da ageri.
—Zango seko hek nola dabilzkan airean!
—Soldado doalarik Frantzia barnerat
—gaizoa orai hor da soldado osoa.
—Soldadoetan nor da tirari lehena?
—Zangotarik bururat nor da garbiena?
- HEMENGO MANERA (1916)—Errana badakizu nik baino hobeki
—Aitzindariek keinu egin zuteneko
—Ez da hain gerlaria, beraz, alemana?
—Orduan zer ote da Frantzian gertatu?
—Min egiten daut-eta kasik oroitzeak
—Han dagozi betikotz hainbertze eskualdun!
—ez zen lehen bezala etsaia oldartzen
—badaki eskualduna zer gerlaria den.
—Bai, frogatu behar da bertze nonbeit ere
—Heldu da. Gelditzekotz orai da tenore.
—Ezin sinetsia da hantxe zer modua!
—daukat hil ditugula bortz mila aleman.
—Han ere isuri da gure odoletik
—hasi dutela berriz oldar bat handia.
—Beraz "Ongi Etorri" molda zuk orduko!
- HIRIKO MANERA (1917)—baina ez dut indarrik, luze da bidea.
—Nik sosik gabe eta zergak emendatzen
—Presondegia zer den behin dut dastatu
—Zaude etxean, ez da deus onik hirian
—hirirat doana maiz han da miserian.
—erranen duzu segur: Bai, hala da. Amen.
—ez dakite bizitzen hiri ilunean.
—Hemen ezx dakitela ongi libertitzen...
—FGu, zikin! Edertzeko bete da irinez...
—Baserrian dagona han gaindi dagola
Elizanburu, Jean Baptiste —1828-1891—
- GAZTE HILTZERAT DOANA (1860)—Laster ken dezadala bizia Jainkoak!
—Nere bihotz eritik juan darot bakea.
—Munduan jakin zenbat nik maite zintudan,
—Soldado juan zen eta nik ez dut berririk:
—Aita amekin dela ez daite dudarik,
—Niri begira daude hirurak zerutik.
—Nor ote da munduon nitaz oroituko?
—Nere ehortz-lekura nor da hurbilduko?
—Lore berririk ez da neretzat sortuko!
—Auhen eta nigarrez jausten da bidean,
- APEXA ETA LOREA (1862)—Hi guan eta badakik, nigarrez nauk urtzen.
—Apexak haizeari hegalak hedatu.
—Zertako haiz fidatu haize gaixtoari?
—Hi lurreko hindudan sosegu guzia;
- AGUR HERRIARI (1862)—Jadanik dut aditzen, zorion handia!
—Mendiak hedoipetik dautek ihardesten,
—Landako langilea, artzain mendikoa,
—Baserrietan galdu haurren gidaria;
—Herria dut ikusten jadanik aldean.
—Iduri xingola bat aldapa behera,
—Hire adar lodiek egin itzalean!
—Hik bezala zertako, aldaska garbia,
—Bainan nere begitik nigar bat da jausten,
—Bozkarioak darot bihotza gainditzen;
—Etxekoen boza dut jadanik aditzen.
—Jainkoa, darozkitzut eskerrak bihurtzen!
- NERE ETXEA (1862)—Landako hirur behiak
—Bizkar beltz, adar handiak,
—Ez da munduan gizonik,
—Da mutiko bat ernea,
—Badarama artaldea,
—Ez da andre bat handia,
—Nik behar dudan guzia,
—Dudan bezala hasia,
- NERE ETXEA (1862)—Landako hirur behiak
—Bizkar beltz, adar handiak,
—Ez da munduan gizonik,
—Da mutiko bat ernea,
—Badarama artaldea,
—Ez da andre bat handia,
—Nik behar dudan guzia,
—Dudan bezala hasia,
- OKERTUAK BERE OKERTZAILEARI (1866)—Harriturik bakotxa niri dago beira
—Mundu hau betea da zenbat nahigabez;
—Lehen banindagoen ardura nigarrez
—Zertako biez egin? Aski date batez!
—Milesker, jaun Barbera, egundanik batez;
- ESKALDUNA (1867)—Zer haiz bada arbola? Orai mintza hadi,
—Egundaino aizkorak ezin hautsizkoa».
—Ikusi tut armadak heldu Erromatik,
—Ezin kendu zautaten zenbait adar baizik.
—Pikatu badoret nonbaitik adarra,
—«Eskaldunaren adarren dorpea,
—Doi-doia ene mina zoan sendatzera,
—Huna non agertzen den erdaldun jendea
—Ibaika jausten ene hondatzera...»
—Dugun ikus norena daiteken auzia.
—Turuta-soinuz huna non tudan guziak,
—Ez badautet azpian zelaitzen mendia.
- XORI BERRIKETARIA (1871)—Sor-lekhua utziz geroz ondikoz bada beharrez!
—Xoritto bat heldu da bethi nere herritik hegalez.
—Ardaxka goren-gorenean hara non den lokhartua,
—Atzar hadi, atzar bada, berriketari abila,
—Erran leihoan izan haizen erradak ixil-ixila.
—Izan ere hunatekoan solas ordainetan bilha.
—Ez ahal da zorigaitza maite nautenen artean!
—Berriz ethor ez dadien nago beldurrez ikharan.
—Utzak, othoi, gaixoa libro, berriak ekhar detzadan.
- LEHEN ETA ORAI (1879)—Duk, egundainotik,
—Oilo, oilasko eta oilanda gizenak
—Etorri huan bada noizbait orena
—Ala dadin aberats ala pobrea,
- BIBA FRANTZIA! (1891)—Hek xurgaturik odol guzia apal hindagon eroria;
—Hegal bat ere kendurik utzi... Halare dabil airean.
—Bainan goratuz doala beti ikaran daude beleak,
—Frantzes herria laister halare goratuko da lehen bezala;
—Indar guziak bertan ezarriz nork erranen du gure ahala?
- LAU ANDREN BESTA (AMETS BAT) (1897)—Berek dakiten xoko batean,
—ez patxada ttikian,
—Bihotz onez partidaren erdian
—Irriz daude, irriz daude lorian.
—Hurbil zan untzi beltz hori, dezagun edan
—Xahakoa eroria da, mokoz ipurdi,
—Kuiattoa han dago etzanik,
—Gaizoa, lehen birundan zurgatu dautek
—Xorta bat edanez geroz begiak ñir-ñir,
—Edan nezaken azkarren hortarik,
- LEHEN ETA ORAI (XIX. mendea)—Duk, egundainotik,
—Oilo, oilasko eta oilanda gizenak
—Etorri huan bada noizbait orena
—Ala dadin aberats ala pobrea,
- URRUNDIK IKUSTEN DUT (XIX. mendea)—Jadanik dut aditzen, zorion handia!
—Mendiak hedoipetik dautek ihardesten,
—Landako langilea, artzain mendikoa,
—Baserrietan galdu haurren gidaria;
—Herria dut ikusten jadanik aldean.
—Iduri xingola bat aldapa behera,
—Hire adar lodiek egin itzalean!
—Hik bezala zertako, aldaska garbia,
—Bainan nere begitik nigar bat da jausten,
—Bozkarioak darot bihotza gainditzen;
—Etxekoen boza dut jadanik aditzen.
—Jainkoa, darozkitzut eskerrak bihurtzen!
Elizanburu, Michel —1826-1895—
- TOXA (XIX. mendea)—Zer guzia kondatzeko.
—Ez dakit nola, pipatzen,
—Deusik ez da guretako!
—Zer da ere satorrarena,
—Egungo Jaunttoendako?
—Nahi duena dabilala
—Egiten dazkot bi irri.
Elzo, Jose —1894-1916—
- GAXOA! (1916)—Landaretxo gañean
—ekaitzeak etenda
- ERI BATEN NEGARRA (1917)—Nere biyotza mintsu dago ta
—gogo tamala daukatelako
—beti ni nagon lekuan daukat
—Sayatutzen da lagun kutun au
—sayatutzen da abestiyakin
—nere azkena gertu dagola
——Gau zatarraren itzal tamalak
——Zugaitz-orriyak botatzen dizkik
——Orlako egiyak aditu baño
— or ago!—
—Esan zaidazu nai dezun aña,
—an goyen dala badakit.
—Eguna joan da eguna etorri
—amai gogorra gertu dagola
Enbeita, Imanol, Garbi-Nai —1884-1946—
- EDURRA BILBAON (1930)—Nik ez dakit zer dauken
—Edur zuria dakust
—ez da ba ageri...
—hurrago dauko
—mendiak dager
—berehala dakuskez
—zabalduten dabenak
—nahi adina bidar
—datoz urira
—tamalgarri da
—egin dabe-ta
—birinbolaka dator
—zapaltzen dabe!
—Nik ez dakit zer dauken
Erdozaintzi-Etxart, Manex —1934-1984—
- GURE ETXEGIBELEKO HARITZA (1960)—Noizez gero landatua hintzen
—Hire adar lodi zabalen itzalean
—Ez eta ere zenbat ekaitz, haize bolada,
—Gure etxekoetan nihork ez zezaken kunda.
—Gure etxea hondatzetik
—Kondatu zidalarik
—Umilki kondatu zidalarik
- PRESUNER OHIAK (1961)—Nik ez dakit xuxen
—Nork daki xuxen?
—xingola, medaila edo girgileria
—ez ote dakizu, Migeltxo?
—dena xingola, medaila eta girgileria
—eta etxera itzultzen dira erdi edanak
—Nik dakita zenbat aldiz?
—Kondatzeko!
—Bere fantesian izendatzen dituenak
—Eta bere xingola, medaila, girgileriekin
—Nik dakita zenbat aldiz
—presuner ohien zerrenda suntsitu ondoan
—hor dagotzi tente-potente
—sakrifikatu jendalde eta herrialdeen
- PRIMADERA BIHOTZEAN (1962)—Nik hartu bordaldeko gune ordokian
—Garraren Primaderako lehen dantza pikoa
—Barna sartu baitzitzaidan bihotzean.
— Orain eskutan daukatan
— Noa kantuz eta dantzan
— Ager gaiten kantuz, dantzan
— Gogoa su pindarretan
- DOLOREZKO IZARRAK (1965)—Luze da eguna
—Gauaren haiduru dagoenarentzat:
—Bizian han-harat noa: bizia daramat egiaz!
—Bizia daramat bihotza ideal baten jabe:
—Bero da eguna
—Gaztetasunak sortzen duen oldar beroan
—Luzeegi da eguna
—Gauari deika dabilanarentzat
—Nor da argi beharretan?
—Dorpe da eguna
—Gauaren haiduru dabilanarentzat:
- AMODIO GALDUA (1969)—Baitezpadakoa
- NORI EZ? (1971)—Urte kundatuak
—Eta hedaduran
—Jendarteko oihuak
Erkiaga, Eusebio —1912-1993—
- JEAN PAUL SARTRE-REN
ARDI GALDUAK (1951)—artalde ugaria dau
—pozik sartuko dautsat
——izate-zaleok?—
—Soñeko merkez udan
—agiri dabela.
—Prantzi-tik datorkiguz
—ezpait-dabe eder-muin.
—Eta or dabiltz galdez
—ikus -Aitorpenak—
—ondare onenak.
—ezpait-dabe eder-muin.
- NORA OA? (1957)——txitean poz, pitean edena—;
—gaztezaroko odolkadak
—mamiñean atximurkadak.
- EZ ZAITEZ GERNIKARA JOAN, LAUAXETA, 8 (XX. mendea)—Hegalots lar dabil haizetan,
—borondatea itzi neban
—uda maminean,
—garbitu ezin daikean
—Al Andalus-eko Fede
—gogortu dabenean,
Erkoreka, Jokin —1991—
- BELTXARGA-KANTA (2021)—barruan entzun dadin kanpoko iskanbila;
—gaizki interpretatu daitekeen
—herriaren ingerada marrazteko
- ETXE BATI AIPAMEN LABUR BAT (2021)—hormak dauzka.
—horma zuri garaiak dauzka,
—baldosetako batzuk pitzatuta daude;
—kableak ditu bistan eta aldamioak
—jendea bizi da etxe honetan,
—beti egon da inor
—etxea itsusia eta pitzatua da
- SYLVIA PLATH ETA LIATZEKO ZIGARROAK (2021)—dena da autoen kea
—artean dantzan doa
—dudan arte,
- ELUR MALUTA (2021)—zaila da irudikatzea
——argazki zaharrak tolesduratik pitzatzen—
——aurpegi bat galdu da—
—Camusen uda garaitezinean
Erro, Angel —1978—
- MARINELEK GOGOA ITSASOAN DUTE BETI (2002)—dakiten latin murritza
—delakora mugatzen da.
—hain saudade mingarriak
—idazteari ekiten diogu.
—inola ere ez dakiguna da
—zeren minak ote dauden, zeren.
- USTEZ LATIN OVIDIARREZ, IZATEZ LATIN KASKARREZ (2002)—poema latindarrak egiteagatik degidazun trufa.
- HILKORRA EZ BANINTZ (2002)—eta halere tasuna ez balidate ukatuko,
- GURE IZENA DAKIEN HERDOILAK (2002)—Gure izena dakien herdoilak
—Kontadazue txiste txar bat
—suizida ez nadin.
—Baina inor ez al da ohartu
- INSPIRAZIOA (2005)—Nakarra ere bada nire ordenagailu
—Inspirazioa ez da nik irudikatzen nuen gisakoa,
—Eta heldu da eta ez dakit gogorik dudan.
——ulertarazten dit— nirekikoa ere badena.
—Ez dakit nola moldatzen naizen,
- UDAMIN (2005)—nerabeen udan).
—dastatu dizudan
- GOIZALDEA (2005)—oraindik ez da gaua hoztu,
—Badakit, denok zerbait eman
—Gaua ez da berandu arte
- AP XII, 8 (2005)—Zilegi bada poema bat izan dezazun,
—Ospitaleko loredendaren ardura duzuna;
—Noticiaseko propagandan eta edonon
—halabeharrez topatzen zaitudana;
—zuk, behin galdetu zenidana zer moduz;
—zuk, hau irakurrita deituko didazuna;
—zilegi bada, diot, zuk poema bat izan dezazun,
—(gogoz onartuko ditut aldaketak,
—badakit egokitzapena ez dela lan erraza),
—Ezin dut sufritu —nire roilo
—pertsonal bat da— ez zenezan Ovidio,
- ERREPIKA, ERRITMOA, ERRITUA (2022)—of training — in its rhythms and rituals”.
—Behar bezalako oda olinpiko bat
—zor dizut aspaldidanik eta ez dut
— Honako hau ez da
—oraindik zor dizudan olerkia, gogoragarria
OINAZEAREN BARIAZIOAK
(2022)—y todas las cosas que necesitabas,
—iluminadas, cegadoras, papá.
—Gizon bat gelan. Sendagarriak.
—izarek estalita, aldamenka
—baso bat esne nik edan dudana.
—Baso bat esne nik edan dudana,
- BERTSO-LERROAK NEURTZEAZ (2022)—Nire esku dago haien ederra
—klasikoa izatea ala ez. Besarkada
—trakets batean amil daitezela ere bai.
—Besteek ez dakiten edo aurka egiten dioten
- SINEKDOKEA (2022)—Tropoa da, metafora eta metonimia bezala,
—aldamenekotasun erlazioan oinarritua.
—Autobusean nekeza da bidaia. Nahiz eta
—edo zure jantziak —markako sinekdokeak—
—ekarriko lizkidake, autobusean sartu zarenean
—gero eta urrunagoa eta hitzetan neuretzeko bulkada.
—Orain, lerro hauek idazten ditudan momentuan,
—kirolari sorbalda (ederra egin duzu!) ikusten
—nonbaiteko mutil triste horrek, etxerako bidaia
—oroitzapen eta ameskizun ederren segida
—Oraindik ordubete falta da Iruñera iristeko
- POETA MAITEA BERRIRO EZ IKUSTEAREN IZU DA (2022)—Jaunaren bide ez-dakit-zer-etan.
- SAUTRELA (2022)—laido ez zaidan gorputza
—de Biedmarengana —nabari da?
—Eta ez da deus gertatzen
—dago edo berriz hasi da
——areago, esandako orok—
Ertzilla, Manu —1953—
- LIBURU ARTE HONTAN (1977)—dagoen gizonak
—beharbada
—beharbada inoiz ez
—moskorra zer den ez daki
—munduan zehar ibiliko da
- NERE GELAKO LAU ERTZAK (1977)—bonbilea dago gailen
—bainan nik dakit
- HILHERRIKO GIZONA (1989)—Ba da gizon bat, bethiere guri aurre harturik,
—gure hildakoen hilhobi ertzean,
—Zein othe, bada, hilhobien artean hur
Estankona, Igor —1977—
- POEMA HIDRAULIKOA (1998)—Zure irudimena baino ez da emakume horren
—zure aterkia baino ez da izan.
—Baina ez, ez dago zu.
—Beharbada emakume hori ezagutzen duzu
—zure lepoaren kontra daudelako
—orain dela hamar urte edo datorren astean
—zaldi zoroak zaunka eta eztanda
—eta azal bat non edan non lo egin non kanpatu
—bukatu da
—taxitik irten da
—raino helduko da
—soldadutza garaian ezagutu zenuenean adibidez.
—Gerta daiteke baita ere zergatik ez
—zure abizena idatzita edukitzea pospolo-kaxa batean.
—eta zure emaztea da.
—Hain da elastikoa denbora
—eta gogoratu zara ez zenuela inoiz soldadutza egin:
—soldadutzara joan beharrik.
—aterkia haizeak daramakio.
- KRETAN IDATZIA (1998)—borondatez egiten dugunik.
—Estua da gure hiria itsasertzean
—baina badakigu ausartak izaten,
—badakigu gure hilobiak omentzen.
—edo ze mezu dakarzuen.
—Gudu zelaia berdin bihurtuko da
—Horregatik bidali dizuegu mezulari hau
—Arrantza, garia eta dantza maite ditugu
—baina badakigu oinazea jasaten eta zabaltzen,
—zuotako bat soilik itzuliko da
- LEIHO BAT ERDIREKITA (2002)—Hori da gure batasunaren
—utzidazu orain, momentu batez,
—hasierakoa eta zerrenda luze bateko
- OZEN BARRURANTZA (2002)—Beharbada ez orain,
—beharbada ez aurten,
—beharbada zati batean ez,
—gardena izango da zuon hitza
—Beharbada ez orain,
—beharbada ez aurten,
—beharbada zati batean ez,
—nik egiten dudan bezain ozen
—Beharbada ez orain,
—beharbada ez aurten,
- NIRE LEKUA (2009)—udaberriko sagarrondo zuriak
—erdibitzen dituen lekuan hasten da,
—Nire lekua da bidegurutze horretatik
—Geratu egiten da une batez, denbora,
—Nire lekua jaisten da gero
—Nire lekua da zirkulu hori,
—Horrela nire lekua itzultzen da bere lekura,
—etengabe daramatzana urrun
- USTEZ MAITASUNA (2009)—Eta hau da, diotenez, maitasuna,
—zeinak hiru egun dabiltzan errari
—eta hau da, diotenez, maitasuna,
- HILKETA IRUDIMENEAN (2009)—Zure begiek honezkero badaukate
—imanak honezkero badauka iparra
—Iritsi zara bertara, ez dago inor:
—ezpada gorpu zuri bat
—ez dagoena bizirik, ez dena usteltzen
—Hemen daukazu:
—belar gainean etzanda, zigarroa ahoan
—izan dadila orain, izan dadila orain
- ZURTASUNA (2009)—euren ondasunengatik
—pentsatu dudan zerbait usnatzean.
- IAZKO URTEBETEAK HASI DIRA USTELTZEN (2009)—Negarrez udaberrian.
—egarriz hiltzen ari da
—eta iluna da,
—baina handik gora bakarrik daki
—kantua da, kantua zuretzat.
Esteban, Mari Luz —1959—
- AMAREN HERIOTZAK LIBREAGO EGIN ZUEN (2013)—Harekin izandako eztabaida sutsua, urteetako jarduna, da abiaburua.
—Eta orain, hutsunea eta askatasunaren ehundura gordinean, badaki haren heriotzaren egunean bigarren aldiz erditu zela berataz, eta semeari begiratzera behartu zuela.
—Eta orain, semeari begira, burutik pasatzen zaio akaso bere heriotza bere askatasunaren ongarri ere inoiz izango dela, eta hori pentsatzeak, onartu beharra dauka, min latza eragiten dio sabelean.
—Bitartean, laztanak eta kariñoak egiten dizkio, konpartitu ere barreak eta irakurgaiak, eta eztabaidak, sutsuak, kupidarik gabeak. Semea ere horrela libre izaten ikasteko gai izango ote den itxaropenean, eta hotzikaran.
—gorputzadarrak hozmindu zitzaizkidan
—oi paradoxen barne-indarra!
—oparitu zidan
- BERANDU BAINA GOIZEGI (2013)—Lagunduriko sexuketan berandu hasi arren, aurki, bidaide aparta topatu zuen. Berandu hasi arren, goizegi, maitale hoberik ez zuela inoiz ere aurkituko ohartu zen. Eta halaxe izan zen.
- SEMEAREN ESKUA (2013)—Amama hil da -xuxurlatu diot-,
—eta non dago orain? --galdetu du--,
—hortxe biziko da hemendik aurrera
—beste inon ez dago.
—Hurbildu da,
—gelatik irten da.
- BIDALDIA (2013)—Tokialdatzea du
—niregandik zureganako bidaldia.
—Tokialdatzea du
—norberaren ausentzia dakar.
- BAKARDADEAN (2013)—Bakardadean gura nuke hil
—bakardadea sortuz
—idaztean bezala
—idazle mirestuen liburuak alboko aldaretxoan
—udazken bateko edozein ilunabarretan
—bakarrik egon nahi dudala.
Etxaburu, Mikel —1969—
- TXORIA DATOR ESATERA (2011)—Egunero dator txoria
—egunero dator txoria
- HORMAK LAU (2011)—baretu ezin ditudan enbatak)
—(ezintasuna beti da
—ordu aldaketa tokatzen da
—baina ez da nahikoa
—milaka udaberri beharko nituzke-eta
- HOGEI SEGUNDO (2011)—zaila da agur esatea
—telefono haria ere meheagoa da
—dakidanean negar egiten duzula
—zaila da agur esatea
—burdin zarata are ozenagoa da
—dakidanean leihoak zabaltzen dituzula
—zaila da agur esatea
—dakizunean izarretan bilatzen zaitudala
—zaila da agur esatea
—telefono haria ere meheagoa da
—dakizunean negar egiten dudala
—Fin de la llamada. Servicio no disponible.
- ETA NIK? (2011)—hildakoen moduan
—urrunago ikusi nahi dudanean
—negar egin nahi dudanean
—itsasoagaz amets egin nahi dudanean
—preso dagoenaren moduan
—ama oroitzen dudanean
—koldarren moduan...
—zainak moztuko ditudan bakoitzean
Etxahun —1786-1862—
- MÜNDIAN MALERUSIK (1827)—Nihauren kuntre jalkhi zeitadaneko,
—Zük eman düzün eskandalian,
—Etzünin edükiten ogendant zure lloba.
—Ogendant zaitzü txipik, handik ogen gabe;
—Aphezt-zite lehen, edo jun soldado.
—Nahiz eztüdan erran gezürrik hal'ere.
—Düda-gabe estakürik ba-ditit nik ere,
—Haren hatzaman nahiz dabiltzanak ondun;
—Bere khantoren egiten ari da Igelu'n,
- GAZTALONDOKO PRIMA (1838)—Haren obratik bada zük düzün frütia,
—Hurak denak oro adar ezarteko,
—Ustez adar egiler fabore egin;
- AHAIDE DELEZIUS HUNTAN (1849)—Ihuri sos bat ebatsi gabe ez eskandalik txerkhatü,
—Ebili nüzü kharriketan, ene bidaje handitan,
—Amorioz nindaguelarik xarmagarrien huñetan,
—Batak indarrik gabe, besteak zentzü gabe, bethi praube agitzen,
—Nik batetan ezari düdalakoz, izan niz desprimütia,
—Erranik nahi zeitadala primajia errendatü.
—Eta lehen ützitia orotan fraudaz ideki.
—Anaik zeitadanin ützi-erazi Frantzia.
—Bena orai, zütüdano, zil ene kontsolu guzia!
—Izan nüzü Jondane Jaka'n, Erruma'n eta Loreta'n,
—Bethi, jente hunen medioz, biz'izan niz ene bidajitan.
—Zelietako Jinko Jauna, zuri gomendatzen nüzü,
—Ezi beste lagünguak akabi ziztadatzü.
—Hil ba'nendi ere holako bidaje lüzian,
- OFIZIALENAK (XIX. mendea)—Artzaña ba'da beztitzen,
—Josler deie gomendatzen
—Dendarik berant agertzen,
—Undar harien ebatsi nahiz, oihal'üzten zerratzeko,
—Harek ba-daki zer phentsa
—Phasta zela adarrondotsü edo beta bühürria!
—Ostatin edan saria eta etxen gosez familia.
—Aihen gabe nahi datinak hura beza üsü berri.
—Errijent bat ba'da hiltzen,
—Borthaz bortha dabiltza.
—Haien prenda ordinaria ixkilinb'eta ligeta!
—Oihan-zañak eta guardak
Etxahun-Iruri —1908-1979—
- GOIZIAN ARGI HASTIAN (1977)—Xori bat pausatzen da eta goratik hasten kantan.
—Xori eijerra, hain alegera, entzüten haidanian
- DONOSTIA (1977)—Hendaia eta Iruñen gaintik ikustera Donostia
—Zer balio dü edertarzünak ez bada libertatia?
—Kafeterietan edari franko, bena ez kantorik bate
—Zure egiazko istarzüna, O Donostia!, nuiz date?
—Urtiak zale baduatza, laster jinen da berria
- AGUR XIBERUA (1977)—Bostetan elki deitadazüt hasperena
—Bazterrak berdatzen
Etxamendi, Manex —1873-1960—
- SOLDADO LAGUNERI (1895)—Frantziari zerbitzuaren errendatzen garena,
—Nun aurkitzen ahal othe da zorion bat hobia?
—Bainan bada beste jokorik guri xangrin emaiteko,
—Zer bihotz mina eman daikun orduko gure zorteak,
—Geroztik hemen dugun bada zerbait nahigabe,
—Nik erran gabe badakizue orok dudarik gabe,
—Libertatea etorriko da bai segur denborarekin,
Etxaniz, Nemesio —1899-1982—
- BURU-ERROTA (1952)—Dantza zoro batek arabil,
—usu aldatuz jolas-neska.
—Itzul da berritzul
—bizitza gorrotazi didak,
—Arnaska, itoka daramak
—egonik gabeko edana.
—dezadan Jaunaren eskuma.
- ILUNABARRA (1953)—Zerua, auzpez dagon
- KITTARRA (1953)—udaberri den loretan.
- MAITASUNARI GORROTO (1953)—Erruki gabe isurtzen dakik
—Ama bat eman idaken, argi uts.
—ez didak utzi bakean.
—madarikatu!,
- NORK DAKI? (1953)—Deadar egin zun:
—aitz joka ari da
——«Itxoizu!
- GOGO-AMILA (1953)—ezpai ardaila det dantzan.
—Nagon! Nere begiak zer dakus?
—Nigandik ate dagon mundua, noren eskuz
—Zer kinema det, beti aldatzen barnean?
—Nik ikuste uste dedana,
—nigandik alde, ala ote da emana?
—Ala, nere begiak inon ez dana,
—sortzen ote dabiltz? Irudipen uts ote dana?
—Zaldi azkarrak aztal didate biotz muina.
—Zerk nauka maite dedanaren atezai?
—iguin dezadan nere etsaiaren alboa?
- EZTEN ATZOKOA (1953)—ildakoen itxura
—zein leize sakona dan
—Ez zaidan galdetu.
- EURIA (1955)—datoz lur bustira.
—da nere begira;
- OLERKARI (1955)—Sinisten ez da errez burua galtzeke.
—Lerro labur batzuek idazten badakit:
—Onela lerro txikiz idazten darraiket,
—Ilda gero besteak jaso oi diate
—Oraintxe zalantzan nauk egia ote dan
—ia gure lanekin norbait gizentzen dan.
- MISSISSIPPI IBAIKO LEGEA (1959)—zure ur nastu oriek dariote
—langile beltza ari da
—au da zure urak daramaten
—aien gain daude,
—Au da langile beltzen aidea:
Etxarte, Hedoi —1986—
- METRAILETEN MUGAK (2008)—transgresio mota guztiak bi helbururen zerbitzura daude:
—kiwiak tixertetan behera begira daude
— ez da deus
—egunkariak berridazteko
- 36 GRADU (2008)—udaberrian Leonidovitxek
—joan zen uda eta negua amaitzear zela
—limoia edan zuen begiekin
- NESKAK (2008)—uraren dantzak katiluei begira
—eta uhartean itxoiten zintudan kafe zapore
—hosto lehorrak udaberrian lez
—uraren dantzak erakusleihoan
—gaztaroa delako erret kontuen gudan gogokoen
—ez zintudalako maite
—nola erortzen den azukrea lurra dardararaziz
- ESANAK (2008)—Esan zidan:
—bidaiatzen zuen Jules Vernek
—ez da doinu vietnamdarrik entzun
—Aral gasolindegi urdinak bertan darrai
—eta metro bidaiariak daude soilik
—desplazamendua bidaia egiten da
—agian bere gorputza egon izan da
—ez du gorputzarekin bat bidaiatu
—geldirik daudela
—baina ez dakit
—zergatik burua eta gorputza ez dauden ardatz berean
—taxiak geldirik daudela
- PFAND (2008)— da alkandoraren
—txekorra, behorraren ondoan ari da
—ordea, ez da soinurik zure
—Kürfurstendammeko paperontzietan
—daraman odol oldea geldituko du
—ilehoriaren begiklixkada
—inprobisazioa baino ikasiagorik ez da
—askatasuna gidatzen duen legea baino mugatuagorik
—ez da
- EZTA HAZIA EREITEKO ERE (2012)—Bat egin. Bat argitaratu. Bat ordaindu.
—AZ kazetariari piezaka ordaintzen dizkiote artikuluak.
—Ez dago, noski, egunkariko langileen zerrendan.
—esan zion pertsonal-buruak erredakziotik botatzean.
—ezin dute haien errua ordaindu
—AZ kazetariak telefono konpainia aldatu zuen.
—baina tratua amaitutakoan garesti ordaindu behar zuen:
—harresiaren bestaldera bidali dituzte aita bananduak.
—Txandak astiro egiten zuenez aurrera,
—«Gizonezkoak bortxaz bakarrik omen daki
—eta bera da gerra eta gaiztakeria
—aldiz, gizon-guran ari omen da».
—«ez da ezer gertatzen» esaldiak «ez dakigu zer
—baina larria den zerbait gertatzen ari da»
- ATZERRIAREN HEDADURA (2012)—Jon Errekalderentzat hedadura zabalegia zuen atzerriak.
—Horregatik jaitsi zen trenetik Irunen Hendaian ordez.
—mikaztuta edan zuen kafea Pasaiako garabiei begira.
—«Poesia non eta noiz erabili jakin behar da»
—Baina atzerriak hedadura zabalegia zuen Jon
- BETAURREKO BERRIAK (2012)—dendan betaurreko berriak erosi ditut.
——Hola, buenos días —euskarazko erantzuna
—jasotzea autoestimuarentzako kolpe latza izan ohi da.
—Espektatiba linguistikoen zerumuga zapuzten da.
—Euskaraz jarraitu dut badaezpada ere:
——Kaixo, betaurreko berriak nahi ditut.
——Bai, zoaz gora, han egingo dizute graduazioa.
——Kaixo, betaurreko berriak nahi ditut.
——He entendido lo que me acabas de decir, pero...
——Ados. Espainolez hitz egingo dugu —esan diot.
—Txillardegiri buruz egindako dokumentala
——Milesker —esan dit, espainolez egingo dugulako.
——Betaurrekoak graduatzera nator nik espainolez.
——Noizbait eraman izan dituzu betaurrekoak?
——Eseri hemen. Begiratu hona. Orain
—begiaren tentsioa neurtzeko besterik ez da.
—ez omen dago alde handirik, bost urtetan
—oreka aldaketa bat gertatu da.
—Baldarrenaren papera trukatu dute begiek.
——Ez da egia, miopiaren kasuetan,
—lan-indar ez kualifikatuari esker.
—errusiarra da» esan zuen Txillardegik.
—baina horrek ez du eten bulkada
—ezta adats perfektuaren ondulazioa ere.
——Bat hogeita bost duzu eskuinean.
—Gidatzeko jantzi egin beharko dituzu.
—ikusiko dudala hobeto eta nire begi-higienea
—hobetuko dela. Ez al da nardagarria?
—tresna bihur daitekeela otu zait.
——Orain betaurrekoak hautatuko ditugu.
——Baduzu modeloren bat pentsatuta?
——Pasta beltzekoak, handiak nahi ditut.
——Aterako dizkizut batzuk eta atera dizkit.
——Karratuxeagoak nahi nituzke.
—Orduan atera dizkit Danimarkan egindakoak.
—Eta akordatu naiz Bertolt Brechten
—Danimarkako erbestean jazo zirela.
——Hauek dira —esan diot.
——Oso modernoak dira.
——Itxoin beste batzuk erakutsiko dizkizut.
——Badakit objektu gisa ederrak direla,
—baina ez dakit ondo ematen ote didaten.
——Oso ondo dauzkazu. Lehen bagenuen afixa bat
—Gainera dirua tarteko dagoen harremanak
—dirua tarteko da gure harreman guztietan;
—kasu honetan ere dirua tarteko dagoelako.
—Kontua da, Eduardo Noriegarena
—esan duenean, ez diodala Martari
—aitortu nahi izan gustatuko litzaidakeen eredua
——Hauek nahiago ditut, ez dutelako apaingarririk.
—objektuak —esan diot. Hildako nire amonaren
——Astearterako izango dituzu —abisatu dit.
——Agur —esan dit euskaraz.
—erakusleihoan nobedade gisa estrategikoki kokatuta.
—ez zitzaidan inolako laudorioa iruditu
- HAU EZ DA ALIANTZA TAKTIKOA (2012)—Geure buruetan dagoena ikusten duzuenez
—pedantekeriaren aurkako populistak!
—Hau ez da aliantza taktikoa,
—burua estaltzeko daramagu kaputxa
—Zerrendan zaudete,
—trenean sartuko da: Maximilien da gurekin.
- GAURKO AFARIA (2012)—Ez dagokion horretan parte hartu eta matxinatzen
—jada ez zara langilea, tipo arriskutsu bat baizik.
—Bada jendea uste duena hondamendia dela
—zihoazen tren-gidarien desagerpenak langabezia
—igoko zuelako kezkatu zen jende bera da.
—Bada jendea kexatu dena EHUn irakasleek
—instalatu zutenean kexatu ez zen jende bera da.
—Bada jende diruduna egunkarietako zutabeetan
—beheko klasearentzat idazten duela dioena.
—gauez zopa ematen zien jende bera da
—Bada jendea sumintzen dena ETA(m)k
—dioenean txalotzen duen ia jende bera da.
—«Abiadura Handiko Trena egin behar da».
—ezingo duela erabili dakien jende bera da.
—Bada jendea egongelako leihoa ixten duena
—kontsignak eta exijentziak aldarrikatzen.
—jatetxe eta dantzalekuak garrasi hanpatuekin
—leporaino betetzen dituen jende bera da.
—Horixe da gaurko afarira etorriko ez den jendea,
- HOGEITA BAT PROLETARIO (2012)—bidaia iniziatikorik, proiekturik, errebeldiarik.
—geure anai-arrebak Afganistango gudan
—Ez da 2010a proletarioek Verdi
—ez da 2010a Wagner barrikadetan
— langileekin dabilenekoa,
—ez da 2010a komunetan Beethoven
— binario alienatutik landa,
—gure jaietan ezin da dantzatu, ezin da lardaskatu,
—ezin da narkotikorik kontsumitu, gure jaietan
—ezin da jendea ezagutu, ez dago geuretzako lekurik.
—ezagutza errondan arduradunak identifikatu ditugu.
Etxebarria, Juan Anjel —1934-1996—
- BERTSOLARIAK (1963)—ori ederto! deadar dagi.
—dago jendetza. Azkena da ta...
- GAIXOALDIA (1967)—da espetxe ta baratza.
—egitera datorkidaz.
—gaur da atesegin-baratza.
—da. Orain ni agintari.
—daukat atsegin-baratza.
- EDURRA DANEAN... (1967)—gogoa dauste estalduten.
—Edurra ari da tai gabe;
—naiko da, noan barrura.
—Liburuan daurkit sugai.
—begira ta arrausi dagit.
—Edurra nare jausten da;
—suak geldi igoten dau.
- ONGI ETORRI (1974)—Ardao bat arren, eskabidea
—egin dautsot, sar-berri nazala.
Etxebehere
- ABERATSA (1858)—Gatz darite solas ergeletarik,
—Seme bada urredun jaun egiten,
—Gerlari da ikusi gabe sua,
—Hoberen da beti aitzindaritzat
Etxeberri, Agustin —1849-1890—
- MARIA ALEGIAZKOA (1885)—Maria da kiloa gerrian,
——O! Maria, ene maite bakharra,
—Haizeari gan zaizko indarrak.
——Haitz adarren erasiaz bezenbat
—Zure kantaz axola darokat,
——O! Maria, zu biziz ganbiatzen,
——Arrantzale gaixoa itsasoko
—Zuk sareak hedatu orduko,
——O! Maria, zu aireko xoria!
—Pausaleku-aldaxka guziak.
——Xori, eper, kaila, pasa denboran
—Zu segaden hedatzen hastean,
—Ni lorea sort nindake bet-betan;
—Gordez hantxet landa soroetan.
——O! Maria, soroetako lore
—Ni hedoia nindake airean.
—Jar nindake izarren gainean.
——Zuk hartzean muskerraren bizia,
—Ilargira nindake ganbia.
—Ez nindake zuri beha geldi.
—Ni apexa nindake urosa!
—Etortzean, oi zure aldaxketan
——Besartean hartu nahi banauzu
—Komentuan nindake sarturik.
——O! Maria, komentu zerratuan
——Oihartzuna, komentuko barnetik
—Hedatuko haran urrunetara.
——Egiazki orai zaitut sinesten,
——Neskatxaren gaztetasun ederrak
- DESERTURRA (XIX. mendea)—Nere baitan gozo onik orai ez da sekulan.
—Beti beldur aintzinegi sangoa sar dezadan.
—Bixta-bixtan hantxe dago iturri bat aldean.
—Gaur pilotan, bihar dantzan hekien atseginak,
—Nor daut gero, noiz edo noiz, oroitzapen batean,
—Desterrura bertze behin ez nindake abia.
—Ur-txirripa ez da kaltzen nihoiz ber' ohetik,
Etxeberria, Martin —1974—
- INFINITUAREN ZATIAK (1999)—orri hori batzuetan idazten
—idazten ari nintzen.
—Berak esan dizkidan egiak
—Nire neurriko bokala da.
- TXEKOSLOVAKIA (1999)—ezagutu zintudan. Zure morroi ijitoek
—hegaldatzen zintuztenean, erpuru
- LARUNBAT ARRATSALDEA (1999)—zorro bat da
—indar
—Etxe aldameneko
—idazteak
—Futbol partida
—idatzi nahi nuke,
—balioko didan zerbait,
—ez dago ezer
—besterik ez da geratzen,
- BILBO (1999)—mukiz egindako kaioek
- BIZIKLETA BAT EGINGO DUT ZURE IZENAREKIN (2005)—oinez ibiltzen asmatzen dudanean
—ez dakit
—zilborra hautsi gabe izango dudan
—arrainek kafea edaten
—maite zaitudala
—ibai bat egongo da bertan,
—eta han topatuko zaitut beharbada,
—eta uzten badidazu,
- BELDURRAREN KAFEA (2005)—Idazle handiak horrela zioen arren,
—Urdinagoak eta ilunagoak beharbada,
—Denda aurrean fruta saltzen duen andreak
—bere aldamenetik pasatzean, beti bezala,
—Eten horietan galdu baitzaigu begirada,
—paperean idatzitako hitzetan,
- PENTSAMENDUAK NEGUKO LOREAK DIRA (2005)—eta zilarrezko paperez egindako balea batek
—era muxu bat eman zenidan.
—hurrengo egunean berriz idatzi nizun.
—era muxu bat eman zenidan berriz.
—nik idatzi era zuk negar egiten
—idazle alemaniar handi batek, Rilkek,
—berak jadanik ez zuela udaberririk behar
—Ez daukazula jadanik,
—inongo udaberrirekin
—Maite zaitudala isil eta bare ere.
—Maite zaitudala negarrez era haserre ere.
—Eta beharbada
—urtarorik ez dagoelako.
- BASURDE BURU DISEKATUAK (2005)—Idazle handia
—idazten jartzen nintzen
—idazle bihurtuko ninduten.
—kafe asko edan nuen
—ez diot idazteari utzi.
- TIGREA GURE ETXERA ETORRI ZENEAN (2018)—zurda anker
—Baina beharbada
—Ez ostadarrak,
- PORNOGRAFIA (2018)—dagoeneko.
—begirada zahartzen denean.
Etxeberria, Patxi —1900-1989—
- BOST LORE (1933)—Txit mardul dago Izadi hain hegal hezean.
—Eguzkiren muxu-pa datorkit ondora,
—Zugan darkit Izadi arrain xamur, ezti:
—Apain dago, Belabi, zuk sortu-liliak.
—Esaidazu, ba, zerbait: aska mihi txikia.
—Izadi emankorra aberats da beti:
—Maite nazu, badakust: Ez, bada, ikutu ni.
—Otoi luzez daukazu gaur olerkaria.
—Belabin ez dagola gaur nere kutuna...
—Banun ikara eta dar-dar bihotzian.
—Garoa hemen dago, ta, zu ez ageri!
—Nor izan da gaiztoa? Nork zaitu ebatsi?
- HASERREA (1937)—Hilik dut anai maite, Artxanda gainean:
—Lagunei esan zien: Hobe da, zoazte!
—Nahiago nikek orain indarrean izan.
—Ahitu zaidak arnasa, horren pixka nintzan...
—Anaiak ez zidan, ez, aberria saldu...
- BORROKAK (1938)—Aldamenean ttuzte hainbat estakuru.
—Geroago Artxandan, minez elbarritu
- IHAUTERI (1988)—Rio nazkagarrian brasildarrak ero
—Zabalkundeak dakar arnasez txit bero.
—Negar malkoa darit ohean gauero.
—Piztea dagokigu oraintxe bertatik.
—Lotsagutxiko dator lasaken ekaitza....
Etxeburua, Arantza —1966—
Etxegarai
- NORAT ZOAZI, ZU, ADIXKIDEA? (1790)—«Donapaleora dut egungo segida;
—Ordainak baitiaguk, hor konpon zaitezten!
—Monedako etxea hurbilxko duzue;
—Hango ez bada ere, hurbildik darraio...
—Ur epelez mainuak, saldako oilaki!...
—Gorputzari bereak emaiten badaki;
Etxepare, Bernat
- POTAREN GALDATZEA (1545)—pot bat, otoi, egidazu, ez zaitzula herabe;
—nik zugatik dudan penek hura merexi dute».
—Horlako bat ez dut uste nik ikusi dudala;
—horrelako hitz gaixtorik niri ez darradala
—«Bada utzi ahal bainentzak ni holakoz ixilik».
—Bizi nizan egunetan, bada, ez zitut utziren;
—Eiagora, nik zer daidit?» «Zaude ixilik hanbaten».
- EMAZTEN FABORE (1545)—Anitz gizon ari bada andrez gaizki erraiten,
—andrek gizoneki bezi hutsik ezin daidite.
—Balentria sinplea da andren gaitzerraitia,
—bat gaitz erran nahi bada, oro bardin sartzia;
—damu gaitzik emazteak hari eman ditia.
—ama emazte luien ala ez nahi nuke galdatu;
—Gizonaren probetxuko emaztea beti da,
—hil badadi, hura nola, nor doake gainera?
—Ordu oroz behar tugu; ez da heben zer duda.
—Emazterik ez den lekuian ez dakusat plazerik,
—gaixteria jalgiten da beti gizonetarik;
—zeren, bada, daraukate emazteari hogenik?
—emaztetan nik dakusat ongiz ere gehiago;
—mila gizon gaixtorik da emazte batendako,
—gizon baten mila andre bere fedean dago.
—bana anitz emazte da eskapatzen zaienik,
—Nik ez dantzut emazteak bortxaturik gizona,
—bana bera zoraturik andreari darraika;
—andre oro laudatzeko haren amorekatik.
—Munduian ez da gauzarik hain eder ez plazentik
—beso biak zabaldurik dago errendaturik,
—gizon horrek dagiela hartzaz nahi duienik.
—Jo badeza dardoaz ere gorputzaren erditik,
—bana dardoa ematurik, zauri' ere sendoturik,
—Nor da gizon modorroa hartzaz orit ez dena
—Ez da gizon naturazko hala egiten duiena.
- MOSEN BERNAT ETXEPAREREN KANTUIA (1545)—Heldu behar duien gauzan ez da eskapatzerik;
—Bertzen gaitzaz zenzatzea zuhurtzea handi da;
—abantailan dabilela ahal bailedi segura;
—gaitza apart egoiztea beti ere hobe da.
—bekatore gira eta mira ez dakigula,
—malizian dabilena berak diro mendeka.
—nik eneak badakuskit ene gaitzaz bozturik,
—zure eskuiaz dakuskidan haiek gaztigaturik,
—ene gainean ez dagiten uste duten irririk.
—erregeri, dakidala, nik ez dizit faltatu,
—zeren egon behar dudan heben hanbat gatibu.
—gogo onez nahi dizit zure egina laudatu
—eta etsaiak didan pena pazientki haritu,
—gaitza nola ona ere jauginen da bertarik.
—Gaitz ekusi ez duienak hona zer den ez daki.
—pena eta miseria nik ez nuien dastatu;
—orai dakit: Jangoikuak ez nu nahi damnatu,
—heben ene penatzera zaidanean oritu.
—Mosen Bernat, pensa ezak kartzel' hori gaitz bada,
—bada orai gaztig' ezak, aldiz, heure buria,
—kirisailuiari nola hiri hel ez dadia:
—Hiri egin badaraie bidegabe handia,
—Ez dazala gaitzeriztez damna heure buruia,
—desiratuz gaixtoari hel dakion gaizkia;
—eta hartan ez dakidik eskusarik balia.
—osorik, otoi, jalgiteko zuk idazu bidia,
—izterbegiak ez dagidan gibeletik irria:
—Ni bezala ez dadila, otoi, ehor engana,
—ez eta 're hitz orotan fida ere gizona.
- KONTRAPAS (1545)—benedika dadila,
—orai hura iganen da
—Oraidano egon bahiz
—orai ez da erideiten
—jalgi hadi dantzara!
Etxeto, Joanes —1801-1887—
- KATXOK BETIRI SANTSI (1819)—Ez da behar lotsatu,
—Behar da kasatu,
—Aberatser galdatu,
—Heier gomendatu,
—Orduan behar tuzte mandarikatu.
—Ez da gerlarikan.
—Borthaz borta dabila zela bridetan,
—Balu zaldaria
- MONTEVIDEORA HELTZEAN GALDU IZAN ZEN UNTZIA (1842)—Sujet ederra dela ez da guzia egia,
—Hek zituzten munduko plazer guzien hundarrak,
—Handik goiti deihadarrak marraskak eta nigarrak,
—Ehun mila fritz egin ditu itsasoaren indarrak.
—Memento batez ito dira, hauxe da bihotz-mina!
—Untzi hartako pasaier gehienen gidaria,
—Badakit nungo seme zen pasaierketaria;
—Bere pasaier guziekin, zeruan dago agian!
—Frantzian lurrik duenik, ez dadin hunat abia.
—Deusik ez da gizona ez gizonari jakinak,
—Untzi hartako kapitainaz mintzatzen da jendia,
—Ez da erremediorik engoitik, hek juan dira,
—Afera hortaz auzitara nehor ez daite abia.
—Hok ziren heiendako azken oren trixtiak,
—Oxala hel banindadin Baionara kantatzera!
Etxezaharreta, Lucien —1946—
- HAZPARNE (2012)—ikusi zintudan
—eta lanik gabe dagonaren behakoan
—ikusi zintudan
—udako iratzeen pean
—goizeko izar ihintzak dauzkan dirdiretan
—eta maitatu zintudan
- BOTANY BAY (2012)—zaukun kondatu
—leihor madarikatua
- PONTRIQUE (2012)—negu beltz ala uda epelez
—hainbat lagunen hegal itzaliak datoz gogora
—Crémerie idatzia zen lehen
—ene karrika puntako ondarkinak
—hemen bada belar eta guzi
—zakur gosetiak barrandan
—ezkineko laguna han dago
—hiri kutxa zaindaria maiz mutur dago
—Suhigaraitxipi gizon oldartia
—hemengo Peñak nola konda
—orai Afrika dator punpean
—hainbat lagunen hegal itzaliak datoz gogora
—negu beltz ala uda epelez
- XOXO BELTZAREN KOPLAK (2012)—arkaitz neketsuen maldan
—Gauetik dator dirdira
—gaztetasunaren dantza.
—urrundu da aurpegia
—Begia dagola idor
—hustu da ene baratza.
—zentzuduna da eroa
—haurrek apoak gidatzen
—soilik da gelditzen hautsa.
—gogoan da xume hatza.
—arkaitz neketsuen malda
- BAIONAKO ERROBIN (2012)—Besoz beso dabila denboraren irri goxoa
—Uhain firfiretan itsas-ainaren dantza argia
- EZ LEHER EGITEKO (2012)—denak maldan behera
—sortzetik datorrela hiltzea
—Ruben Darioren altxor dibinoa
—doala ere higaduraren maldan behera
—sortzean heriotza berekin daukala
—ondartzako mareak irentsi gaztelua bezala
—udatiar turista hiritarren leloak goitika
—hemen egon ginen bi aldaketen artean
—ezpata luzeduna zen armada buruarekin
—diruak usteldu jendartea
—eskoletara bidaliek boterearen kultura
—badira deiadarrak
—bakarrik lanean etxea hustu ez dadin
—hasarrea pizten da 4x4en motur azantzekin
—libertatearen seme garenak omen laudatuz
—larru barnean laster lauki zaindari ttipiak
—xoxoak kantari udaberrian
—eta ortzadarraren koloreak
—mundu sakratuaren aldarera
—munduaren aldatzeko
—indarrak flakatzen ari
—nola hazten zen ez dakigu
—bainan egun dakigun eta ikusia dugunarekin
—gure mundua ehortzia dutenen fidantziarekin
—gure euskara hemen galdua daukatenekin
—herri mutu eta elkor bat eraikitzen ari daukutenean
—Plumagaineko Bordaxuri bere arraunetarik kendu
—Legassen hautsek Orreagako gudua kondatu
—eta Txapelaren Bidasoakoek
—maldaren beheretik goitik gabiltza
Etxezarraga, Jesus —1953—
- NIRE AZKAZIAREN HARIA (1978)—ta bisigo okada bete baten
—kedarre urik
—Madareako Lontzo
—ta bakardadezko ardo ta hotz kristalez
—edur eta edabea.
—Etxaguntza besoa zan, gudari zan
—gure borondatearen
- SANTUTXUKO ALDAPAN (1978)—Santutxuko aldapan
—dantzan
- VIA CRUCIS (1978)—Hamabi urteko alabatxo bular ernebarria hartu eban ta amodioari haginkada barri bat emonik,
—Gero, ile mataza more sugetsua ta arrakada eraztun basoa astindu
Ezkiaga, Patxi —1943—
- PARADISU GALDUARENA (1984)—sofismarik gabe maita dezakedan
—gabeko lehenengo udazkeneko
- JOANNES DE ETXANIZEN BALADA (1990)—edota, nahi bada, bizi beharrak;
—Ondarruranzko itzulera bidaian
—asko dira oraindik hutsik daudenak...
—ez dago heriotzik hegoalderuntz...
—eginik danak garaileren kantu.
—Uraren esmeralda urratua
—heriotza bizitzarekin dantzan
—Gero sutearen txanda iritsi zen
—barrikaz gainezka dago sotoa;
—urteko irabazia da ta denei
—etor dakiekenaren geroa.
—Luzea izan da Red Bayko gaua,
—gizonen madarikapenak ezin
—patu lazgarria dauka gizonak:
—borda zaharra, gizonen artegi.
—inori loa gerta ez dakion
—betirako itsita dagoen begi.
—Batzurentzat ahitu da kandela
—azken argi dardarakorra itzaliz...
—hiru gizon joan dira jadanik
—Luzea izan da etsaiaren arpoia
—ta kupidagaitza arerioa.
—Bertan dirau. Ondarru bihurtu du
- TCHAIKOVSKIREN PATETIKA (1993)—Inor ez da hiltzen sexu ezagatik.
—jadanik ez dagoela maite dezakedan inor,
—maite nitzakeen guztiak hilik daudela
—Zeinek daki non,
——burnizko hesi artistikoaren aurrean belaunikatu baino lehen—
—Badakit berbizieraz ditzakedala
——besoetan laztandu dezakedana—
—bihotzaren taupada
—eta orain hutsik dagoen
—besterik ez datorkit,
—hedaturiko hautsa.
- BEDERATZIGARREN KANTA, I (1999)—Elkarri esandako hitzak gogoratzen ditut,
—elorri jada zurituaren ondoan.
—Elkarrekin emandako dantza pausoak,
—hozkatzen gintuela gogorarazten didan
—maitasunean fijotzat jotzen dudan
Fernandez de Larrinoa, Kepa —1958—
- «AGUR» ESATEA (1984)—«agur» esaten zidala
—lehenengo udaletxe zaharraren ondotxoan,
—ia sarrera gisa dauden eskaileretan bertan.
—nire burutik igaro da
— jendea belarditan etzanda, olgetan...
— udaberriko usain freskoa,
——erdieroria—
—gehien atsegin zitzaidan
—udazkeneko orrien kolore gorria.
—«agur» esaten zidala.
—gogoan birbizitzen dudan bitartean,
—neureganatzen uzten dizkidaten
——diodan—
—gogoramenaren freskura berdatua
—jadanik ez dagoen belarrez sorturiko eserlekutik
- APIRILAREN LAU EGUN (1984)—uhin nahastuaren hondakin ernaiez.
—eta barruan daramat beraien desira.
- BILBAO GOMUTAN 2 (1991)—badaki san nikolasek
—badaki aurrezki kutxak
—eta koska bat dago pertsiana hartan
—cada vez hay m s robos
—berandu da etxera noa gosaldu egin behar dut eta
- PATS EURIAN (1991)—arrailu bat —bakarra
—...euria da
Galarreta, Xabier —1961—
Gandiaga, Bitoriano —1928-2001—
- BASO GALDUEN ARTEAN (1961)—Labandutako gantzu ondarrez,
—maite deutsudaz zauriak:
- ZORIONTSU NAZAN ITAUNDU DEUSTAZU (1961)—Ez al dakizu, zein ota-txori nazan?...
—Berak dasakizu, berba bizkorretan
—komentua zer dan, zer dan Arantazu,
—zelan igaroten dodan denporea
—zein pozik daukadan praille-bizitzea.
- KEZKATZEN BAINAU (1974)—ihes dagio
—laborriz dauzkat
- ARTASOKO HIRUGARREN SALMUA (1974)—nor bat nazala dakidan
- BAINA EZIN KANTA (1974)—sufritzen ari da,
—hain ezina bait da.
—hain inor izanda;
—rebeldia bait da;
—ezin bait da kexatu
—turistak datoz-ta.
—pozeraino jeitsi da.
- MADRILGO LAGUNAK (1977)— zaizkida bat baten.
— ukatu zidaten
—baina oraindik ez dakit
- NIRE ISILTASUN HAU (1985)—Ebakita dago
—odoletan dago.
—uluka bizi dudan
—bertan behera hil dadin,
—naizela bait daki,
- ORAIN ARTE BANAIZ (1989)—idatziz, azaldu,
—duda-mudatatik
—ez dudala horren
—kredo hau ez dakit
—dudan baieztatu,
—eta maldan behera
—inolaz ez daki,
—gal daitekeen ura
—ez da desegiten.
—Baina nik ez dakit
Garai de Monglave
- ALTABIZKARKO KANTOREA (XIX. mendea)—Deiadar bat erantzun da
—Etxeko jauna agertzen da
—Behatzen da eta dio:
—Zer dabila lur hoietan?
—Armada batek dakarren
—Burrunbotsa da huilantzen.
—Banderaz estalia da,
—Arrolanen deiadarra,
—Entzuten da urrunera;
—Mendiak gainti heltzen da
—Ondar ihesi doatzanak.
—Ez da haumen tximistarik,
—Junta ditzagun indarrak,
—Dardar puskatan itxusi:
—Zazpi, sei, bost baizik ez da;
—Laur dira, hirur, bida, bat.
—Ez da bat xutik ageri,
—Utz dadin erakasteko.
Garbizu, Daniel
Garbizu, Jon —1893-1930—
- NEGARREZ DAUKAT BIHOTZA!
(Bidasoz beste aldeko anaientzat) (1924)—Zubi haundi, bikainaz, Bidaso gainetik
—ez nuan bada arkitu lehengo lagun zaharrik!
—Euskaldun seme sendo, indartsu, azkarrak
—betiko hil zizkigun gudako sugarrak.
—zituzten ta, nork neurtu, nork, haien indarrak?
—Azkenik guda baten izkilu minkorrak!
—Eta oroitzapena berriz jarri da herrian
—Bihotz-bultzadaz zan-ta, ur mardula isuri!
—Guda madarikatu hain izugarriak
—hondatu zuan arrunt han Euskal Herria.
—beltzez jantzi ez danak galdu du maitia!
—Nork zaintzen ditu bada haien senideak?
—Nork ordaintzen diozka dituzten kalteak?
—haiek gabe bihotza daukat-eta minkor!
—Daukat-eta minkor!
—Guda nahi duten haiek hil bediz lehenbizi
—besteren indar bila ez ditezen hasi
—ezagun da ez dutela oraindik ikasi
—Nahiko guda, hauek hazten, etxean da ikusi!
—Etxean da ikusi!
—hil zituan-eta anaiak gudaren zigorrak.
—Beren belarri haiek dagoz orain gorrak
—odol indartsu zainak benetan lehorrak...
—hementxe daukat beti benetan gaixorik...
Garcia de Cortazar, Mirari —1969—
- BIHOTZEAN ORRATZA (1994)—zidan maiteak
—Eta amildu zitzaidan
—maiz egindako ametsa;
—itzaldu dadin
—nik daramadan
—izpirik ezin islada
—ezin daiteke
—sufrimenduzko ziztada.
Garcia-Viana, Txema —1963—
- EROETXEA (1986)—ziztada mortalez
- PARETA (1986)—gure malkoez indartu eta luzatutako
- NIREKIN (1986)— —labana zorrotzak—
—barrena urratzen didatenean
Garde, Luis —1961—
- HAUTSEZKO BASOAK, LUR OSKOLDUNAK (2007)—sasiek itxitako basabideak abereak joandakoan.
—Gure liburu sakratuetan badago uholdearen aztarnarik.
—Boteretsuenek esku dardaratiez laztandu zituzten testuen
—darabiltzagu solasean.
—Lautadan lo
—lehenengo ontzien hondarrak usteldu ziren.
—Azkenengo kondairak atzenduz
—Ez dago iraganarentzat dantzatzerik;
—datozkigu.
- HEMEN IZANEN BAZINA (2007)—gozoa da beldur ez izatea, gozoa deus ez itxarotea.
—inorat ez daramaten
—haizeari eta tristeziari orroka dabiltzan denboraren behiak jezteko
—begiak, hautsez tindaturiko eldarnioak.
—Hemen izanen bazina nor naizen galdetuko zenidake.
- ZURRUNBILOKA ITZULTZEN DIRA (2007)—Bihar agian hormiga izanen da.
—bertze halakoa desagertua edo hilda.
- HAIZE HEGOAREN AROAK (2007)—Erlijioa eta Foruak arriskuan daude.
—Lege zaharrak defendatu behar ditugu.
—Etsaien armadan erroldaturik
—Aitak aitatxiren fusilak sorbaldatik zintzilik
—Zalditik erran zidan:
—aroak badabiltza, defenda ezazu aberria.
—Horrela badakit iragana aurreikusten.
—Zirkuluka biratzen da haize sukarduna.
- AMODIOZKO POEMA ESKAINIAK (2008)—Gure izen abailduak, orri batean txirikordaturik.
—Eskatu didazu berriz;
—are gehiago idatzitako hitz zorroztuek;
—Erabilitako orrietan ez berridaztea nahiago badut ere,
—Norbait izara nahasien artean ernatzen da ordu txikietan;
—gau mahaiko idazlanak erdara batean
—Oroit zaitez. Hitzak zelatan dauzkagu.
- EGUERDIA UQBAR-EN, ARRASTIRIA DONEZTEBEN (2008)—idatzi arma irrealak
—gorriz tindatuz;
—poematxo honetan sartzen ditudan
- I WILL SING A LULLABY (2008)—Agidanez
—1917ko Petrogrado irudikaraziko lidake,
—Ibilera nortasunaren agiriadateke.
—Nire poema hau ez da sentimendua izanen.
— edo hori baino gutxiago beharbada.
—paperontzietan hotzak zauritua datzala, edo udan ere
—Ez dakit
—hotz hitza Itun Berrian idatzita dagoen.
—Behin urak joanda, ertz sasitsuak
—hareazko gaztelu baten hondarra aurki lezakete.
—hau hieroglifikoz idatzita dago; ulertzerik ez,
—marrazten dituzte. Atzen ezazue. "Olvidad,
—Sleep pretty darling, do not cry
—Baina poema bat idatzi nahi nuen;
—karrikak hutsik daudelarik;
—galderen gabeziak sortutako zarata da.
—Etorbidearen buruan, Gurutzadan hildakoei kupulak,
— azalduz joan da.
—Astelehenak zer ekarriko dion inork ez daki,
—nolako labirintoak idatziko ditugun zerbait atzentzeko.
—balizko izenez izendatzen zituen aitak
—"begira, hori Koldarkeria da;
—Hala zioen larunbat gauetan, galdategiko faroak itzalita
—Hiri garaileetako elurraz idatzi nahi nuen.
—Ez dakit bere loan
—Hau bezalako igande ilunabarretan jaikitzen zen, galdategiaren
—baratzeak, lantegiak, ibaiaren gainezkaldiak, galdategia,etxebizitza hura,
—(errana dudala uste dut,
—harekin zer egin ez dakitelarik
- DE DREIT NIEN (2008)—eskatu zidaten, "badakizu, kontsumismoa-eta".
—Erraz idazten da poema didaktikoa.
—Irakurtzean, ordea, hitzarmena ez da betetzen:
—harriaren bortiztasuna paperezko harrian datzala
—gehiegi hitzartzea izan daiteke.
—Hiru urte eta negua ezagutzen hasi da.
—Ez da edangarria ur kimikoki purua.
—Zerbait hiltzen da
—ezustekoaren dardara falta da
—nola eraikitzen erakusten zizkiguten gidaliburuetan.
—(Hitz hauek tekleatzen ditudan bitartean,
—Eskuak zabalik dakarzkit:
—zeru aratzagoa dakusat).
—Poema bat idatziko dut
—bertze poema batzuen hondarrak konbinatuz.
—Eldarnioaren eskualdea dela diote orain.
—Komite Zentralaren Idazkaritzarako txostenak;
—bezalako otoizlaburrak gorri dardaratiaz azpimarraturik.
—Diamante erorkorrezko poema didaktikoak.
—euriaren oroimena direla azaltzen zidan.
—zioen Komite Zentralaren Idazkariordeak?,
—"Ez ote dakizu...?".
—errepikatzen ziola Osip Mandelstam-ek Nadiezhda-ri
—Eskatu poema hartatik gogoratzen dudana:
—Idoiaren lera gorria maldan beheiti;
—Belateko gazteluaren hondakinak kristaltzen ari ziren
— idatzi zuen inork,
—oraindik ere entzungarri dateke
—Mandelstam Nadiezhda-ri erranez:
—errespetatzen da poesia. Soilik hemen hiltzen dute
—Ez nuen j aso zeharkako begiradarik;
—inongo irakaslek ez zidan erran
—Bidasoako inongo ninfulak ez zidan galdetu
—Egina dago nire poema; zehaarako ez dakit.
- FRONTOI ONDOKO KABINA (2008)—Igande honetan ere belztua azaldu da.
—Pilota hormaren kontra joka aditzen da.
—telegrafoa hondatu zion berrogeiko hamarkadan:
—Doluminak, bataioak, izendatzeak, kargu uzteak
—bulkada elektrikoak ziren bere esku zimurtuen artean.
—eta ez iraganerantz eztabaidatzen ari dira.
—aringarria dateke anitzetan.
—Baina atzo hildako lagunaren herenegungo keinuetan
—histura igarlerik ez da aurkitzen.
—zer-nolako zeinuak helduko diren jakiterik ez dago;
—asmatu beharra dago. Bertze molde batzuk.
- FRANKOTIRATZAILEAREN ARNASA (2009)—nik ez dakit frantsesez),
—ezkutalekuetan zain daudenean
—gaurko koordenadak markatuz
—garagardo botilen etiketetan azazkalek egindako zauriak,
—teilatupeetako habien hondarrak atari ondoko espaloian.
—eta baita zelatari begira dagoen
- PEARL HARBORen ABESTIA (2009)—hegazkinen burrunba urruntzen da,
—eguzkiak gerraontzien hondar bihurrituak
—hau Pearl Harbor da.
—beharbada inork ez ulertzeko eran
—idazten den horietakoa zelakoz,
—pianoaren akorde-segida kaotikoa,
—Neurrirako Pearl Harbor bat zain dago beti;
—itsasontzien hondarrak,
—edonoiz gerta daiteke.
—Kafealdi bat nahikoa da,
—Eta kafea ordaintzerakoan
—Hau da, orekari eusten zutitzen gara,
—kontua ordaintzea atzendu gabe,
- GELTOKI BAT SIBERIAN (2009)—ezdeusari kateatua azaltzen da.
—oraindik bisita daitezke
—Inon ez bezala isiltasunaren ibilera usna daiteke hemen:
—errail atzenduen dardara,
—zure biztanle bakarra da;
—zure berorat etor ez daitezen
- TOUS LES DIRECTIONS (2009)—norabide guztietan bidaiatzen den hura.
—<<Izen hori duenik ez da hemen bizi>>
—<<ez da deus jauna>>.
—Bilatzailea biratzen da;
—baina jadanik autoaren belztasunean urtu da.
—errepidea norabide guztietan hedatzen da.
—Gaueko bidaiari bakartiak
—lkusten ditudan film gehienetan
—galdetu zuen norbait urruntzen da astiro,
—Izen hori duenik ez da hemen bizi>>.
Garzia, Joxerra —1953—
- AS TIME GOES BYE (1991)—eta behin berriro hedatuko da
—bakardadearen lurrin mingotsa
—eta behin berriro eseriko da
——geroaren nostalgia uxatzeko konjururik zaharrena—
—eta behin berriro airatuko da maitasuna hegazkinez
- ENE ERRESUMA (1991)——asfaltoan itsatsirik utzi zenuen itzala—
——itzalik gabeko metafora—
——metaforarik gabeko itzala—
- IRLA HAN DA (1991)—Belauntzi arina da maitasuna
—Irla han da
—ez datoz inongo
—Irla han da
- BERTSO BERRIAK,
XENPELARREN «BETROIARENAK» DOINUAN
PROPIO JARRIAK (1991)—ez da nolanahikoa gure karrera.
—hauxe da galdera:
—izan ote da?
—Nonahi bada zikina nonahi zalaparta
—Itsas-lurrak bortxatu ditugu indarka
—Natura suntsitzeko da giza enbata
—bagoaz baldarka
—horra aurrerapenak zer on dakarren.
—esaidazu, arren,
—ez al da zorionik
—Horretan badaukagu zapelaitzen antza
—hauxe da triskantza
—hil da esperantza
—ez da, gero, txantxa...
—hementxe datza.
Gerediaga, Jon —1975—
- EZINTASUNA (2004)—aski ez direnean mundua izendatzeko
—isilunea komeni da
—bedarrean etzandako saltar mardulak.
—Latza da,
- MAITASUN PSIKOTIKO BLUES (2004)—Nik ez daukat heroi bokaziorik
—baina deabruaren egoitza burua da
—eta Maitasuna ez omen da hain gauza epikoa
—eta euria ari du kalean era hori ez da aldatuko
—Nik ez daukat hitz handien beharrik
—letra larriek ez didate kafea berotuko
—ez dure berogailua ordainduko
—era goizegi da era hotzegi,
—zure sorbaldan nire infernua lokartzea
- KLAUS DETEKTIBEAREN ANOTAZIOAK (HILTZAILEA LORAZAINA DA) (2004)—eta udazkenak terroristatzat hartu ditu.
—Elizetako bankuak hutsik daude,
—eta ez dago hegoaizea pairatzeko zororik kalean.
- TELEFONOAREN URTAROA (2004)—Badakit negua dela.
—Negua da
—saldu dizkidatelako
—hala ere badakit
—txakurren zaunkei kea darie.
—telefonotik heltzen zaidan
—horrenbeste udaberri?
- ERANTZI (2007)—itun berri baten ostadarra ageri da
—mundua hondamenditik salba dadin
—begira araudiak koldarren izerdi-putzuetan itotzen
—zure arnasa gaur miraria da
- BIZIRAUN (2007)—Goroldioak bunkerra estali du jada
- EUROPA (Antiutopia) (2007)—eta ilunaren kedarraren morroiak
—Guk ereindakoa baino ez zedin haz
—Gure izerdiaren fruitua da dakusazun guztia
—Hau da gure herria, gizon egiten gaituena
—Hau da gure odolaren odola, biziraungo duena
—Hau da gure haragi eta hezurren aldare bedeinkatua
—Hau da guri agindutako lurra
- POIÒSIS (2007)—Zaharregia ei da mundua
—buruan, saman, zakilean, zerean, ez dakit
——barnean ura eta promesak zeramatzanak—
—euriak, galtzada-harriek eta euriak
——nahi dut, ez dut nahi—
——hamabi apostoluak nigandik ihesi—
——Gilenek, Antonek—
——eta hala ere zelaiak berdatzen dituenak—
—horiek guztiek izendatzen naute ni
—hau da nire eskaintza
—(bizi izandakoaren hondarretan baina
—ez al da arina
—ez al da sakona
—begira nola indartzen nauen patuak
—dagoeneko izen bat aurkitu dut zuretzat
——euren kantua entzuteko behar dugun bakarra—
- ZAURIA ETA ORBAINA (2007)—eta badakizu letania moduko soinuak egiten
—Antza zure adarrek buruarekin baietz
—eta ezetz diote eta badakizu
—eta gozoen berri daukate
—nahiko ematen didazu
—nire odol loretsuaz beteko dudala
—nik egingo zaitudala eder
—nik egingo zaitudala hiztun, entzule, sentikor
—nik esango dizudala gu, gu gara
—behin betiko ahaz dezadan
- PATUA (2011)—zuretzako aukeratu dudan harria bezala
—bidaian opari bat lortu zuretzat:
—zure aldamenera itzuli lehenbailehen
- MONJEA ITSASERTZEAN (2011)—Babilonia mila aldiz madarikatuan.
— (eta ez da heriotza latzena
— baina ez da heriotza, ez, latzena)
—ezen gu, Babiloniako leinu zigortu, zatitu, madarikatua
Gil Bera, Eduardo —1957—
- BETIRAKO BAKEAREN TRACTATUS
(KANT-EN OROIMENEZ) (1989)—Forma regiminis ez da
—eta natura daedala rerum zure orrialdetarik
—Beha bertsotan euskara eta latina galka daitezke
- LEYDEN ITSAS AZPIAN (1989)—zer ari dira landareak?
—Giza hondarren zoria
—desertuko hondarrean bizi,
—itsas hondarreko hondarrean etzan.
- AZAROKO HAIZEGOAN (1989)—ni hemen landaturik,
—baina airea itzultzen da beti.
—emana dudala jakinki,
- ITZULI NAHI DUEN BESTA EGUNA (1989)—ixiltasuna bera baratzen da
—bada txio egiten duen xoririk
—nondik ez dakidala,
—txundata.
—Hiru neskato dantzari,
—Arratsaldea baratzen da
—eta kirikaka ari da, ixtanpatean,
—Estrata eta zokoetarik ilun hits bat dario,
—Ate danbada bat
—ez dakit nola oroituko ditudan,
—ikusiko ez ditudan aurpegiak.
—Sekula oroituko ez ditudan aldiak,
—barrandan ari dira
—bidaiari zahar haren iduri,
—hegaldaka ukitzen dute
Goietxe
- EZKILA (1875)—Dorrearen puntan ezkila beilan dago,
—Soldadu bat baino gau-egun erneago.
—Sua nonbait, nonbait etsaia agertzen da,
—Ezkila kuxean oihuz abiatzen da.
—Ezkilaren botza ageri da denetan
—Ezkilaren botza da herriko bizia
—Denentzat badaki hitz on bat atzematen,
—Gure otoitzekin zerura da igaiten.
—Bai hegaldatzen da zeru gorenetara,
Goikoetxea, Ines
Goikoetxea, Josu —1974—
- IDAZLE GAZTEA (OLIOA MIHISEAN) (2018)—herdoildu eta ordaindu honetan,
—hezurrak hautsita dauzkat.
—Aurrean dudan armairu handiak
—gupida gabe laburbiltzen nau:
—ohean, idazten, ilea koipetsu.
—Badakit gauren batean
- MISE EN SCÈNE (2018)—itzultzeko zina eginda.
—Haizea dabil.
—indarrez sartu da bistara.
—Felpazko txandal berdea darama,
—Poltsak pilatzen hasi da umea,
—gorantz jaurti ditu, indar infantilez.
—ziztrin datorkio galdera:
—polita da eszena
—ala gupida estetiko batek apaindutako
—koadro zatar bat besterik ez da?
- OPARIA (2018)—Umeak oparia bezala ireki zintudan,
- HAIZE HAU (2018)—Ez da ona haize hau.
—Tanatorioko aire erraustua da.
—dautza umeak, karroetan.
—Andreak puztuta daude izerdi-garoz,
—norabidea aldatu du gonazpietako usainak,
—gizonak tabernan daude zomorro.
—Haize hau ez da ona,
—hautsez eta esne minduz dator betea.
—Bekokiraino sartzen da
—eta gurean ez da giro.
—Maiteak nekez itzuli dit begirada.
- GALTZADARRIAK, ASFALTOA (2018)—Gero bada keinu bat, gero bada kolpe bat,
—Oihu lasterrak, arrapaladak
—galtzadarriaren ordezko asfaltoan.
—Gorputzak dantzan, dantzan, dantzan,
—Ez da nahikoa, ez da nahikoa.
—Odol gehiago behar al da?
—Etorriko da, etorriko da,
—odol beltza izango da.
- NESKA TALDEA (2018)—arrakadak sudurretan.
Goikoetxea, Juan Inazio, Gaztelu —1908-1983—
- ALDIA (KRONOS) (1944)—Zaharra da, bizkarra dakar astuna
—Sutondoan dari, aulkian jarria
—Ari ta ari dagio lanari
—Zaharra da, bizkarra dakar astuna
—Sutondoan dari aulkian jarria
- HIL NADINEAN (1959)—Goiko borda zanaren bazter une isil berean
—ni ehortzi, eta pago bat landa aldamenean.
—ta "hemen datza lagun amets-egile" gainean jarri.
—haizeak eraginik egin dezatela dantzari.
—Jai dagitela arrai eta gazte ondoan inguru
—Haraino nor edo nor badoa mendian ibildari
—Orain ez da han ez ardirik ez artzainik
—berean bere, udaberri, udagoi, urriaro...
- OLERTI (1961)—izarren bidastean aztarren edo.
—betidanik darion Itza sutan.
- ZER IKUSI URA IKASI (1963)—txasta oi dan esan-eziña!
—Aldez aurretik jakin oi danak
—azkena, orain ondo dakizu:
- GIZONA KANTATZEN DUT (1968)—auek aldaretan dute lekua
—baña utzi zaidazute aurretik
—potroari lot daukan katea porrokatzen
—utzi zaidazute mailluka
—onezkero gau beltzean datza lurra:
—guardia, zer ordu da?
—libratzeko katetan dagoen gizona
—kide nauzu katetan dagoena bezela
—idazu giltza
—gizona libratzen dudanean
—baña ez didate giltzik eman
—alperrik jotzen dute maillukadak
—lo-zorro dago guardia
—apoten lastai billakatu da mundua...
—katetan datza gizona
—alperrik jotzen badute maillukadak
- HARRIEK BADAKITE (1970)—harriek badakite... eta ixildu egiten dira.
—harriek badakite basoan gerta ohi dana
—harriek badakite
——dena begi,
— dena belarri—
—harriek badakite... eta ixildu egiten dira.
Goikoetxea, Jule —1981—
- HEREDATU NUEN (2014)—horrela zioen agenda
—nirean egokitu da
—nigan bertakotuko da pasioa
—elkarrekin idatzi genuen
—heredatu nuen
—heredatu nuen
—heredatu nuen
—xuxurlatzen zenidan egunero
—heredatu ez nuena.
—Bizia heredatu nuen
—minez eta erresistentziaz gainez egindako
—umiliazioa fabrikatik dator
—bilbotarra speeda.
—dardaratzen dituen hori,
—nirean bertakotuko da pasioa
—hemen barrena ibili zela dantzan
—elkarrekin idatzi genuen
—heredatu nuena.
- HERRIAREN TABERNA (2014)—disolbatzen da arratsaldea
—asmo pildatsuek laguntzen dute
— gizendutako orainaldi honi kateatua da
- TRACTATUS MAGNANIMUS, 3 (2014)—zure mundu begirada
- KAPITALA (2014)—Zakurkeria demasa da
—keinu bakoitzeko kobratzen da
—ez badago dirurik
—ez dago eskua
—lekualdatzerik
—mekanismoa da
—non da nire esku
- NIRE KREATZAILEARI (2014)—lehendakari
—ez daukat dibinitaterik
- NON ZAUDE (2014)—Non dago
—dantza iniziatiko hura
—Non dago
—Non daude
—Non dago
—zure begiradan gordetako
—Non dago
—Non daude
Gonzalez, Sonia —1973—
- LAGUNAK (2002)—Nigana etorri da, irribarrea
—Nigana etorri da
—bakardadearen bitakora kaihera,
—oraindik daude zeruan
- EZ GENUEN GARENA IZAN BEHAR (2002)—sakratuetan edo esku ahurretan idatzirik,
—berkolonizatu eta bidaiarazi genituen.
—Noiztik zehaztea gatxa da,
—beharbada
—harrikadaka gure idiosinkrasiaren kontra,
—oihukatzen zidan
- JABEGO NOMADA (2002)—Eskukada bat hondar busti
—koilarakada bat izerdi hormatu
—Horixe da nire jabegoa.
—karabana nomada da.
- TXAKURRIK GABEKO OKUPA (2002)—desegiten da haurtzaroa.
— Baina biharko eguna gaur da eta dena dela
— ez da musika oraindik amaitu
—Eta heriotza oraindik da narrazti
—jakinda zu
Gorostarsu, Jean —1829-1868—
- ETXEKO XOKOA (1859)—Orhiko xoria Orhin laketik da bizitzen,
—Bere larre-sasietan ez da hura unatzen,
—Dohatsu harek bezala egiten dakiena!
—Etxea beti etxe da, zenbat den itsusgarri,
—Kanpoa beti kanpo da, zenbat den edergarri.
—Umezurtza baten pare dabila herratua,
—Zenbat urrikari dudan bizi dena kanpoan!
—Bera da beretzateko mundu huntan ostean,
—Jendez da setiatua eta da desertuan!...
—Ahaide txarra hobe da ezenez atze ona,
—Hori da alde orotan kurri doan errana,
- DESESPERANTZA (1860)—Oihan-errekak daude beltz,
—Enetzat ez da egunik,
—Ez da enetzat izanen ez ganbio, ez eztitze?
—Kapera bat ageri da bi harri beltzen artean,
—Gabaz lo nindagolarik,
—Ene bihotza pilpiraz gelditu da zoraturik.
—Nor da niri mintzo dena,
Gorostarzu, Ione —1984—
- ENE GORPUTZ ETA AZALEZ (2012)— izan ninteke idazle
- EZEREZA HUTSA BADA (2012)—Ezereza hutsa bada
—hutsa arina bada
—Eta bukaera gelditzea bada
—Eta joatea agurtzea bada
—Eta heriotza loa bada
—Baina hiltzea uztea bada
—Eta joatea hastea bada
—Eta bukatzea etsitzea bada
—Eta ezereza gaua bada
- MAITE DITUT ZAKILAK (2012)—eskua betetzen didatenean
—kolesterolaren edo kalorien beldurrik gabe dasta ditzakedanean
- ASKO IBILI OHI DIRA (2012)—horrelakoetan maitasuna geldoa da
—horietan sentimendua indartsua, beroa da
—egur onarekin egindako sua
—Badira hanka-tartean baino sartzen ez zaizkidan gonbidatuak ere
—horietan maitasuna gartsua da
—egunkari orriekin egindako suaren moduan
—bat-batean hazten da indartsu
—baina itzali ere, berehala itzaltzen da
- ETA EGIN BARRE LASAI (2012)—Nik nahi dudana idatziko dut
Gorrotxategi, Aritz —1975—
- HELDU ZAITUT LEIHOAN (2002)—Eta orduan galdetu didazu
—Edo nolatan kabitu daiteke eskumuturreko erloju batean
—Orduan esan nahi dizut maite zaitudala
- TABERNAK ATE BAKARRA ZEUKAN ARREN (2002)—Bailaran soldaduak hiltzen ari zirela ezaxolati
—Dastatzen zuen bitartean
- BASORA IHES EGIN ZUEN GIZON ILUNAK (2002)—Ausartu da hiriari ttu egitera
- SOUVARIN IZENEKO MOSKUTARRA (2002)—«Badakit, hiri, badakit»
- HASIERAN ZALDIA IZAN ZEN (2007)—soldaduz betea.
—Nork kendu zizkion soldadu puskak
- ZIRRIKITU BAT IZOZKAILUAN (2007)—nola kabitu daiteke denbora guztia
—Beharbada gurpilak ez du errurik,
- ZALDIAK AKATZEN DITUGU BA... (2007)—Esan, zer daukazu sabelean?
—soldadu eta umeak...?
—Nola defendatu eraikuntza,
—nazionala bada,
—hitzen bidez ez bada,
—hari telefonikoen zuntza bada
—label garesti bat da,
—negozio bat da,
—aspaldi da hila
—ez taupada, ez arima
- ZALDIA HARAGI ETA OIHU EGIN DA ERDIZ (2007)—Zaldia hustu da
—Zaldia hustu da,
—haragi eta oihu egin da erdiz,
—Zaldia hustu da
—Zaldia hustu da,
—baina ez didate zu ikusten utzi,
—eta orain handiagoa da zuloa.
—hurbil ibili da heriotza,
—oihu zaharren bila bidali du
—eta odolustu da bizitza
—Zaldia hustu da,
- BIHARKO EURI (2011)—harritzarretik nobedade gutxi,
—ontziak geldi hondartza gainean;
—eta datorrena neurri...
—Iluntzean balea da
- ARKUA ETA GEZIA (2011)—Bere esku herdoilduen itzala buztinezko gihar bat da, hotza, taupadatik gero eta urrunago.
—Nola arkua eta gezia tenkatzen da eguna amonaren hezur-haragietan.
—Ispiluan, gezurrik ez. Alferrikako irribarre bat akaso, gainerakoei bizirauteagatik. Eta malkoak, bularrak eskaintzen duen gauari baino, bere buruari erruki. Nor, ordea, errukituko da amonaz amona bera izan ezik? Gainerakoak hil egin dira.
—Haatik, azken irribarrea zintzoa da, bazekien eman eta kendu egingo zitzaiola. Pisuak bultzatu osteko erorialdian, bere hazi propioan bare, begi garbiz maite ditu zerua, zelaia, herria eta pago-ilarak, eman eta galdutako musuak, seme-alabak...
—Jakin bazekien agindutako egunak unibertsoa zirela, taupada eta bera diren bezalaxe.
- JAKITEAK MIN. BARIAZIOAK (2011)—Zer pentsatzen duen egunero, horixe bera da gizakia, Marco Aurelioren aburuz, zeinak esaten baitzuen hauts bera bihurtuko direla hala Alexandro Handia nola bere esklabo txiroena; alegia, liburuen hautsak eta zazpi atedun hiriek balio bera dutela unibertsoaren traman.
—Nora eza, denbora eternalqui presentean, gizaki hutsak herioren erreinura... Alferrik da ereitea. Alferrik?
—Gurdi iluna paretik igarotzen denean, oin hutsak urruntzean, ernatuko da zalantza: jakite-egoek igoa, ahanztekotz gero?
—"Zergatik?", itaundu ohi du beti haurrak, jaiotzetik begi garbiz, gezur aiztoen izotzik ezagutu gabe, "zergatik?", iguriki du egia gure ahotik? Umeak ez baitu denborarik, oro da conteniturik denbora presentean. Zer daki hark geroko fedeaz?
—Txirula hor da, ziegan etzana oraindik ere. Gonbita edo hilotz.
Gotzon, Joseba —1962—
- BESARKA NAZAZU (2001)—Gogoan daukat
—Gogoan dauzkat
—dantzatzen duen zure gorputzaren esentzia.
- BABEL GAUAK (2001)—maitasun bat barkagarri da
—ez zintudan hautatu irrara
—arrakasta ez da ustelkerian
—bidaia hutsa.
- BIHOTZA EZIN DA EROSI (2001)—selekzioari eutsi, indarrez,
—Bihotza ezin da erosi
Guibert, Edmond —1847-1872—
- SARAKO ANDREGEIA (1869)—Gauerdi da herriko orenean,
—Nihon ez da argirik lurrean,
—Jautsia da loa begietarat.
—Zazpi negu iraganak jadanik,
—Non ote da? Nik ez dut berririk.
—Bihotza daut ikara batek hartzen:
—Nik gidatzen ditut haren urratsak,
—Hark xukatzen daizt nere nigarrak.
—Indarra dut hartzen otoitzean,
—Bainan ez da neretzat sosegurik,
—Xutitzen da ikara zainetan.
—Iduzkia agertzen da mendian,
—Mari' orai ez da tristezian:
—Andregeia egun da ezkontzen!
Guilbeau, Martin —1839-1912—
- BIHOTZ KARLISTA BATEN AUHENAK (1858)—Hire bihotz handian hintzen konfidatu,
—Errege xuxenaren soldadu erneak,
—Hautsiren ditu laister, hautsiren indarrak.
—Zoinek baitzuten herriarendako
—Bitorios dadintzat izan guduetan.
- LAGUN BATEN BEREXKUNTZA (1859)—Nigarretan urtua nigatik dagona.
- EINADAK (1872)—Goiz batez banindagon jarria leihoan,
—Einadak lorietan zoatzen airean,
—Oroitzapen bat piztu dautet bihotzean.
—Norat zoazte, norat, einada maiteak?
—Ez urrun, ez hegalda, hegaztin emeak,
—Senda zatzue, othoi, ene arantzeak,
—Zer berri dakarzue ene sor-herritik?
—Apal zaizte, einadak, goan gabe bixtatik.
—Nigatik nigarretan maizegi dagonak?
—Baina oi! bihotz mina! jadan bazoazte!
—Ikusiren, einadak, oi! zuen zoria!
—Hegalda zaizte, otoi, ene leihopean,
Guillan, Oier —1975—
- GORPUTZ HONETAN (2009)—gorputz honetan daude
—noizbait izandako
—poema honetan daude
—noizbait esandako
- SORO BAT GIBELEAN (2009)—usain berritsu bat nola udaberria-negua
—erantzi iezazkidazu beldurrak-lepoak eta
—sabela puztu zaizu eta larrean ikusten da iragana sei-
—biluztu zaitez badirelako zenbatu daitezkeen gauzak
- BRIGADISTA (2009)—lekuz kanpo dagoen anabasak
—bizitza oroitzapen baten bazterrean hazten da
—bonbardaketek gezurra astindu duten bitartean
—itzuliko da inoiz
- JOSE PEREA PINTOREAREKIN BART GAUEAN (2009)—eskaini zidan.
—Gure idazleen aipuak erabili gabe,
- IHES EGINGO DUZU (2009)—ez dakizu ziur zu zeu hazi zaren edo
—Bada une bat zeinean
- LUR HAU (2013)—ez dakit zergatik esaten diogun lur
—da
- FABRIKA ZAHAR BAT DA IRAGANA (2013)—Ez dago mundurik hemen.
—Non dago jendea?
—Non daude hamaiketako irriak
—Ez dago mundurik hemen.
—fabrika erraldoia da iragana.
—Non dago jendea?
—Baina non dago jendea?
—Non daude atzo hil ala bizikoak ziren galderak?
—Non dago jendea?
—Ez dago mundurik hemen.
- BRUSELA EZ DA EXISTITZEN (2013)—Bulkada eramangarri honek
—Matonge auzoa da taupada posible bakarra,
—dantzarako prest dagoen asteguna.
—Jela iluna da hemen, azalekoa,
—atxikirik darama ahoan, isilik,
- SAMURTASUN POLITIKO BAT (2013)—Elkartasun basati bat sumatzen ahal da
—Gogoaren antzaldatze bat,
—azal tenteen soinu banda aditzean.
—norberaren gezurrak sinesteko prest daudenak
—balizkoen agenda murriztuari erreparatzean.
- ERRAZKERIAK (2013)—defendatu -keria ederrenak,
- PATIOKO EMAKUMEA (2013)—lur azpian dagoenarentzat puska batez.
—ahoskatu ezinaren lurraldera trenez bidaian kasu
—por qué no te gusta dar besos,
—yo sé que andas con esos radicales,
Hegi, Txomin —1956—
Hiriart, Jean
- FERIETAKO GOZOAK (1858)—Bilatzen nau zor dudala,
—Laster paga dezadala,
—Agertu ziren jandarmak
—Zer eginen dut bada nik
Hiribarren, Jean Martin —1810-1866—
- HERENSUGEA 1407 (1859)—Urdainz inguruan,
—Laster da iluntzetan,
—Hain da min altxatzen
—Bizkarretik dario
—Ferdats gelditua,
—Ez da gogorrago.
—Dabila ez uzkur.
—Beldurra da orotan,
—Dagola loeri.
—Buruz gora da jartzen
—Berbera da ikusi
—Itsutzen da hantuz,
—Berro bat ez da xutik,
Ibarguren, Mikel —1967—
- ISPILURIK GABE DIHARDUT NIRE AURPEGIAREN BILA (1996)—Postalik gabe dator gaurko gaua
—Eta argia itzaltzen dudanean
—Ene ziega gau bilakatzen da
- ZURE LIBERTATEA AMESTU NAHI DUT (1996)—Orain zu maitatzeko froga-agiririk behar ez dudanean
—Gogo herrari honekin esku berridatziokin
—Zuk eta nik dakigu bakarrik
—Lohiri desabitatua da tristezia hau
—Ene eskuak apatridak dira orain
- BIZITZA HONEK LAU ERTZ DITU (1996)—Geroaren aldabak apurtu dituelarik
—Ez da izanen oldar gehiagorik
—Eta jada ez gara atzo bezalakoak
- ILUNTZEA DA (1996)—Iluntzea da
—Zure begiak nireetan etzanda baleude
—Uhalde osteko hondarrak bailiren
—Guda ondoko gezi hautsiak legez
—Zure begirada uki ahal baneza
- LARRU-ONTZAILEAK (2002)—larru-ontzaileak ikus daitezke larru eske.
—Maratila behartuak daude gure bizkarrean.
—zure arropak eta telefono-agendak eroan dituzte.
—Ez da malkoak lehortzeko ordua iritsi.
—bermadura hutsean eror ez dadin.
- BITTOR BAR EXPO (2002)—Abiadura Handiko Trena iritsi da Hendaiako geltokira,
—ez da ordea inor ezagunik jaitsi,
—Gaur ezberdin da dena;
—Kontuarrak edalontziz beteriko ordu txikietan
—Bidasoa gaina zeharkatzean zu hemen ez izateak.
—Gaur ezberdin da dena;
—Zapi garbi bar bezala urratu da argia zeruertzean.
—kontuarrak edalontziz beteriko ordu txikietan...
- LANBROA BAIONA TTIPIAN (2002)—esaten badizut, ez da gezurra egia esatera.
—izan da utzi duzun azken arrastoa.
—Zure ahoa dasta ezinean oheratzen naiz eta
—zure bisaia bustia noizbait ikusiko dudan
—kale bitarte zabalegia da zure eta nire arteko hau.
—malda atzetik mende bete odoltsua badatorkigu ere,
—geure esku dago aitzina jarraitu ahal izateko bermea.
—eta honek ez dauka zerikusirik semantikarekin.
- ZIGARRO BELTZA (2002)—Hemen izan zinen berdantza-gauean.
—ez zaitudala ikusi,
—baina badakit arropak aldatu eta joan egin zarela.
—Ezordua ageri da sukaldeko erlojuan,
—ikusi zaitut zuribeltzean zerrendatua.
—Badakit hemen izan zarela;
- ISILTZEN ZARENEAN NIK ENTZUN ZAITZADAN EGITEN DUZU (2007)—Isiltzen zarenean nik entzun zaitzadan
- BEGIRA HOTZAREN ARKUPE OKERTUAK (2007)—udazkenaren adarretatik.
—ausentziari bide emanda.
- BARNEAN DUGUN ONDOEZA URRATU EZEAN (2007)—badakigu eta noiznahi helduko dela aukera berri bat
—haragoko lautadak kausitzea besterik ez dut eskatzen
- ESAIDAZU NIK SENTITU DUDANA (2007)—Esaidazu nik sentitu dudana
—Esaidazu ahazturak ez zaituela indiferente bihurtuko.
—Esaidazu ez dela egia
- PENTSAMENDU BERRIAK (2011)—hondartza hezeak ferekatzera
—asteak akatsez beteta datoz hilabeteen orrietara
—iraganean gatibu egoteko bada
—eldarnioak sukartzen diren lekutik
—idatz dezagun
- ZURETZAT GORDEA (2011)—izu lokartua asaldatzen denerako
—ez dakit zenbat edo nortzuk izango garen
—asmatuko ote dudan zure begien ekialdera egiten
—mundualdi berri bati ekin diezaiodan
- ITSASARGIA (2011)—adarrean kimua nola
—hodei beltzen itzala ondoan dudala
—nor gabeko silueta grisak ikus daitezke
—eta galtzadarrietako belarrak erauzi dituzten honetan
—oroimena itsasargi bat da gaur
—itzulika ari da gauaren erdian
- KAFE BELTZA (2011)—esne-hortzak erori zitzaizkidan garaira itzuli nahi nuke
—berbaroak hutsik dauden honetan
- GALEREN HEGOALDEA (2011)—itzuliko ote den ez dakizu
—inoren ohean lorik hartu ezinda maitatzeke egon nahi
—galdutako guztia galdua ei dago
Ibarrart, Piarres —1838-1919—
- ITSUA ETA SASTREA (1892)—Atez ate zabilan iloba gidari,
—Soineko eta diru, janari-edari,
—Oi hau da bihotz mina, oseba maitea,
—Ikusi gaituztela ez diat dudarik.
—Irri faltsuan dago leihotik begira,
—Iloba gida nezak artoski bidean
—Zerbait daiat utziko azken egunean.
—Hartuak ditudala horren sosak handik
- ESKUALDUN SOLDADOAK (XIX. mendea)—Eskualdun soldado batzu ditugu aipaturen,
—Badazkit bien berriak, bat auzoan bainuen.
—Alemanak Frantsesari oldartu zirenean,
—gerlako armadan ginen etsaiaren aldean.
—Gure oinak zaldi, eta artizarra bidari,
—Nik hitz daiat hek direla Ollandoi eta Jara+.
—Besta biharamunean baitzen partida hori,
—hari esker ginuen guk partida irabazi.
—airoski eman gintuen eskual dantza guziak!
—Juan ginen gu armadalat berriz ere arinik.
—Orai ehun urte ziren soldado hek iduri.
- MICHELENGO ZUBIA (XIX. mendea)—Arraintzariendako toki hautatua;
—Niri laster egin daut xapelaz tratua,
—Haizeak ereman daut xapela burutik,
—Oro erokeria; ez dakik zer nahas...
—Ez badautak bihurtzen ebatsi xapela.
- ARTZAINTSA MENDIAN (XIX. mendea)—bozik daramat etxerakoan kaikua esnez betea.
—bainan oraino ilun dagozi zelaiak eta herria
—ohean dago ezin atzarriz hiritar gazte nagia
—zorion hunen iraupena dut Jainko Jaunari galdatzen.
—Ordu berean hedatzen ditut itsasalderat begiak
—iduri dute pentze gainetan dabiltzan altxaliliak
—uda liliez beztitua den soropila dut jartzeko
—erasiaka dohan xirripan ur garbia edateko.
—Bai egonen naiz, ez ezkontzekotz hitzeman dautanarekin
- ABENDUAN ORZANTZAK (1901)—erbi hat ikusi nahiz, Poxin borda aldean
—ziotela: Erbi jauna hemen da izan berri
—lasterka partidaño bat hasiren dugu sarri
—ihiztariak daudela oro begi-beharri.
—bi guarda, lo gozoki, nausiz ziren burlatzen.
—Batek hati, hain sarri du, erraiten: Landaburu
—Ondar kolpe handiena oraino falta duzu.
Idoate, Txiki —1959—
Igartua, Ivan —1972—
- BASAMORTUKO BIDEA (2006)—Hots egin zenidanean joan nintzen zure bila
—Hots egin zenidalako joan nintzen zure bila
—Baina tristezia ari zitzaidan barneak jaten
—Esandako tokian aurkitu ez zintudalako
- UNREAL CITY (2006)—ez da harrizkoa
—eta arkupeko aldapak
—ez dira harrizko maldak
- GARRAIO PUBLIKOETAN GALDUTAKO AUKERAK (2006)—heldu zitzaidan albotik. Neska
—Liburua etxean daukat. Neska, ez.
- OROITARRIA (2006)—garaipen handia da.
—kontsolamendua ezin da
—hedatzen zaizu barnean udazkena
—Ederra da orduan
—haize gardenak dakarkigun hauspoa.
—oroitarri bat dago, aspaldikoak
—Belar honen azpian hildakoak daude.
—Badakit orbela ez dela
—ez dela segidan desegingo
—hildakoak daude.
- HERIOTZA ETA IDEIAK (2006)—ideioi aldatzeko denbora aski emanaz.
—beste guztia bezala, aldakorrak baitira
—ideioi aldatzeko denbora aski emanaz.
- LEHENGOA EZ ZEN ASKI (2006)— sustancia y fundamento de nuestra libertad
—atzetik badatorkizu kaleetan zehar
—beldurraren bakardadeari
—eta bakardadearen beldurrari
—Lupeko hezea dastatu orduko
—zerbait piztuko da zure barnean
- COLOPHON (2006)—Herrira daraman hirian
Igartua, Karmele —1959-2010—
- BADATOR BETE-BETE (2011)—Badator bete-bete
—beste bapore bat —honaino—
—iragartzen badatorrela —harro—
— —egur ilun barnizatuak
— eta eguzkia—
—eta egindako bideetan
—abiatu da barruetara —isilik—
— —kaioak aieneka—
- SINISTU GURA EZ (2011)— —eta galerna gorria—.
- BIDAIA 3 (2011)—BIDAIA 3
—Galdu da lurra
— —itsasoan
—galdu da ilargia
—Eta gu —begiak itxi ditugunean—.
—Galdu da lurra —belaontzian—
— —sudur mintzetan—.
—Eta gu —lurreko koloretan—.
— —handiegia da itsasoa
— Urdinegia da urdina beste dena
— desagertzen denean—.
—Galdu egiten da Lurra
—eta gu —ahanzten ditugunen memorietan—.
—Galdu egin da Lurra
— —infinituan—
— —Ez zen billeterik behar norberaren uretan nabigatzeko—.
- GARAIA DA (2011)—Garaia da —adiskidetzeko—
—Garaia da
—hitz-ordu batean —bateratzeko—
—naizena eta ni —garenak garela—.
—Garaia da —geratzeko—
— —garena garenarekin—.
—naizena eta ni —garen garena—.
Igerabide, Juan Kruz —1956—
Intzagarai, Ramon —1878-1947—
- DONOSTI ATALAK (1930)—au asaldatzen ez da zalla:
—puztutzen danez kresal-salla,
—Kayeko kale medar, itzal,
—zalantzan beti dendariya,
—Jausten danean kaskabarra,
—sortzen da loya, txotxabarra:
—orduan ez da naiko izaten
—Abenida...
—arrunt il da!...
—Or ez da bizi gure euskara,
—Esaten dute or asten dala
—Guadala... Guadala... lajara!
—ondar-pillatik sortu zaigun
—illak aldamenean daude...
—egin oi dana, orain betorkit.
—Ondartzaz dauka gaur ajola
—noski dalako urrexola...
Iñarra, Aitxus —1955—
Iparragirre, Jose Maria —1820-1881—
- GERNIKAKO ARBOLA (1853)—Gernikako Arbola da bedeinkatua,
—Mila urte inguru da esaten dutela,
—Zaude, bada, zutikan orain ta denbora,
—baldin portatzen bada, Bizkaiko Juntea.
—jarri daitezen danok laster belauniko.
—Arbola biziko da orain eta gero.
—Euskal Herri guztian danok badakigu.
—Ea, bada, jendea, denbora orain degu,
—Beti egongo zera udaberrikoa,
—Erruki zaitez, bada, bihotz gurekoa,
—bai eta indarra ere zerorren lurrari,
- NERE AMAK BALEKI (1855)—Neri ere aurkitu ez, ez didate barkatu;
—abisatu zidaten joateko berehala.
- GAZTE-GAZTETATIKAN (XIX. mendea)—ama, zertarako da negar egitea?
—Lur maitea uztea da negargarria,
- GITARRA ZAHARTXO BAT (XIX. mendea)—horrela ibiltzen da artista euskalduna,
Iraola, Bitoriano —1841-1919—
- ZARDIN SALTZALLIA DONOSTIAN (1901)——Zenbatian da?
——Ez diot aitzen.
——Zenbatian da dozena?
——Zortzi kuartuan.
——Laubian balitz!
——Txokatutzen zait galdia!
—Ostuba dala pentsatzen al du
——Exurrik gabe zabaldutzeko
——Begira:
—Au da txardiña de rechupete!
—nola okertuba daukan!
——Frexkuak dira?
——Frexkuak diran?
—Ikusi, lo ezpadago!
——Bai, baiña...
——Zer bai eta zer cuerno!
——Bagera?
—Auxen da atso infernukua!
——Auxen da neska bandera!
—Or pasa danak eman nai ziran
——Or pasatu dan abo zabala
——Tori bost kuarto eta ekatzu
——Etzait txokatzen, alafedia,
——Au orgullosa!
——Nezakelako!
——El al dirazu eman nai?
——Andre xerora! Beorrek eztu
——Naizu sei kuarto?
——Ez; beorrentzat
——Zer gero?
——Zer dan galdetutzen du?
——Neska tarazka!
——Galdu azi nau
——Txardiña bizi bizia!
- ARRANTZALEA (1902)—itsasoak ez dauka mugirik,
—dana dago, dana zori-ongiz.
—altxatzen dan afar arro zuriya
—ez eta're aize indartsuak;
—illargiya dizdiatzen ari da
- ZEÑEK ESAN? (1907)—Gure lumaren arrasto danak, jakintsu askok diyonez,
—eskribatzalle txarrak gerala diyote, ikusten danez;
—pozez danari kontatzen niyon... ta ordurako izan ez!
—Aize putzaren moduan dira gure zentzuen indarrak,
—gu jo gaituzte geradelako danak bertsogille txarrak.
—Baldinda esan ez baziraten Euskal Erriko maisuak
—gure bertsuak danak zirala txarra baña txarraguak,
—dana guziyak dirala iñon etartu ez litezkenak?
—Mitxirrika bat mandataritzat, nola joaten dan uxua,
—bañan etzuben arkitu neri falta zitzaidan zentzua.
—zer naizen jakin detan ezkero oraiñ damutuba nago;
—nere biyotza samintasunen penaz eroriya dago,
Irastortza, Tere —1961—
- ZURE PRESENTZIA (1980)—tik datorkidala sentitzen dudanean,
—edaten zaitudanean usaina malkoen ondora oheratzetik
—datorkidala sentitzen dudanean
—eta ez dakit nola
—ez dakit nola eta
—falta zaizkidan eskuz,
- IZANGO DA (1982)—Izango da
—Izango da
- EZ ZEKINAT MISTIKAZ EZER (1994)—Hotza naun —dion— eta itsasoa oraindik laino
—Hitz bakoitzeko txikitzen naun —zionat—
—laino beltzera eramanda.
—Hotzik naun eta hik, itsasbazterreratu gabe oraindaino,
——guztiaren ordezkagiria
—ezerezaren azaldu nahia—
- AURRENEKOAN POESIA HITZ BATEZ HASTEN DA (2000)—hasten da
——poetak Jainko izan nahi baitu—.
—hasten da
——poetak profeta izan nai baitu—.
—baliatzen da
——poetak anphoran gorde nahi du—.
——sortzeko espazioa behar da—.
Iratzeder —1920-2008—
- ZORIGAITZEZKO EUSKADI! (1937)—Haitzen artetik izigarriko sistutan ari da herra;
—Lanerat goizik gizon gaztea abiatu da kantari;
—Oihu samin bat botatuz kolpez zauriturik da erori.
—Bere haurñoa salbatu nahiz, ihesi joan da joan ama;
—Zelaian bada harri meta bat, erditik kea dario...
—Gure herrian burrunba tzarra ez dadin geiago adi:
- ITSAS-LAPUR (1940)—Daut gogoan su ezartzen.
—Sutan dautak joan gogoa.
- HILA DA (1940)—Zato, ager zakizkit, egidazu irri.
—Zuk dautazu Herria hola maitarazi
—Zure gogotik, zure karretik datortzi
- ZARRAPO... (1940)—Gaua da... Haizeak daut bisaia zafratzen
—Urrundik bafadaka baititut aditzen.
—Huna nun dardaraka barnerat joan naizen.
—Kantuak bihotzean egin daut zarrapo...
—Herraz gare maiz jada herraz kasik hantu.
—Zu maitez ene baitan ez daite herrarik
- NUN HABIL ORAI? (1946)—Ez ote haiz hor kantari dantzaren erdian?
—Euskaldun zintzurren bortxaz, kantu daldaretan,
—Hor bertze Etxahun baten deiadar beroa
—Eta arno-sukarrean pertsutan dauzinak,
- IXILIK JAUTSI ZINEN
(Gerlan hil anaiaren
gorputza herriratu) (1948)—Adi-ka zagokizun amaren daldara,
—Urrungo muga hetan hasia da gerla:
—Bihotz-errausle hori orroaz dabila.
—Ixuriz, behar bada, bertzentzat odola.
—Armada burrunbaka ihesi joan-eta,
—Oi, elgar berritz unkiz duketen daldara!
—Daldara kartsu horrek inarros ditzala
—Euskal lurren arima euskaldun dagola!»
- BANAKI... (1957)—Hara urrun, ez dakit nun,
Irigaray, Jose Anjel —1942—
- NIK EZ DAKIT (1976)—Nik ez dakit
—udazkeneko ilunabar gorritsuetan,
—nik ez dakit
—nik ez dakit
—zer inarrosten didan
—udaberriko neskatila airosak,
—nik ez dakit
—nik ez dakit
—bakardadean galdurik nabilenean,
—nik ez dakit
—nik ez dakit
—nik ez dakit
- EUSKALERRIKO IHAUTERI (1977)—Ziripot trufalaria dager
—mutiko eta neskatikoak bere gibeletik trumilka daramatzalarik,
—bizi taupada ausartegia
—kondairazko ihauterian,
—eten gabeko mutil-dantza paregabean
—sokan dantzatuko dugu
—kondairazko ihauterian.
- ARROTZ GURE ETXEAN (1979)—eta kondairaren ihautearen soka dantzan
—aldiz dantzut erresiñolaren kanta bizigarria
- ETA BIDEAREN LUZEAN (1995)—zoralda ikaragarrian murgil
—nintzaion abiatu beste bidaia bati.
Irigoien, Alfonso —1929-1996—
- LURRA IRAULTZEN (1979)—Laiatu behar dugu orain da beti
—sendo behar zuena, indar urrian.
- NI TA NO (1979)—Enea da betiko neurez duena,
—dardaraka bihotzak lagun garade,
—gizalege zaharrak darakarrena,
—Ta dardoa ematuz datorrenean
—munduan den akatsa ahantzirik da,
- BETI (1980)—Hondar gabeko butzu sakon batean
—Haren ordainez leiza bete zen pean
—berriz gizentzen dela hutsunez bada,
—bihotzean den mina dadin ezaba,
—dadin zeharo garbi zuhaitz ta lahar!
—Soroaren ederra ageriko da:
—aihenak berdez tente zorion dakar.
- ERNETZEN (1980)—zoragarrizko landa, arrosa finen.
—Taupadaka bihotza, pizkarri aratz,
—euskaldunen arnasa horren dago zai.
—hara heldu gurarik borondatean.
Irigoien, Imanol —1940—
- ZILARGIA (1989)—daramate hegaberek oinhutsik,
—irakinda, argiaren oihua
—hitzaren egarri da,
——lehen argiegiak zirenak, aratzak orain—
—zeinetan —lainoa zeruaren adineko,
—leihoaren mugan—
—zirrara nahasian dator
——harriak ere arnas larrian—
- ZELATAN (1989)—Badakusat, baitere,
—bakardade lehorrean ugerlari.
- LEIHOAZ BESTALDEAN (1989)—ez dager nagi.
—Aizaroan dabilen denborak,
—dakarzkie
- IBAIERTZ (1989)—hostaia dardaratien babes leun,
—gasargia apar sendartu bihurtuko du
——mugaren mugak gainezka—,
Irigoien, Joan Mari —1948—
- EGUN BATEZ (1975)— ebaki zizkidatela
— ostadar batean
—Iluna da bizitza,
—dakidalako...,
- PATUAREN INTSEKTUAK (1991)—Dena idatzia zegoen.
—Dena idatzia zegoen, bai, jaio jaioak ginelako eta hil ere hil egin beharko genuelako noizbait, orduan ez bagenekien ere.
—Egunsentia baino gorriagoak ziren amona mantalgorri haiek, baina puntu batzu zituzten han-hemenka beren mantaletan —euri-tanta beltzak iduri—, gauak ere ereinda baitzituen orduko bere begininiak eguzki gorriaren lurretan.
- JAIOTERRI (1991)—Bizitza airean desegiten den kea da,
—udazkenaren balkoitik dakusazun desolazioaren paisaia.
—zeure oroit-hondakinen gainean.
—eta handik isurtzen zituen eternidadeak tantaka bere segundoak,
——basaliliak eta sekulabelarrak perfumatutakoak—,
—Eta loreak zerizkion haurtzaroko udaberri joriari,
—gladiolo gorriak dardar.
—eternidadearen ozeano geldia baitzuten helmuga.
—eta bakardadeak habitatzen ditu orain
—eginak dauden
—eta denborari espazioaren ahidura dario.
—Horrelako hondamenaren aurrean
—eta begion prisma optikoek eragindako inbertsioan
—eternidadez mugagabetuko denboraren iheskortasuna.
- ERORI DA ERREZELA (1998)—Erori da errezela:
—ederra da gero gorputz biluzia!
—zugana da den guztia,
—Usain gozoa darizu:
—gogoko dut zure adatseko oihana.
Ithurralde, Piarres —1901-1985—
- KAFETTOA SEMINARIOAN (1923)—ez da alferrik egoiten kaxa mahain hegian.
—Edariak su gainetik irakituz darasa:
—Ez nauk xuri itxuratik, bainan badakik ontsa
—Holako hitz batek hatsa ez dautzuia laburtzen?
—Ikusiko duzu zonbat zaitudan nik maitatzen...
—Kafettoaren hartzeko bada bertze molderik.
- PIP' ETA TU (1923)—Ikusi duzu nere liburu andana
—zahar izan behar da "Job" baitu izena.
—Nere belarño hura ez dakit zertako
—Dakitan guzia da on dela barneko
—jakitate aski da hola neretako.
—punta diotalarik pindar batez piztu
- NERE MAKILA (1932)—eskuan dudalarik.... eskualdun makila.
—aitzindari erneak ezpata gerrian.
—Bekaiztia niganik urrun joan dadila
- DEIA
(Rythmes modernes) (1935)—goretsi dauzkute
—Noiz agertuko da
—otoi, erradazu
—Jaunak eman dautzun
—berriz landa zazu
—haz dadin eskual gozotik.
—landare gaztea
—Bai zabal dadila
—Jendaki guziak
—hauspeko pindarren
—harri erdaldunak
- ENE KAIOLAN BI XORI (1938)—iguzkiari huxtuka, egun berria sor dadin.
—bere anaiaz halaber etsimenduan dagona.
Iturbe, Martin —1932—
- ZAILLA DA GIZON IZATEA (1973)—zailla bait-da
—Zailla da
—zailla da,
—Zailla da «gizon» izatea.
—zailla da...
——biotza zatikatu arren—
—nagusitu daikion.
—Zailla da «gizon» izatea...
—dakarren gurutzean.
- ITXAROPENA (1973)—illunez jantzi da gaua.
—ez da eguzkirik...
—argi gutxi dariote
—Illuna da gaua;
—Argiz lertuko da gaua
—deiadar egin
—«Ez da illunpe osorik,
—argia datorke nagusi»!!
—Pakea da
- KEZKATI (1974)—indarrak.
—jeikiko dan
- ZERBAITEN BILLA (1974)—ori ba dakit.
Iturbide, Amaia —1961—
- MANDRAGOREN ERROEK ZANGOETAN GORA (1986)—haurretatik denaz dastatzera ohitu behar denez gero
—supitoki aldaerazi zaizkigu
—ez dakit burua non dudan ere
- GOAZEN (1986)—eriak aise leun daitezkeen
—gauza txikien erreinua dagoen
—edozein keinuz gida zaitezkeen
—landareetatik zuku betierekoak edoski ditzakegu
- LEIHO-BARRENEAN
(HERRI ZAHAR HONEN MIN HARROAZ) (1992)—baina dagoeneko
—ifernu sakratuaren garaia bukatu da
—dohaineko espektakulo trajikoaren azken puntua heldu da
—salduak dauzkat
—baita nortasun-krisia islatzen zidan
—leiho zabalekoa da
- J-ri (1994)—nire nahi boladatsuak hire nahien zerrendan
—nire antzerki-burua hire sorbaldaren gainean
—nire eguzki borobila hire ilargi ironikoaren adar puntan
Iturriotz, Ander —1961—
- ZUGANA NENTORREN ARRAPALADAN (2002)—Zugana nentorren arrapaladan, belarrez eta mendafinez ahoa garbiturik. Zalantzatsu nentorren zugana, lorategi beldurgarri batean goroldioa zapaldurik.
—Zugana nentorren arrapaladan, ezpainak margoztu berri. Zalantzatsu nentorren arrapaladan, aho sabaiko harria hautsirik zure izenaren oihartzunarekin.
—Baina zure urrezko lerroa, lepo lerden, beste nonbait galtzen zen, eskailera batean behera, kale ilun batean barrena, iritsi ezina zitzaidan ispiluan, baretzen ez zen aintzira baten islan.
- AMAITUKO DA ZIGORRA (2002)—Amaituko da ezarri didaten zigorra. Etorriko da guretzat egun handia. Trumoi-hotsa egingo du, lehen aldi hartan bezala. Eta gero euriak zelairik berrienean, Lizardiren magalean.
—Irekiko da burdinazko azken atea, itxiko da burdinazko azken atea eta, denbora amaiturik, denbora hasirik, big bang, elkarrekin lasterkatuko gara epxerantz, gure arbasoen sehaska epelerantz.
—Eta ez bada amaitzen ezarri didaten zigorra, ez bada etortzen guretzat egun handia, trumoi-hotsa egingo du, lehen aldi hartan bezala. Eta gero euriak zelairik berrienean, Lizardiren magalean.
- ANIMALIA (2002)—Jolasean dabil neskatila, lorategi ahaztu eta bakarti batean. Jauregia da harentzat kioskoa, kristal eta urrezkoa. Tronua da harentzat harrizko bankua, printzesari dagokion luxu eta ohorea.
—Oihartzuna dakar iturriak urrutiko mundu batetik. Txoria dakar, trumoia dakar. Haurtzaroa dakar, jolas labur eta atsegina, amets arin eutsiezina.
—Udazkena ari dira apaintzen denboraren artisauak, gorriarekin, zuriarekin, atsedenaren nabardurarekin. Azken arrosa basatiak, udazkenean. Huntza, udazkenean. Euri oparoaren iragarpena, udazkenean.
—Munduak prestatu duen eszenategi horretan, munduak erabaki duen une horretan beldurra eta ikusmina nahastu dira neskatilaren jolasean. Eskaini zaizkio esku luze batzuk opariz eta amorruz beteak. Musukatu dizkiote ezpainak. Maspildu dizkiote bular txikiak. Baina inor ez da ageri neskatilaren ondoan.
—Zaio erakutsi neskatilari, hitzik gabe, kanturik gabe, negarraren antza duen atsegin ito bat. Zaio iratzarri bere baitako izaki hilduragarria, urez eta buztinez betea, grina aseezina. Baina inor ez da ageri neskatilaren ondoan.
—Etorri da egunaren amaiera. Hautsi da kristala jauregian. Aienatu da oihartzuna, aienatu dira iturria, txoria eta trumoia. Ihesi joan da xoxo beltza sastrakak astindu direnean. Etorri da ipuinaren amaiera.
—Altxatu da neskatila harrizko bankutik. Jolasaren amaiera izan da. Ametsaren amaiera izan da.
—Animalia izan da, berriro ere. Odolik epelena izan da, betiereko aurkeztu dena, baimenik eskatu gabe, lorategi ahaztura etorri dena.
- ESKOLARA BEZALA (2002)—Zipres mugiezin lerro bik egiten dute bidea hilerri txikiaren horma txurietarantz. Muino batean goratua, jauregia dirudi hilerriak. Eskola dirudi, esne-zopak gosaltzen ari den haurrarentzat, basoko etxola dirudi ipuin mitologikoetan. Hain dago garbi, hain dago bare, hain dago apain, ezin ekidin baitaiteke dekoratu beldurgarri baten irudia.
—Hodeiertzean, oskorri osoa brodatzen du eguzkiak, mapa harrigarri bat erakusten du, mendirik eta errekarik ez duen lurralde batean, oinaren ahalegina eragozten duen fisika batean.
—Urreztatu da hautsa, urreztatu dira denboraren hariak, agertu da kuprezko egitura kartoiaren atzean.
—Ezarian hasi da euria. Ezarian hasi da lainoa zure irudiarekin jolasten. Hustu dizkizu begiak, zurbildu zaizkizu masailak. Hartu du zure ahoak ardoaren kolorea, jantzi du odolik eztiena.
—Musu eman didazu bekokian eta mugan geratu tara, leihoan, etxe atarian, erreka gurutzatzen duen zubiaren oinean.
Izaga, Xabier —1960—
- ERANTZUKIZUNA (1998)——galdetu zidan epaileak—
—elastikoz aldatzen ari denaren
- BISITA (1998)—bisita bezperan, eta gero zeldan
—bertan hitz egindakoa baino areago
- BIZITZAREN KEA (1998)—Arratsalde osoan ez da sumatu
—bosgarren zeldako gaixoaren kantu,
—garrasi, danba izorranteak;
—mantu iluna hedatu du
—eta niri gogora datorkit atzo
—bonbila berri bat ukatu zidan
- IRRATSAIAK (1998)——Kafekoletxe zopakaz —esan du norbaitek.
Izagirre, Iban —1985—
- TRAPU ZAHARRAK (2008)—Trapu zaharra da
—kizkurtuta dago,
—Lasai dago lo plantan
—badakigulako,
—Batzuk badaezpada ere
—bakardadearen babesean
—ez daitezela ur azalera atera
—hainbeste zikin darien
—trapu madarikatuak.
- TXABOLA (2008)—Aldapetan gora
—arrastadak nonahi
- SUSTRAI IZOZTUAK (2008)—hurrengo egunerako indarrak hartzeko,
—Goiz horietan gorrotoak ez du indarrik
—ispiluan barre egin eta bakardadean erori.
- ISTORIO TXIKI BAT (2008)—jarraitu ezinda igarotzen bazuten ere.
—manta zorritsuetan etzanda,
—etxea defendatuz.
—umetasunaren fantasien indarrez
—denborak eraldatuko zituen
—Eta agian norbait gogoratuko da,
- AMETSGAIZTOA (2008)—ohe azpian ez dago inor
—begira dagoen katua
—gauez bakarrik da beltza
—inor ez da gai.
Izagirre, Koldo —1953—
- ABIOIEN ISATSEK AIREAREN ESKELETOA DIBUJATURIK (1975)—ene pena zoriontsuegia da poetarena izateko
—eguzkiari utzitako ispilu pusketa itzul diezadaten
—itzul diezadaten
—hura ere hau pentsatzen ari ote da
- BAINA (1976)—bikoteek ez dute hodeirik dastatzen
—inor ez da biluzten euripean
—gizonek sua edaten dute
- ZUEK EZ DAKIZUE (1976)—zuek ez dakizue zer den
—zuek ez dakizue zer den
—zuek ez dakizue zer den
—zuek ez dakizue zer den
—zuek ez dakizue zer den
—bakardaderik ere gabe
—zuek ez dakizue zer den
—zuek ez dakizue ezer
- ILUNEKO HAMABIETAN (1977)—alkoholdutako amets postizoen aldamio malkoetatik
—erdal poetak ez daitezen aurrerantzean gernikaz ardura
- NIRE IBAIA (1989)—Nire ibaia ez dator itsasora
— nire ibaia ez da ibai
—Kantari ez dakien erretena
—Ur mehea dakar baina
—Nire ibaia ez dator itsasora
—Nire ibaia ez da ibai
—Nire ibaia ez dator itsasora
—Nire ibaia ez da ibai
—Ez dakit nora baina
—Nire ibaia ez dator itsasora
—Nire ibaia ez da ibai
- HEMENDIK IDAZTEN DUGU (1989)—Hemendik idazten dugu orain
—Paretetan idazten dugu itsasoan idazten dugu paretez itsasoz
—Idazten dugu eta hilak egon behar genuke
—Gertakizun dagoena idazten dugu
—Hizkuntza berrian idatziak
—Zigarroen ketan idazten dugu ohe abandonatuetan idazten dugu
—Eta gure gorputzak eskaintzen dizkiogu idazteari
—Dotore hegaldatzen dira estukak berriro
—«hobe zenukete errendaturik»
—Autobusez aldatzen dugu hiru bat aldiz
—Hemengoa idazten dugu nonahai
—Galdu genituen adiskideei idazten dugu
—Hilik dauden lagunei ulertzen ez gaituzten lagunei
—Idazten plaza beteka dugu isiltasun beteka idazten
—Orain artekoa idazten dugu gerora
—Oraindik idazten dugu hemen
- HAN (1989)—Zure mundua ez da erresuma hartakoa
—Non ikasi egiten den non idatzi egiten den
—Non non zaudeten badakizuen
—Non poetak ez dauden preso Rimbaudi tiro emateagatik
—Non mutu ez non damutu ez
—Non nik diodan
- PINUDI BATEN ERDIAN KANPOSANTUKO NUARBE (1989)—Inor ez dadin altxa bizirik
—Kanposantuko nuarbeko aldapan gora
—Zazpi pinuak zain dauzkate
- SORTZEAREN MENTURA (2006)—erizainek irribarre egin didate
—irribarrez kendu didate kontuz
—ez daukat beste erantzunik:
—atera behar izan du aldameneko ohekoak
—ez daukat beste erantzunik:
—sehaska sortu da paretatik zu eskainiz
—zure ama jaioberria da
—ez daukat beste erantzunik:
- HASPEREN (2006)—utopiak ez dira gauzatuko! emakia sortuko da!
—ez da suterik beharko bihotzak garbitzeko!
- ETXEA (2006)—baina leihoduna izanen bada
—ederragoa da anitzez
- AULKI HUTSA (2006)—badakizu zeinen dibertigarriak diren gure trenak
—ez zitzaizkidan asko ardura sanjose loreak eta mimosak
—kaixo esan zidan edo hala esan zidala idazten dut orain
—jaso nuen burua liburutik eta liburua burutik joan zitzaidan
—baina neskak ez zidan behatzen liburu bat aterea zuen
—laster gure alaba zu bezalakoa izanen da pentsatu nuen
—begiekin barre egiten gure alabak egiten dakien bezala
—laster gure alaba zu bezalakoa izanen da pentsatu nuen
—adio esan zidan edo hala esan zidala idazten dut orain
—badagoela herri bat Zumaia izenekoa nonbait
—ez dakit zergatik gelditu nintzen aitzineko aulki hutsari beha
—munduan beti egonen da maite duguna oroitaraziko digun zerbait
Izquierdo, Fertxu —1975—
- TIROKATU NAUZU (2007)—inperialisten begiradak biltzen diren lekuan
—gupidarik gabe
—eta itsasoak dakar polbora usaina
—iraultza horretan datza
—eta zure arrastoa azalean daramat
—botako zaitudala faltan
- ESPERANTZETAN ZENBATU DITUGU TORTURA KASU GUZIAK (2007)—eta hildako bakoitzaren hilarrian boteen keak estali ditu izenak
—taupada bakar bat ez denean nahikoa
—haizeak korapilatzen duen adatsaz enamoratua
—izan ere taupada bi behar dira gutxienez
- BELFASTEKO ALANBRADEK ZULATU ZUTEN HIRIA GARA (2007)—gaiztoek idatzi dituzte pelikula hauen gidoi guztiak
—baina garaiak xuxurlatuko ditugu jaiotzear dauden belarri orotan
—eta infernuak urdinez jantzirik abenida guztietan
—esku-bonbez osatuko ditugu gure taupada bakoitza
—eta pelikuletako gidoiak aldatuko ditugu
—eta hori eta beste zerbait gehiago da gure estrategia bakarra
- ORBAINEN MUGALARIA NAIZ (2007)—Zaurien zaindaria.
—baina besarkada hilen mendixketan
—Eta inperfekzioen zaparrada azpian
—prostibuloen haragi gordinean dantza dezaten.
—orbainen mugalaria, zaurien zaindaria.
—Jarrai itzazue olerkietan utz dizkizuedan
—busti gaitezen inperfekzioen segadaz,
Iztueta, Ibai —1977—
- BANINTZ (2008)—Jakina, gehiago da ez naizena.
—gehiago da ez naizena.
—Izan nintekeen udaberri goiz baten sosegua
—hondakinen azpitik laguntza eske.
- EZ AZKARRA BAI SAIATUA, 1 (2008)—pare bat karlistadaren lainoa baino ez dugu atzemango.
—Eta aitortu behar da
—landara ematen bazuen ere, ukuilukoa
—eta inoiz horietan zaharrenari entzunda dakit
—eztabaida izaten zela ea umeak
—bidaltzea.
—aldarrikatzen zuen.
—Amona —ia ehun urte ditu egun— ez da andere umila.
—Pertsona isila da bera,
—isila da bera ere.
—Eta baiki, hasiera aldean aipaturiko eztabaida haren harira
- POSTALA (2008)—Nik ongi maite zintudan.
—gauzak pixka bat aldatu artean.
—eta nik zintudan bezala
- ZAINDARIAK (2008)—haizeak papera bezala dardarazten du hiria.
—Orroka mugitzen da. Indar handia du erauntsiak.
—Eta ikusgarria da. Hunkigarria.
—Aitor dezagun, ez da oso irudi epikoa, beheko farola
—Hor dago hiria. Hor jarraitzen du,
—farola argiek begiradarentzako zaintzen dituzten kale
—gordelekurik seguruenetako larritasuna baino ez da
- LITERATUR BALIABIDEAK (2008)—eta aldamenetik egurats orea janez
—edari freskoarekin eta hamaiketakoarekin iritsi ziren
—eta borda ondoko astigar bikainaren itzalean
—Jan eta edan egin genuen
—isiltasuna brodatzen jarraitu,
— ardatzaren
—eztanda gerizpean.
—Polinesiako hondartzetatik hain urruti.
- LOTSA VASCONIAN (2008)—El teonimo losa (o loxa, como también aparece en alguna inscripción del grupo), es el más seguramente vascón de los encontrados en la región, y entre las variadas esplicaciones que sobre el nombre de esta divinidad se han propuesto parece bastante posible la hipotesis que lo relaciona con la voz de euskara lotsa, con el significado de vergüenza, miedo.
—Euri eta orratz gortina da
—apur bat mina da jende
Iztueta, Juan Ignacio —1767-1845—
- KONTXESIRI (1806)—Daukat urruti,
—bitartean badaukat milioi bat ate
—ote dan bizi,
—kontsuelorik ez da neretzat inun
—maite det eta ez da milagro.
—Ai, hau bakardadea eta tristura!
—Nere bihotz gaixoa ezin piztu da,
—hain dago hila!
—Beti dabil kontsuelo bila
—Maite nerea daukat beti gogoan...
—Nere maite polita, ez da zer etsi,
—bihar ez bada ere hor nauzu etzi,
—izkidaturik dago letra birekin;
—sedaz ederki,
—kolkoan gorderik dauzkat beti.
—noizbait kunplituko da gure plazoa.
Iztueta, Paulo —1941—
- NIRE ANAIOK, IV (1966)—Lehen basoa mintzatzen zitzaidan
—eta munduaren berri ematen zidan.
—Gaur ez natzaio fidatzen,
—Haren hatsa ez da lehengoa,
- IPARRALDEAN UDA (1979)—Udako soinekoa jantziz gero,
—Dantzan ba dakin,
—miss bat eginda
—Itsasoak ondartza
—daramatza
- LARRAZKENEAN (1979)—Etxeko landareak
—norbera at dabilanean,
—zeinek zabalduko didan
—Edo, jadanik berandu da
—mendien sorbalda pean,
—ilusioak pott eginda
—Esaidazute lagunak
—Esaidazute lagunak
—eta zeintzuek daukaten
—deus ezpada ageri,
—kixkaliko da
- ZORIONA (1979)—hauxe zela esan zenidan:
—odolak irakindakoa
—besarkada batek hestututakoa
—musuak ezpainetan egindako zauria.
—da zorionaren edaria.
—bilutsik geratu da.
—hontzak deiadar triste batzu
Jaio, Karmele —1970—
- ORAIN HILAK DITUGU (2015)—Hildako lagunak,
—hildako ama edo aita.
—Orain badakigu
—eta bakarrik dago
—eta badakigu zer egin behar den.
- IHESI II (2015)—Edalontziak
—urrunean dauden
—begira dagoen
—bihotza danbadaka
- EZ NAZAZU BEGIRATU (2015)—bidaiatu nahi,
—Ez nazazu ezagutzen ditudan
—arriskuren bat dagoelako,
—aulkiak, landareak, erosketa zerrendak, sardexkak, liburuak,
- EHUN METRO (2015)—zaparrada,
—eta denda baten aterpean sartu nintzen,
—zapata berriek irrist egiten zidaten eta
—zapatek labain egiten didate,
—larretik trostan dabiltzan bi zaldi ginen.
- BEDEINKATUA (2015)—eta sendatuko naiz.
- DEKORATUA (2015)—eman zenidan egunean izan zen,
—sekulako argia sartzen da leihotik
—jada ez dauka
- PERLA (2015)—Ez duzu haren taupada entzuten?
—Danbaka ari da,
—danbaka ari naiz.
—nik eztanda egingo dut
—begiak indarrez itxiko ditut,
—entzungo diren danbak,
- KATUAREN ILEAK (2015)—zurbiltasuna indartzen dio,
—orraztu da,
—irten da korrika etxetik,
- HITZ HORIEK (2015)—bizi-bizi bueltan datozenak.
—urdail barreneko hitzak,
—bizitzak zikinduta daudenak.
- BANDERA ZURIA (2015)—amak ohean etzanda
—idatzita zeuden bertan.
—eman zidaten nire gaixotasun
—beteta dauzkat.
—baina bitan laburbildu daitezke:
Jauregiberri Donapaleukoa
- POBREAREN KANTUA (XIX. mendea)—Nabila deus dukedanez.
—Dakarket ezin jasainez.
—Tristerik dauden zordunez.
—Edari kirats edanez,
—Etsitu behar dudanez,
—Beharrik badukedanez
Jautarkol —1896—
- ILLETA-ERESIA (1926)—bakardadea orain naiago
—dantza ta iskanbilla baño:
—Badakit orain nola ari illekin
—Zergatik nehar, gaur gaitza junda
—euzkia piztu danean?
—egan bidali Zerura...
—T'esan; Gaur il da Euskal Erriko
—jaioko dan untz-orria,
—kantari dagon txoria...
- PIZKUNDE-EGUZKIA (1930)—Negarrez ta antsiz, lotsaz dardaraz berriz jarri zan
—Baña bein nere mendi-bordako leio zarretik
—piztu zitzaidan odola.
—bizi dan Maitagarria:
—gordailu ta zaindaria.
—Bera jeixten da lotan dagoan aingeruaren
—Ta abestu zoli, lotan daudenak esnatu-arte...!
—Jaio da egunsentia...
- ANAI-ARTEKO GUDATEAN (1936)—Guda-irrintziak
—Piztu da gerra samiña...
—orruka dago,
—dardaraz euzko mendiak
—egin negarrez deadar!
—Noiz seme danok
- BARNE-IZKETA (1952)—pozoidun intza dauka ta ilko zera.
—aspaldian zu il-naiez dabil-eta.
—Zoaz, ostera, laister aldarera,
—aragi dan ogiaz indartzera.
Jimenez Maia, Josu —1967—
- NEGUA (Zatiak) (2011)—sosegua da!
- UDABERRIA (Zatiak) (2011)—datza, ura urratzen,
—Borda zaharra
—Ilargia da!
- UDA (Zatiak) (2011)—goian. Etzanda natzan
- UDAZKENA (Zatiak) (2011)—Iluntzean da
—piku onduak dantzan
- ZAZPI (2022)—Erdaldunek sortutako guri buruzko
—joera suizida.
—Zazpi madarikazio biblikoak nola.
- BEGIEKIN MINTZO (2022)—Ernest Hemingway-ren harrizko begirada pean
—Ernest zaharra begiekin mintzatu zitzaidan
- EIHERASKA (2022)—amonak gaztetan izandako
—edo, amonaren hitzekin esanda,
——amaren kusi baten—
—urteak eta urteak iraganda
—jadanik gauza ez dela,
—ez ezer izendatzeko
Jorajuria, Peio —1955—
- ADIXKIDE IXILA (2008)—betidanik funtsean
—hain da ixila
—nere urratsetan gidari
—(balin bada horrelako memento arradorik)
—beti daukat hor
—da
- DANTZA ZUK ERE (2008)—Dantza zuk ere
—Dantza gurekin
—Dantza gogotik eta dantza airoski.
—Besta alai huntan gaur irria da mintzo
—Denak dantzan pil-pil!
—Mendi ta oihanetan nasaiki da ezkurra
—Geroa gurea da, segur!
—Dantza huni, agur!
—Ortzadarrez beztitu euskal ikurriña.
—Arnotik ez edan sobera
—Ta dantza batera.
—Guadalupe edo Kanaki
- SAGARRONDO ZAHARRA (2008)—Mihuraz beztitu da
—Xoriak kantuz daude
- KONKOLOTX (2008)—badabila sumandila
—dago barrandan
—Bat-batean —brixt!—
—azken dantza batean
——leize ta gailur,
—ilunpe ta argialdi—
Juaristi, Felipe —1957—
- BERDIN DA MENDEBALDEA ETA EKIALDEA (1984)—Berdin da Mendebaldea eta Ekialdea
—Gaua naufrago urbanoa da,
—dantzatzen dute
—eternidadearen besarkada izotzezkoa dela,
- DENBORA NOSTALGIA EGITEN DA (1984)—Denbora nostalgia egiten da
—Denbora isiltasuna egiten da
- DANUBIO, DONAU (1984)—Danubio, Donau,
—valsa dantzatzen duen
—meandro luzea da Viena.
—dantzatzen dute beste errito zaharragoan.
—suizida anonimo bakoitzaren atzetik
—hilei ere fideltasuna gordetzen daki.
—aldarrikatzen dituzte,
—bidaiari adinez hornituak,
—deserrira bidaltzen dituzte.
—Horien itzala dela merio da horren grisasta Danubio, Donau.
- ERORIKO DA ZOHARGIA SOSTENGATZEN DUENA (1984)—Eroriko da zohargia sostengatzen duena,
—Mida erregearen magia,
—Ezabatuko da itzaltzen gaituena
—Ordudanik ez dugu errekuperatu memoria.
—Ez gara gure sekretuan isladatzen,
—Dena pasatzen bait da,
- GENESIS (1986)—Jainkoaren indarrak egin gintuen gogorrak
—Atzerrian lortutako aberastasunean ez dago zuzenik,
—geurea dena aldarrikatzean ez harrokeriarik.
- ESKRIBITZEKO OFIZIOA (1986)—nire arima isurtzen da
—idatz makinaren forma metaliko eta zaharretan zehar.
- TRISTEZIAREN TEORIA (1986)—Pisua da arbolen loa,
—Dardarez dira ezkien sustraiak,
—eta gaua irekitzen da
—Zuria da parkeetako bakardadea.
—Hiriaren denda ostean
—bertan behera utzitako eguzki-lorea da,
—eta bere laberintoetan melankolia zabaltzen da,
—Zumezko otarretan itxita dago isiltasuna.
- REDAKZIOAN (1986)—Gustatuko litzaidake lanordu guztiak zurekin
—mututuko idatz-makinen zarata ritmikoa.
—«Hara, beste estatu-kolpe bat Trapisondako erreinuan»
—erantzungo zenidan.
—«Hemen musukatu ninduzun eta ez da berriz
—«Lur konkistatua izendatzen dut orduan» eta
—zurrupada batez kafea irentsi,
—inongo nazio batetan ez dakit zenbatgarreneko
—Idatz-makinari eragin,
—Eta inkonsziente nazioarteko kronikan idatzita utzi.
- BARATZAZAIN (1997)—Ez bada, ondoko errekatik gora tantaz tanta joatean.
—Buruz daki zuhaitz bakoitzaren izen eta dirdiraldi,
—Berea ez da hego zorrozturik kalte latz dagien Aldi.
—Batzuetan ziztada sakona bat-batean du sumatzen,
—Gosea ezik, maitemina da, oso aspaldiko oroitzapen.
—Begiak hertsirik neskatoa dator biluzik gogora,
—Baratxuriak lakoxe hortzak, adatsa intxaur erara,
—Usain sarkorrak bazterrik bazter daramatza grina antzuak.
—Zabal, fruitu bizien irensle, berehala da asea.
—Maitasun-frogarik gozoena da maite dena jatea.
- AUSCHWITZ (1997)—Haizea jabaldu da.
—Erre-usaina dator handik,
—Auschwitz datorkit oroimenera,
- BORROKA (1997)—Hasieran, maite den lurraren alde borrokatzen da.
—Hurrena, borrokatzen den lurra maite egiten da.
—Azkenik, borroka bera da maiteen.
- ERANTZUNAK (1997)—Putz eta putz dagizu eta mastoihalik puzten ez,
——Maitatu izanaren ibaia
——Oroitzapen baten itzala,
—hurbil dagokit eta ezkutatzen naiz,
- DENA DA BIZITZAN HEGALDI (2004)—Dena da bizitzan hegaldi,
—izar lasai eta jostalarien dantza;
—bakardadea eta isiltasuna garraio.
—Dena da bizitzan hurbiltasun.
—Dena da agur eta minaldi.
- DENA DAGO AURPEGIAN (2004)—Dena dago aurpegian,
—dado-emanaldia.
—Dena dago zure aurpegian;
- EZINEZKOA DA AHANZTEA (2004)—Ezinezkoa da ahanztea.
—Ezinezkoa da itxarotea;
—Bada betiraundea,
—bizi da gugan, ordea,
—Ezinezkoa da desiratzea,
—sekula ez da guztiz desiratzen
—eta sekula ez da guztiz lortzen
—Desiratzea itxarotea da,
—desiratzea ahanztea da,
—desiratzea hiltzea da
—Desiratzea da
Kamusarri, Jean Baptiste —1815-1842—
- ZUMALAKARREGI (1835)—Non dire bada, orai, koplari eskualdunak,
—Zer ari dire bada! Non da heien karra!
—Bihotzetan ordean barna landatuak,
—Goraki detzadantzat eskualdunak kanta.
—Ez da ez, erresuma guzi baten beldur.
—«Niganat eskualdunak —du oihu egiten—
—Buruzagi atze bat daugute emaiten,
—Etsaia duk jadanik ikaretan jarri.
—Jadanik lur planetan horra eskualdunak;
—Baionet eta lanzak xorrotx, soldadua!
—Baionetaz hik dakik, hurbil guduka.
—Beltz bat ez dago zutik, heien aldaketan.
—Dio soldaduei jeneral gorriak
—Sua darioela zaldian da jarri,
—Animatuak aski jadanik zirenak.
—Jadanik eskualdunek, beti garaitiar,
—Hedatuak dituzte bere batailunak,
—Jadan aditzen ditut hiriko auhenak.
—Arras hautsi zituen etsaien indarrak,
—Harekin hautsi dire, bai, gure indarrak,
—Ikusak hedatua, haren gorputz hotza!
—O! Ene Jaungoikoa, ordu da oraitik,
—Zure eskua dadin bara sarraskitik.
—Fedea bera dago irrisku handitan;
- MENDITIK NOLA DOA URA ITSASORAT (1839)—Akabo da akabo
—Min pozoindatua
—Hila naiz jadanik.
—Ene gorputza dago
—Mihia daukat lodi,
—Jadanik ezin adi
—Mintzo zaizkidanak,
—Dauzkit behin hetiko
—Oihu deiadarra,
—Daut azken laguntza
—Ene arima gan da,
—Dohatsua hil bada
—Lurrean da gelditu
—Bertzek daute zerratzen
—Mezutzen du jadan,
- BASA-KOPLARIARI (XIX. mendea)—Nik eramanen daroat
—Kantatzen ohi dauzkiguk.
—Hire entzuten dagonak.
—Ez du kopla moldatzeko
—Buztana badauka behin,
—Badakigu ez duela
—Boza morgan dardaratzen;
—Hausten dautak beharria.
—Oi! Badarasa zer nahi.
—Eginen dauzu zer nahi
—Buztanari da lotuko.
—Hala arnoa dastatzean
—Hausten dautzute burua.
- MARINELAREN KONTRAPASA (XIX. mendea)— Dagola norbait
Kanboarra, Domingo
- DOMINGO KANBOARRAREN KANTUAK (1842)—Gezurrik erraiteak emaiten daut pena,
—Xalanta hondaturik izan dutena.
—Ongi baliatu da hekien indarra;
—Ez bide da txarra,
—Uraren erdian da leporaino sarthu.
—Eskuak hedatu,
—Laguntza galdatu,
Kerejeta, Maria Jose —1961—
- MAITASUNEZKO ARKEOLOGIAK (1988)——ardoa nik ordainduta irabazi ondoren—
—dagoen zure irribarre bat,
—ez zara iadanik nitaz oroituko,
- THE MAN I KNOW (1988)—hautsak jandako erretratu eta traje zaharren artean;
—Gizon bat trenera igotzen da
—zulatzen duten begirada guztien artean.
—Arratsaldea hotza da eta trena badoa...
—Eta dagoeneko dena mugitzen ari da
—eta dena mugitu da ezinbestean.
—Gizon bat Judas izan zen.
—eta orduan bizi izan zuena izan da gerora
- SALZBURGO, 1986-EKO URRIA (1988)—kafetegi honen kristalak ikusten uzten didan
—inoiz orrialde batean idazten ez den
—bakarrik aipatzen den atken-muturra da:
—maiz atzean amildegia dago,
—nik hartuko ez dudan tren batek,
—eta badakit egunen batean bidegabeko irudituko zaidala guzti hau,
——urruna, norabidea ezagutzen ez dudan beste bizitza hori
—eraikitzen ari naizen nobela hau baino askozaz hobea—
—ukatua izan zitzaidan orori begira,
- IGANDE EURITSUA (1988)—bakardadezko kafetegi galdu eta kezko
—Bi ahapaldi jarreraz aldatzeko,
—Bi, jarraitzea beharrezkoa zen eta iadanik
Kerexeta, Jaime —1918—
- ZORIONA TA ITUNA (1959)—eta adar biko illargi zaarra.
—iratzartu dau goizeko isilla.
—urten da, egaz, norbaiten billa.
—Azkon-indarrez lurra jo bear
—arte igarraren adar zimelak.
——dardai orreaz kontuz, Ituna!—:
—birrindu dautso aurpegi illuna.
- EURIA ETEN BAGA (1959)—Ez dau miñik egiten
—uda-arrats beeretan.
—Zer bear dau besterik
- OGEITALAU URTEZ (1959)—galdu zan udako
—ta orbelak —maitez—
—odeiak —samurki—
——adi, biotzok!—,
- ARRATS-APALEAN (1959)—Arrats-apalean, udazken-bakean,
—izango ete-da «Arin-arin»
—Ez dakit. Biotzak baiezkoa diñost;
—aize-otsak bere, poz-baietza damost.
—Utsik egin daike biotzak?
—Ta bizkar goren au eguzkitan dago;
—oroi dagit nitzaz: geisoik ete-nago?
—Goi-bidea dakust zabalik!
—Gure maitasuna daukagu geisorikl!
——zer da maitasuna gogo-bake barik?—
—Berak dakarsku zoriona,
—bera baita goi-ondasuna!
Korta, Gabriel —1951—
- DISIDENTZIA (2002)——mirotzaren begipean—
- HARRIETAN LANDATU (2017)—Harrietan landatzea bezala da
—Nola sentitzen dudan besteei egindako kaltea...
—Zigorra ere ez da makala
- HESIAK ETA HARRESIAK (2017)—elkartasunik geratzen baldin bada oraindik munduan
- POESIA ZAURI BAT DA (2017)—baina ez dago soroslerik
—poesia zauri bat da
—eta taberna inguruetan oturuntza da nagusi
Krutwig, Federiko —1921-1998—
- BIHOTZA (1949)—Gezur-gezurra bere argi indartsuez,
—Dadukazun mina isilik negar zazu,
—Nahigabean zaro dadukazun minak
—Hilen nigarra da-ta.
- NIBBANA (1952)—Ez dala'...gu gara; garela'... gauntza.
—Edonon Nibbana datza hedaturik
—Hedago honen pean ezereza,
—Betorku senda ahal gaitzakena!
—Arimari darion hilen dantza
- BULARRAREN LABIRINTUA (1952)—Ba dakust bularraren labirintua
—datort Kosmos gaineko atzipean.
—dago; Nibbana da beren zentzua.
—Dagozen gauzek atzipea dute,
—gauzen gauza' ezin da bilatzea;
—Lano da oro, mundua' elea.
—Ezer ez dago, ez dago Gogorik,
—Spiritua ez da kimaira baizik.
- ERRUSITIK... (1952)—haren kordak gure barnan
Labeguerie, Mixel —1921-1980—
- PRIMADERAKO LILIAK (1963)—ez zintudalarik maite.
—ez zintudalarik maite.
—ez zintudalarik maite.
—Nonbait balinbada zeru, gure haurra da aingeru
—ez zintudalarik maite.
- BORTZ ITURRI (1969)—Edaten maite nuen heien ur hotzetan
—hetarik baten kanta agortu da betan.
—Hil da neure zeruko izar eztiena
—ta itzalak geroztik bete daut barrena.
—Hil da uhain arina plaia bazterrean
—hil da uso gaztea iratze gorrian
—hil da neure umea bidegurutzean
—Mundarraingo kaskoa arrokak inguru
- XORIERI MINTZO ZEN (XX. mendea)—Hil da xoroa bakarrik, bakarrik da ehortzi
- URTZEN AHAL DA (XX. mendea)—Urtzen ahal da elur xuria
—Elur berria eroriko da
— berriz datorren neguan.
—Hiltzen ahal da uhain arina
—Uhain berria beti sortzen da
Lanatua, Manex —1948—
- ETXEKO ERLANDA (1984)—etxeko erlanda,
—erlanda maitea.
—etxeko erlanda,
—dantzari trebeen
—erlanda maitea,
—daukatan beztia,
—eta jadanikan,
—larruen dardaran,
—etxeko erlandak,
—erlanda maiteak.
- HAIZEA SARTU ZAIT (1984)—biziaz ditudan kolore maiteenak,
—Libratu zizkidan koropiloak,
—orai dabiltza,
—hazea daukat zentzuaren zainetan,
- LILI BATEN ERRAUTSA (1987)—hegalda dadin bestearen altzora.
- HOGOI URTEKOAK... (1987)—Bizia daramat
—Biziaz ditudan kolore maiteenak,
—Libratu zizkidan korropiloak
—Orai dabiltza
—haizea daukat zentzuaren zainetan,
Landa, Josu —1960—
- BAT (1980)—Begira iezadan
—haizeak daraman abestia
—darabilzkigun hitzak
—begirada xamur eta sakonak baizik
—hire gorputzean zehar dabilen
- ERABAKIAK (1980)—Gauaren indar ezkutuek
—begien arintasuna kendu nahi didate.
—eta olatuek negarraren indarrak
- GUTXI ETA GEHIEGI (1983)—krakatu gabe miazka daitekeena,
—helduen borondatez;
- ZEIN ERRAZA DEN (1983)—hiztegirik gabe tantei gutunak idaztea,
Landabaso, Goizalde —1970—
Landart, Daniel —1946—
- HOGOI URTE... (1968)
- GAZTERI BERRIA (1968)—Egun berria agertzen da!
—Jauzi batez da jeikitzen
—Euzkadi bakarra da, gure Aberria».
—Beztitzen da guztian,
—Gazteri berria, jautsi da herrira,
—Hats bero bat bada.
—Ez dakit nundik heldu den
—Bainan zerbait bada,
—Gurea izan dadin, orai beretik EUZKADI.
- BIHAR (1968)
- AINTZINA (1968)—Barrandan egon hadi...
—Hire indar berriek,
—Joan dadin beti Aintzina!
Landerretxe —1799-1846—
- NAHI NUEN KANTATU (1853)—Ene baitan da piztu?
—Nola daite kontsola?
—Nola daite kontsola?
—Nola daite kontsola?
—Nola daite kontsola?
—Nola daite kontsola?
—Nola daite kontsola?
—Nola daite kontsola?
—Nola daite kontsola?
—Nola daite kontsola?
—Nola daite kontsola?
—Hiltzea da neretzat
—Nola daite kontsola?
—Nola daite kontsola?
—Nola daite kontsola?
—Nola daite kontsola?
—Egin dudan botua
—Baldin betetzen bada,
—Nola daite kontsola?
—Nola daite kontsola?
Larralde, Jean Baptiste —1804-1870—
- ESKUALDUNA (1858)—Dabila popa-airean,
—Ungi gidatua.
—Ez da mendetako,
—Helas! ez gidaria
—Horrela aintzindaria,
—Puskatzen bada untzia
—Bere adar hoberenak
—Bere armada guziak
—Indar etsaiekin.
- ERIA EZAGUTZAZ BETEA ERREXINOLETARENTZAT (1865)—Gai denik nor daiteke
—Neurritzen indarrik.
—Zaizkidak ixiltzen,
—Emadak fedea.
Larralde, Martin, Bordaxuri —1782-1821—
- MILA ZORTZIEHUN TA HAMABORTZGARRENA (1815)—Plumagaineko premu orok dakitena,
—Ene aita da gizon kontsideratua,
—Saindu iduri debru madarikatua!
—Ene lehenkusia, Kadet Bordaxuri,
—Fagore bat banuke galdatzeko zuri;
—Zortzigarren bertsoa anaiarendako;
—Ardura dudalarik begian nigarra;
—Zure eta ene arraza Bordaxuritarra,
- ANDEREÑO BAT IKUSI NUEN IGANDE GOIZÑO BATEZ (XIX. mendea)—Ixtant beretik agradatu haren begi ederrez,
—Neure bihotza tristerik dago harekin egon beharrez.
—Ainitz maite baduzula fama hedatu zaitzu,
—Horiek oro hola badira, nor fidaturen zaitzu?
—Hori sinetsadazut edo idokadazut bizia.
Larrea, Angel —1960—
- GAU (2004)—Katu eta sorginak daude zure zain,
—kantuz eta dantzaz egiteko jai.
- JAUN ZURIA (2004)—Hau legenda idatzia,
—Arrigorriagako batailan egondakoa:
- ZUHAITZA (2004)—Zuhaitza zutik egoten ohi da,
—arbola madarikatuak
—Madarikatuak tximistak jo dituelako;
Larretxea, Hasier —1982—
- KONFINAMENDU MUGETAN (2011)—plastikozko ontzi baten gainean, kandela bat zintzilikatzen da.
—Ez dago putz egiten duenik.
—Denbora hornidura itxaropentsuez arpilatua da.
—Ez dago destinurik biderik ez dagoenean.
—dagoen haragia zapaldu gabe ibili ezin den tokian,
—Beldurra ez da mugakide,
—arnastu daitekeen oxigenoaz metroz nehera,
—Ez dago azalpen enpirikorik
—grinez eta irrikez ez dakien zoriarendako.
—Begiradaren planoa hondatua dagoenean,
—Axolagabetasunak ez du eraginik biziraupenarendako.
—Denbora, apokalipsi atzeragarria da,
- EZKILAK (2011)—danbatekoak,
—zurrupada-aztarna,
- TOLESTURAK BELARDIEKIN JOSITAKO EHUNETAN (2011)—lurraren morfologiaren landan bizitzea
—bulkada gortina atzealdeko begiraden ifrentzua denean.
- NIRE OROITZAPENAK IDATZ DITZAKEZUE (2011)—Nire oroitzapenak idatz ditzakezue, nire urruntzea,
—iragankortasun urmaela izan dadin, zuena,
- ARGI-ZUZIAREN ZELATA (2011)—Larruak, adarrak, lumak,
—Oinatzetan birrintzen da
—biloa herrestaka daroan orkatilaren errituala.
—Zeozer suntsitzen da eulia pausatzerakoan.
- IRITZI ETA INPOSAKETARIK GABE (2011)—begirada mantentzen jakitea.
—Eraldatzen den argia izan,
—begiradaren arimaren itzala.
Lasa, Amaia —1948—
Lasa, Jon Iñaki —1963—
- AMETSAK AMETS, VI (1982)—Haziak erein ditudala
——blai—
—didatela
——itto—
——Ezta sinetsi ere.
- ZURIAN ZON (1982)— —Berriro ari da
— arnas-hatsa kentzeko—.
— —Ilargiak alde egin du—.
—Galdua da iadanik
—ilunbe bilakatu da
— —Neskatxa gazteak maite ditzan
— diote erran—
- «AMOUR EN LATÖN FAIT AMORE» (1984)—bapateko bidaiaria naiz.
—errain didate.
——Parre eginen didazula ere—.
- HEAUTONTIMOROUMENOS (1984)—Haziz ubeldu da maitasuna.
- USO ZURIA (2017)—usoa berriz etorriko da leihoa kakaztera
—Itzultzen bada, egiozu errieta
—ez da berriro ausartuko
- HAURRA (2017)——baina hori bagenekien denok lehendik—.
- KAFETXO BAT? BOST MINUTU DAUKOT (2017)—botia bat, zehaztasunez hitz egin behar baldin bada.
—Hori oso gaizki dagoela esan dit nire arreba ttikiak
—nire ilobei ezer ez esateko, bestela ez didatela gehiago hitz egingo.
—Berak ere gaizki dagoela uste du
—anaia emeritua naiz, badakizu.
—Ciudad de Vitoria Hoteleko kafetegian.
—Zelan dau osaba Josemari? —galdetu dosta—
—eta Ainhoa begibeltxuri ezin jako ez danik esan
—Emon dautsadaz azken barriak
—berba egin dautsat azken sentimenduen gainean
—Negar egin dau. Ez dau prest bihotz horren erretratua ikusteko.
—xarma dauko, lilura, glamourra
—bihotz sorgina da
- ZER DAGO? (2017)—Zer dago imintzio horren atzeko aldean?
—eta esadazu:
—Zer dago keinu horren atzealdean?
—eta esadazu:
—zer dago begi horien atzean?
Lasa, Jose Inazio —1956—
- ITZALAZ (2012)—eta agindu zidatenagatik alde batera utzitakoaz
—eta gure amaikortasunak eragindako
—datorren heriotzaren aurrean barregarri,
—besteren zortearen aurrean begirada saihesten du,
—lur hotzak bakardade usaina du,
—egitea eta esatea infartuz jota daude,
—begirada eta begiratzea
—esku-bandarik eta sabairik gabe,
—adorerik eta gidarik gabe.
- EGUTEGI BERRIA (2012)—Bidalidazu egutegi berri bat
—denboraren hondar zimurrik gabea,
- EZ DAKIT (2012)—Ez dakit askorik
- MAITE DUENAK (2012)—dagozkion kota gisa
—borondatezko mirabetzarekin
—badaki
Lasa, Mikel —1938—
- TXORABIOA (1961)—Ez da ezer ez da egia
—ta inor ez dago nire alde.
—Aragon gaztea Tzara Neruda
—eta Baudelaireren begirada tristea.
- TAMARIZA ETA PIKONDOA (1961)—Katuak ganbaretan lo daude gau t'egun
—Paradisu galduetako oroipena da
—triste diren bezala tamarindoaren adarrak
—udazkenean
—gurean ez daukaguna:
—mundu axolagabeak itsaso izugarriak plaiaren bakardadeak
—Udaberrian kantatu nuen hasierako egunaz ez naiz oroitzen
—Katuak ganbaretan lo daude
—«DANA»k ta «NADA»k zirkulua bukatzen dute.
—eta plaia hondar-hustuak udazkenean
- BERTSO URRATUAK (1965)—Poetak ez badu bere indarrez
—ez dudala sinetsiko zalduntxoen sasi-ipuinean.
—eta orain ez dira ezer ez bada
—sakelan daramagun historia apurtu hau
- EGUZKI BERRITAN (1969)—Ez galda, ez bila,
—Izaki oro esnatu dadinean, eta itzalak erori,
—oro egi, oro garbi, badaezpadako amets lilurarik gabe
—badakizu:
—gorputz eta izpiritu indarrez gainezka
—Eta irazan indarra sumatzen baduzu,
—ez galda, ez bila,
Lasarte, Gema —1962—
- EGUNETIK EGUNERA ODOLA SAMINTZEN (1985)—Egunetik egunera hitzak hutsean dantzatzen hasi zaizkit
—ez dadin alferrikako bideetara ixuri geure hitzen odola,
- BIZITZERA ETORRI NAIZ (1985)—ez da sekulan nire bizikera
—eta nire lehen mandamentua
—agian keriak eskeintzen dizkidan
- EZ DITUT NAHI (1985)—opa dizkidan mixeria zapuztuak,
—ez dut nahi ezarri didaten izena,
—Agur, baratz madarikatu honetako
—landare kutsatuak.
—lasaitasunaren eta bakardadearen eremuetara noa.
—Mundu zerri honek eskaintzen didan
- PERFEKZIOA (1985)—Ez dakit ondoa eta gaizkia
—Perfekzioa saldu egiten da gehienetan,
—Perfekzioa konpetentzietan jartzen da
—denetarik dastatzeko.
Lauaxeta —1905-1937—
- GEXORIK NAGO (1931)—Zer dodan eztakit, baña gexo nago:
—gorputza aul daukot, gogua ariago.
—Barnera so-dagit: gabeko itzal-antzo,
—lexa barru ontan ezin dagit zantzo.
—zorijon-didarra egisten edurrak.
—Ume gexo legez zatzaz galdatara.
—Bidazti ez beti. Ez ibilli aron.
—Maitatu arratsa, landatu oroya,
—Zer dodan eztakit, baña gexo nago:
—gorputza aul daukot, gogua ariago.
—Lausoz lurra dakust. Naya mee daruat:
—ardatz-antzo yabilt, lasai, arat-onat.
—Etzunik banago, daurkit atsegiña...
—atzera mosurik ezin daiket bildu.
—Eguzki galdatan, eztot nai-ixan deusik.
—Zer dodan eztakit, baña gexo nago:
—gorputza aul daukot, gogua ariago.
- MAITALE KUTUNA (1931)—neure opa samurrok laztanduten dabe.
—Begi gelgarriz dargist bijotzeko iluna,
—lurrera baxen sarri so-dagi ortzira.
—eta lo-dagonian ametsezko irrijak
—aboko larrosetan dagerkoz urduri.
—Aiztatzat alai dartu zelaiko lilijak.
—Neskatil ori nor dan ez dazau bijotzak;
—baña bera dan ona, bera dan liraña!
—Begi oneik ez arren, bai-dakus ametsak.
—Erean dazaukijot bekoki bikaña.
—nok baña dasayoke begijen aurrian:
——Maite audana, ete az neure neskutza?
—udabarri aldijan dalkartuz emaro.
—Indar ixilkor batek batzen dauz goguak;
—eguzkira ezpada, gabeko illazkara:
—neure ezkongai bailiran neskatil danari
—begiratzen dautsiet dagidan bidian.
—Bestiak zeure ederra goratuten dabe,
—Baña zeure zalian indartuten nabe
—maitatzen dodan amatxu baxen leguna,
—leituten dodan alaba baxen garbija.
—Ondo zaindu zaidazan oñaze orduban
—olderik naiko dauko bijotzak ostera.
—Espan orreintzat daukoz mosu samurrenak,
—zeugana eldu daiten luaro gurija.
—siaska ertzan datzan amatxu lakua.
—Gorde zaidazan, barriz, jayo nintzan luna!
—eta lokatz artian egaz dagit azkar.
—Andra baten oroya naiko da lurrean
—garbi iraun dagiguntzat etsai orok ziar.
- ARTXANDA GANIAN (1931)—Euren sakonean betirauna dakust;
—Gaba ixilik dabil, argizko koroya
— darabil buruban.
—Gotzonen eguak dardara dagije
—zelai orlegijak damotsen bakia.
—Itzalak bailiran gautxorijak datorz,
—Erroka txadonan kanpa-otsa dantzut,
—Zugatzetan kezka barik ganduba da...
—goznarrari miñez ekiten baidautso:
—Uriko zaratak kezkatuten dabe
—Nora juan ete da txaide artetik
—Zeure altzo orretan txerren danak duaz
—Ega-motz ertzakaz leyo danak-ziar
— dagijen dardara!
—Lixuna txaidian ixil-ixil dabil
—Gabaren eskubak ito dau lotsea.
— Or dabil obena!
—Il dabe gaizkiñak oraindiño neskutz
— datzan onoimena!
—Lañozko maindira zurija baidager
—Ona emen nago: Goxian so-dagit
—Arrats bijotz-bera! Zeugan amets dagit.
- ITXASORA! (1931)—Ondartzan oro laga! —arriskubak darraigu—,
— —eunak arro axian—.
—Bide barrijak nai dauz abendaren kezkeak:
—Lar lurrari egon da.
—Ekintza gurenentzat landa au dan zabala,
—Geure itxaso gogorra, abendak maite zaitu!
—Indar irakasle oi,
—Argizkorrija dager, urrezko yantzi barriz.
—Agur egiten dautzu itxaro argijari.
—Geuregan legez, zeugan, beti kezka bat dago.
—Sakon ori nok dazau?
—Ekaitz orrein orruba koldarren bildurkorra.
—Euzkuak soilik dabiltz altzo zabal orretan;
—Gudarijak dagixuz, berunezko bizkarrak,
——Gixonjale leyentzat jaki ziltzagilliak...—
—Erijotza or dabil, or dabil maitasuna.
—Geure abenda-antzo pioneer gaste gara.
—Baña leoyen legez darresixu galparra.
— Oldia eta indarra!
—Bein ontziratu danik barriz ezta itzuliko.
—Itxaroz kezkatubak nai dabez geure lanak.
—Zerubak argi dagoz, begoz pozez begijak.
—Uñen ganian dabiltz geroko abestiak...
—Barriro esi daigun ludijaren gerrija,
—Ez bitsez, ez indarrez, gogayakaz baño.
- MENDIGOXALIARENA (1931)—«Dana emon biar yako
—matte dan azkatasunari».
— Eta ixil dago arratsa
— Gastedi orren didarra
—bai-dala didar zolija!
—urduri dabil errija.
—zidar argija itxasuak.
—«Dana emon biar yako
—matte dan azkatasunari».
—bedartza dager odolez.
—mendija dago ixillean,
—norbattek darrai kantari:
—«Dana emon biar yako
—matte dan azkatasunari».
- LANGILLE ERAILDU BATI (1931)—Ator bideskaz, —goxa sorbaldan—,
——ukabil sendo, soñanzki urdin—.
—Jaubiak, barriz, nasai etzunda,
—Nerbion-ertzok, —tranbi-dardara—,
——opor-zaratak txaide zabalan—.
—Txapel-okerrak edango yabek
—ardao onena Gomez-etxian.
- ESPETXEKUENA (1935)—itxi nagik goxeko bidari.
— —Tori giltzok, urrezko giltzok,
—Axioin egal-puntan daukok
—iñok txastau-bako lurriña!—
— —Noiz arte lagako nauk azke
—zidarrezko itxaso zabalan?—
—goiz ederroi matte-dagijan!—
——urretxindor ori ago ixillik—
— —Tori giltzok, urrezko giltzok,
—eta laztan bat begijetan—.
— —Mattasun pozkarri orrentzat
—azke nabilkek ler-artian?—
—Zintzoro matte-dagijantzat
—giltzik etxagok espetxian!—
— —Agur giltzok, urrezko giltzok,
—guda-otsak dozak landetan!
—eta galdu zatteze uñetan—.
— —Baña aberri ama aldezteko
—enauk itxiko kate-barik?—
—etxak iriko espetxerik!—
- KANTA ARIÑA (1935)— Edanak
—Gauza danetan dakusat
—edan daidan neurri-barik.
—ostuten daustaz jorralak,
- TXIRIBOGIÑAREN ALABEA (1935)—Gixonak dedaten unian
—Irri orrek illundu daike
—goxez argijen dan eguna.
—Baña askotxuk edan nai zattu
—ta odol bigurtuko da ura.
—Giriñak dauken aizto-itxura
—jokuan dabiltz mai-ganetan.
—Gau ta egun daukoz kartetan
—abesten dabez kanta loyak.
—berak barnean daukon matteño.
—Bixi dabil aizto-dirdira!
—Danak dagoz zauriz urratu!
—Odol-litsa datza tabernan
—irripar dago ontzi-artian!
- AMAYUR GAZTELU BALTZA (1935)——berreun gudari oro sumin—
—Naparra-aldez egin dabe zin.
— Ikurrin bat —kate ta lilli—
—torre gottijan zabal dago.
—Bera salduko daun semerik
—zidar turutaz oyu-egik.
— Esitturik Amayur dauko
—Miranda'ko konde Españarrak.
— Berekin dator, bai berekin,
— Baña torrean zabal dabil
—ikurrin bat —kate ta lilli—
—Nok zapaldu ete dagikez
—berreun gudari orok zoli?
——jausi yatzuz torre gottijak—.
——zein gitxi diran zaldun orreik—.
— Miranda'ko konde gaizto orrek
—jo egixuz zidar-turutak.
—Ikurrin bat —kate ta lilli—
— Berreun gudari oso sumin
—gaztelu-pian dagoz illik.
—Ordutik ona, —zenbat laño—,
- KIÑUBA
(Cocteau'ri buruz) (1935)—dabil atsegiña.
—Baña Erijo'k ain matte dauz loratzak!
—Bakaltseña datza. Goxea zein eder,
—ametsentzat dager!
—erle batek dausi loraen ederra?
—Erijo ori dabil!
——Bakalgai erruki; ekarzuz zaldijak,
—daukodaz begijak
—Ibar-gentzan dardar, lurrak ez, ostruak;
—Arratsa dagon me, odol-litsa, urria!
——Ik, bakaltseñari
——Ene Bakalgaya: eztautsot kiñurik.
- EGUNA BERANTZ DOA (1937)—Neurekin gel zaite arrats-begi da-ta:
—itzal baten goxoz urdintzen da Jata.
—itzalak jotzen dau atadi ondoa.
—Oi Bidazti Deuna, sar zaite neurera,
—bertan dozu bada maitasun arrera.
—Bekidat bizitza
—Idazti Doneak atzaldu daidazuz,
—Ta barne gustia berotan dodala
—Dana yat atsegin
—Orain sakon dakust zeure eriotz ori;
—zegaitik daukozun biotz deuna gori.
- ATETAN NAGO (1937)—nere txaki au dirdiraz dago.
—Baña ots meia, zer nai didazu?
—Adats ederrok intzetan,
—Zut nadin, Jauna, didar goxora
—ibar ta landa edertu dira.
—Landan baño garbiago
—eder au barnetan dago.
—poza dator, ba. Zugaz batera.
- AZKEN OYUA (1937)—Guda-gotzon baltzak odolez dakustaz,
—euren oin aurrean beredin gudari.
—Aren deia dantzut arma-ots larrian.
—Arte adartsu babes-toki bekit,
—txastau dagientzat etsaien erranak!
—ixuri daidala bizitz-iturria.
—koldarrentzat itxi larrosen usaña.
—gorputz onek bakez atseden dagian
—Gudan jaus nadilla zuzentzaren alde,
—Eta bake deuna sortuko danean
—Erri zintzo-onenak zaindu dagiala
- AGUR, EUZKADI! (1937)—emen ezpada zeruan.
—Eriotz deuna aurrean daukot,
—ziñistu bada, euzkoa:
—Euzkadi azke izan daitean
Lauzirika, Txili —1975—
- GUTAZ ARI ZIREN (2003)—Karta jokoan ari omen da heriotza
—literatura eskasa idazten genuen arren
—konfidant.
- ESTAZIOKO TRENAK (2003)—lehendabiziko trena
—bidaltzen dizkizun fax-ak
—hil dela aldarrikatzean.
- IN THE DARK SIDE (2003)—in the dark side... ilargiaren bestaldean.
—Hemen ez dago komunikaziorik,
—dena dago konektaturik, dena dago sinkronizaturik.
—Zaila da superbizitzea.
—zeharkatu behar duzu Ciudad de Mexico ikusteko...
—Antzeko zerbait gertatzen da hona heltzeko.
—Hemen ez dago gezur ofizialik
—dena dago konektaturik, demi dago sinkronizaturik,
—begi bistakoa existitzen da soilik.
—Hemen ez dago komunikaziorik,
—Zaila da superbizitzea
—Saturnoko eraztunak edota Andromedako bidaztiak.
—Hemen ez dago gezur ofizialik
—Begi bistakoa existitzen da soilik.
- ZAUNKA DARRAITE (2003)—eta ezer ez dagoela galduta...»
—Ke putzadak eta irribarre bat tarteka
—zaunka darraite.
—oinak lurra ikutzeko indar barik
- LANGILEAK (2008)—Pattarrak goldaturiko zintzurren antzera
—eguzkiak zenbatzen dituen urtaro aldaketei,
—udazkeneko hosto eroriek grabitatearen
- BIRRINDUTAKO ETXALDEAK (2008)—Patrikan daramagun telefono zenbakia.
- INTERROGATORIOAK (2008)—galdetu didate
—galdetu didate
—galdetu didate
—bakardadeaz eta
—galdetu didate
—faltan ditudan guztiez
—zutaz galdetu didate
- EURIAK BUSTITAKO ILUNABARREN ANTZERA (2008)—nahiz eta ene deiadarra
- BADITUT (2008)—inork ez dakizkien kausa irekiak
—ezen ez dudan ezer.
Lekuona, Juan Mari —1927-2005—
- UBEL (1955)—margo-lan eder bat datorkit burura.
—Begiz begi daukat
——irudimenean—
——mendi-urdin, odol-gorri—
——leize-begia—.
—Ubela: hori da
—Han ere —urdin ilun-ilun—
——Ai, zorioneko
—gizadi-legea!—
—Ubela itzali da:
- MERETRIZ HILA (1966)—Gaur gorputz datzan,
—guk eraginda hilik hago.
—Nire bihotza dun deiadarka.
——«Betoz zeruko birjinen sailak
- PORLANDI (1966)—pozik dagiot nire aitorra,
—ez dago habiarik,
—udazken pausoan usorik...
—Baina utz dezadan
—pasa zaionak bakarrak daki!
—Buka dadila egoitz tristea:
—sendakuntzak nahi eta, —gogor da hau ere—,
—huri handiz kanpo, non daude?
—hori galtzea hobe da;
—Baina hau dago bide bakarra
—danontzat zer-jana sortzeko.
- LURRA NIGAN (1972)—Izarretan dago nire destinoa.
—lurraren pean osa dezadan
—ludiaren kondaira bezain luzea da:
—azkenik gabeko aldatze batean,
—iturriek sendatua,
—Nire jatorria lurretik heldu da.
—Lurraren altzoan landaturik daukat
—Ogi-oliotan indarra;
—lurralde batean nago hedatua.
—Bera ondarea.
—Sentidurik bada ludian
—hartesi, dardara,
—Menderakaitza dut lurraren indarra:
—ordua datorkenean.
- LARRAZKEN (1990)—Paseko hegaztiek —eraskotako gezi-burrundez—
—Larreko seme-alabak —abelbideetan
—barrena— ibai epelaren kalostroetara.
—Udazkenak hona ezarri bere eko-
—ikatzetan. Eguzkiaren errepidea ardatz
—Eta harkaitzetan —iraupenak sorturiko gogoz—
Leon, Leon —1896-1962—
- JEIKITZEA (1923)—(ez ote da ba ageri?)
—Nik ez diat egundaino
Lertxundi, Kemen —1979—
- HASI BALITZ EURIA (2008)—izan da
- GALDUTAKO ZUBIXAK (2008)—Galdutako hondartzak
—hamen daz
—hamen daz
—hamen daz, zure amets
—irrati batek anuntxixako dau
—beixak itxitxakun entzungo dana
—argitxuko daben gaba
—beixak itxitxakun entzungo dana
- ESKILANTXARRI (2008)—ezpainetan ez dago
—arrats hots, ez du damurik
—iparra datorkigu hegoaldetik
—erne da, lore artean
- MARINEL ZAHARRAREN BLUSA (2008)—Gaur da eguna
Lete, Xabier —1944—
- GAUR, BIHAR ETA ETZI (1968)—Lo egin al da,
—Eta gero ere berriz hor dagoz
— Hondarribiko
—Non dituzue bada
—Hor dago erreka,
— dar-dar bihotza
—karidadea
- BIDE EZKUTUA (1968)—daukan
—urdaizpiko bokadilloa
— Avenida-ko señoritoak
—ez baida
— urdalla
—prosperidadearen abotsa.
—«nik nahi — nahi nik — nahi —
—(Geroztik oso ixillik dago)
—ezpatadantza
—soldat ugaria,
—Amsterdam-go erlojoan.
—ordainduko dizut
—kendu nahi dizkidan
- UDABERRIAK ERAMAN NAHI ZIDAN (1968)—Udaberriak
—eraman nahi zidan
—udaberriak
— eskeini zizkidan
— ardaskak
—Indarrez erosiko dut
—nere maitearen bakardadea
—Udaberriak
—eraman nahi zidan
—udaberriak
- IHESI DOAZ OROITZAPENAK (1968)—idatzitako istori hauskorren
—bakardadeko lagunak.
—patxada haundiaren
—begirada berdinean besarkatuak
- NI EZ NINTZEN TXORI (1974)—biloak bustitzen zizkidan bitartean
- MALKOAK EURI BALIRA (1981)—udazken traidorean
—hondakinez gainezka
- BETOR GUREGANA (1992)—ibarrean soroak uda beteko eguzkiz koroatzen direlarik.
—ulertzearen gudak zer lekarkeenaren zalantzarik gabe.
—etenaren madarikapena aingeru erorietan gauzatu aurretik.
- ITZALAREKIN BATERA JAKIN NUEN (1992)—ezabatzen zirela begirada eta kontzientzia
- ZORIONTSU ORTZE ARROTZAREN PEAN
BIZI IZAN DENA (1992)—bere sosegua ez zelarik nehoiz bestekoi aldatzen,
—Eta bere egunak, bata besteraren ordain,
- EZ HARROTU (1992)—Ez harrotu, bidaiari gotor,
—zure indarren gainetik dituzun arau eta neurriak.
—udako garisail, oliondo hain marraztuei,
—jakin ezazu gero ez dagoela zugan
- NERE IZATEAREN ORDU ILUNENAK MAITE DITUT ORAIN (1992)—Zuhaitz heldua naiz hilobiari itzal isil dagiona,
—uda ederrarekin kantak asmatutako irudi galkorrak:
—Ez du idatziko liburu zaharrean mutu eta gorrak
—azken arnasarekin ordainduko ditugu aintzinako zorrak.
- EZAGUTU ZENUEN (2008)—ametsik ederrenen hondakin...
- DENA ESKATU GENION (2008)—paradisuetako hondartzetatik
—xixtuz iragarritako bidaia
—ni ere bidaiari izanen naiz
—bizidun ororen edalontzia hondarreraino hustuz...
- ZUEK, HIRI MAITEOK (2008)—goiznabar asaldatuan
—idazten dizkidazue
—ekialderuntzko bidaiaren nostalgiak.
—Zuek esnatzen dizkidazue
—dakarzkidazue,
—nork debekatu zizkidan
- HIRI TTIPI HARTAKO GELTOKIAN
(Ama trenetik jaitsi zenekoa) (2008)—landak lanbroaren artetik
—gure bidaiak
- HURBILTZEN NAIZ ALDIZKA (2008)—Itxaro Borda, ifarraldeko poetari, maitasunez
—Hurbiltzen naiz aldizka zuen lurraldera udazkenean
—eta begiratzen ditut landa, muinoak, egoitza gizakoituak,
—mendixka eta sedazko belazeetan,
—non dago, diot orain, antzinako miresmena
—udazkenean hurbiltzen naiz aldizka zuen lurraldera
—eta nere so liluratuan negarra dago malko isilez
- URTARRILEKO EGUERDI BATEAN (2008)—gailurrean datzan hilerri isilera,
—haren hitz eder errukitsuetan antzaldatua
—hautsi, hustu landa babesgarri haietara,
—norbaitek irakatsia zidalako
- HAIN GELDI, HAIN LEUN DOA (2008)—maisuaren bisaia dakust
—zerbait haratagokoa aldarrikatuz
—musika goiarnastuen dardarrek gaituzte antzaldatzen gaur
Linazasoro, Karlos —1962—
- GAUR BAKARDADEAK (1989)—Gaur bakardadeak temaz zurratzen du gure bihotzetako
—aldaba ttikia, eta mila zatitan hautsia dirudi denborak.
—Udazkenaren behatokitik izar itsuak begiztatzen dira
—Nabariagoa egiten da orain bailaran jainko ttikien ausentzia
—Zakurrek gurdi-gainetan belarriak tente dauzkate
- MIN EMATEN DIDAZU (1990)—Zure idazkerak umezurtz uzten du
—hitzen bidaia azken noragabetua.
—ez eskatu orain piz ditzadan itzal
—hegadan, munduko bakardade guztia,
- EZAGUN DUDANEAN (1991)—ezagun dudanean
—eta oro izanen da gezur
—Ezagun dudanean erretzen
—dudan ezpain bisiestoa
—hor non ez dagoen katalogo
—ezagun dudanean begi zumezkoetan
—azken ahanzturaren ile-adatsetan
—eta antipoda izango zara
—Ezagun dudanean katedralaren
—eta bete daitezenean distantziaren gelak
—erdalnioen orratza gora den
- ESAIDAZU (1995)—Esaidazu ze goibelaldik bizi zaituen
—Murgil itzazu uretan eskuak, edan nire bihotzetik
—Izan zaitez zelatari, izen bat xuxurlatzen duen hondamendi
—zeinean Lurra dardar baita eta betikotasun zauritu
—Esaidazu nor zaitudan, zergatik diren zure zinkurinak
- BIOK GAREN MAITASUNA (Zatiak) (2010)—barrutik orro dagi
—gorpuzten da haikua.
- DENBORAREN EGURALDIAK (Zatiak) (2010)—Aldatu nuen
—urkia: hori da nire
—Ezer ez dago
- ZURE IZENARI NAHI DIOT IDATZI (2010)—Zure izenari nahi diot idatzi
—eta ez dakit nola duzun izena.
—Ezpainetan daukat lore batena,
—Atzo eta etzi gaurko maite zintudan,
—eta gaur laster etorri da, isilik,
—menderik gabe, musuz-musuzko udan.
—Zein neurri da zure neurriko?
—esadazu: "Orain gaur da betiko".
- ITZAL DEZAGUN ARGIA (2010)—Badakigu maitatu izan dugun guztia
—Hormetan dago idatzia gure izenen
—zerrenda: begi, aberri, uda, txolarre.
—eta iluna ez da desohore,
—ez da isiltasun amestu.
- MAMU BAT DARABILT (2010)—Mamu bat darabilt
—esaten didalako, itzalpetik,
- MAITE ZAITUDALA (2010)—Maite zaitudala esan nahi nizuke.
—Hitz asko daude hori esateko baina,
—Eta udaberria ere hortxe dago,
—eta ez da erraza kontua.
—Gutxien uste duzunean, dena zaildu egiten da.
—eta ez dakit non begiratu behar dudan.
—Maite zaitudala esateko.
- HIL ZARA, AMA (2012)—musu eman dizudanean.
—paradisua izan dadin biontzat
- OROITZEN DUDANA (2012)—Jada
—oroitzen dudana
—Hemen dago naizen guztia,
—dirdai baten biluztasuna,
—Nork maite nau hain koldar,
- BATZUETAN EZERK (2012)—biltzen dudanean,
—osoa kabitzen zaidanean,
—Dena ez da ezer niretzat.
—dudanak baizik:
—biziko dudan bizi osoak.
- BIZITZAK GORANTZ (2012)—Baina bizitza, geroan, ez da deus.
—Maitasuna gaurko gudua da,
—Ez dago besterik.
—Bizitza bizitzaren hondarra da,
—inor ez da bizi hor kanpoan,
—gertatu zen guztia berriro gertatuko da.
—Gaur da argia ederren.
Lizardi, Xabier —1896-1933—
- OHEA (1919)—Neke-sendalaria
—mordoka datozkidan
—eskatzen zaudate.
—Sartu ditzadan lehenen
—dagokion neurriz
—oinik irten eztaidan
—gauerdian —oi baitu!—
—Adan eta Ebe!...
—jo dezadan murgil.
—zerbait atera daiket
—dabil, haserre... Noski:
—da, neri loa, nonbait,
—Lan gaitza, gaitzik bada.
—gau bat darraikio
—...Amets dagit, basoan
—abesten didatela
—...Amets dagit nautela
—...Amets... Baina, zer dantzut?
—zeruan ahal dago!
—Agur... Da... gi... dan lo... o... o!...
- UDAZKEN (1926)—dakar giza biotzaganaño.
—Iraun, udaberria,
—eskeintzeko loreak ditzadan!
- NESKATX URDIN-JANTZIA (1927)—Udaberri, uste ezik,
—Neskatxa da, ta urdiñez
—barean ez dago.
—ase zakidate!,
—negu ondarrean,
—bertara danean.
—dama; ta adar beltzetan
—erne da bizia.
—Orriz orri yazten da
—dala uste basoa...
—Aren dardar emea...
—Marmarra dabil goien,
—ezin daikezuna
—ots ezti dan igerri,
—Non da, non da sorgiña,
—ene udaberria:
- URTE-GIROAK ENE BEGIAN (1930)—ONDARGORRI
—Uda —suzko itsaso— baitut ibilli
—ondarreta bat du, soil eta gorri.
—legor bat —odol uts iñularrean—
—oña dut ezarri Udazkenean...
—zurbil dauka arpegia, itzal begiak.
—untza dago oraindik, nagi, loretan.
—Udazkenak aulagotzen dit atsa,
—aldapak larriagotzen biotza...
—Lurraren azala erdoitua da,
—Aizea dabil, busti, setatia:
—lurrari daragio ots negartia.
—ez da iñon. Aspaldidanik
——egoak ikara—
—Oi, zein dan ituna
—nork-zeren saria ekardazute:
—irugarrenak bizitza-indar bete.
—Ln-min baidamada neurtitz zrren otsak
—(Udaberri)
—udaln sortoge dana.
—(Uda)
—Itzal dudala laguntzalle lerden.
—(Udazken)
—Ta udazken atsarreko goiz batean
- PARISKO TXOLARREA (1930)—morroi mantal-zuriak daude bazterrean.
—Esku —?— peko guri bat boteaz... an tziak!
—bestea da maiztar
—bai txori baldarra!
- EUSKO BIDAZTIARENA (1931)—BIDAZTIAR-DEI
—nik gogo dudan bezin gartsuki,
—baserriz landa nai aunat ager-
—Dirdaiez ikus egiña
—ondardi kiskal eriogarri:
—bidazti begiek sarri
—bertarañokoan ondarra gorri!
—Dagigun arraun Izotz-errira,
—zrren aztarrik danentz begira:
—gure elkar-indarrak itzuli bitza!
- ASABA ZAHARREN BARATZA (1931)—dirdaitsuez apaindua.
—deadarkari iaioa
—Urrats bat egin ta... adar huts.
—Nigana datoz, nahasian...
—dabil-ta bihur nahiean.
—Ale bakanak dakartzi
—lehenera nork lekardake?
—amona: alderoka dator,
—Heriotzak dakar besalagun,
—esan zadazu «biloba!»
—Zaharrez birrumetu danez gero,
—menbeko darabil lehenak.
—Zuka, zoroki, mintza zitzaidan,
—begi-begira dagokit.
—Burua igurtzi zidan astiro,
—Bizitzearen hondar aleak
—Ta, hara, bidean, baldarño,
—baratz zaharraren antzalda!,
—lehenaren muinak aldatu beza
- IZOTZ-ONDOKO EGUZKI (1931)—udaberri-lamiak
—Mendia yaiez dago
—Aren parrea dadat
—Udalnak irria
—udazkenak, bena;
—ain ezti dagio!
—otxanduta dabil.
—Aranak mailka daude
—guzien ondarrean
—Dabesadan, ibarrak
—lañotan daudeño!
—Dabesagun, lagunok:
—euskotarren zaindari
—koskak elur-dirdaiek
—damaigun indarra.
—goraño badadi,
- ETXEKO KEA (1932)—Basalurrez bidalari
—maldan etzinik soroa
—aretoan gorputz dago.
—herio-hondakin zalea
—zerraldoa dagon etxetik,
Lizarralde, Pello —1956—
Lopetegi, Joxe Mari —1875-1942—
- ASKATASUNAZ (1931)—zer gertatzen da Euskal Herrian
—Nun gertatu da honelakorik
—besterik ez dan tokian
—udazkenean nola enarak
—bihotz onekoak daudez
—berez dan azpeitiarra
—Askatasuna indartutzeko
—ez dago kuadrila txarra
—ez al da lotsa euskalduna
—hau al da lege erlijiuak
—Modu horretan baldin badabil
—bide hortatik ez da etorko
- EKAITZA (1936)—ujoldero Bidasua
—hamaika amaren seme galdu da,
—Atzera eginda galdua zagon
—aberatsaren merioz dator
—Gurdi burnizko gudako eginak
—aurreratzen zan nola sartzen dan
—zer gizarte indartsua
- GEZURTIENTZAT (1936)—Irunen ta Hondarrabian,
—Nik buruari dardar egin ta
—Nik esanda bezala
—Irun ta Hondarrabitik
—goazen guztiok dantzara
—Mondragoi ere gurea da-ta
—Mondragoi ere gurea da-ta...
—zokoan hor daudez
—horrelakorik ez da egiten
—Ez daukazute ezkillak jorik
—ez daukazute ezkillak jorik
Lopez Gaseni, Manu —1961—
- LANDSCAPE (2018)—txoriz beterik dago
—Lizardiren errua da
—beharbada
—kurloiak, kardantxiloak,
- ROY BATTY-REN ERARA (2018)—Adar-argien izpiak ilunpetan distiratzen
—Lehendakari sozialista bat ikusia nago
- EGIAK IREKI ETA (2018)—amaitu da, beharrik.
—egingarria da, menturaz.
—begiradak sumatzen dituzu.
—Ezinezkoa da
—erietxera itzultzen da beti...
Lopez-Mugartza, Juan Karlos
- ZIPRISTINIK GABEKO GAU LASAIETAN (1993)—zeru gainean ikus daitezke
—eta basamortuetako biztaleen bihotza sutan jartzen da orduan
- ITXAS ZABALEKO MARIÑELEN ABESTI LAZKARAK (1993)—ozeanoetako uhinen gainean, belak haizatuak daudelarik,
—lehorrean ibiliz ibili izerdiz arituko naizela ongi dakizu
—halere, oraingo oin garbiak zikinduko zaizkidan arren
—atzean utziko ditudan oinhatz sakonetan
—gaurko fidantza berbera izanen dut zuretzat gordea
—nere zaurien gorritasun urtua harrotu eginen da
- IRAILEKO OIHANEN ARTETIK DATORKIT HAIZEA (1993)—Iraileko oihanen artetik datorkit haizea
—nere amets gaiztoen irudi aldakor eta krudelek
—utopien herrira itzultzeko behar dudan odola
—ohostu didate gaua bezain ilunak
—azken urteetako nekeziarekin bat datoz
—begi gainean daukadan lokarri beltza
—oparitu didate
—erakutsi didate
—eta ahaztu egin zait, saldu, dagoeneko,
- EZAUGARRI FISIKO EZBERDINEK ZERUAREN GARDENA (1993)—sutegian eragindako mailuaren kolpeaz
Lujanbio, Jose Manuel, Txirrita —1860-1936—
- ANTXOKO HUELGA (1919)—langileari burla eginaz alperrak daude nagusi.
—Goiarritikan etorria da, euskaldun korrientea;
—urte batzuak baditu baina gorputza dauka tentea;
—oiartzuarrak badadukagu horrentzat borondatea,
—San Estebanez fiesta da eta nahiko genduke joatea.
—beraren kontra ez degu esan tokatzen ez dan hitzikan,
—pasa diranak esplikatzeko ez dadukagu lotsikan,
—badauka zeinek gobernatua nahi balin badu gizendu.
—gizona zail da ezagututzen pruebak ikusi artean;
—«Tori oiloa! —esanaz joan zan aurreko egun batean—;
—ardo-puska bat ez da paltako horren iztarrak artean».
—ta berak ere adierazten hor dabiltza herriz herri;
—Irundik eta Hondarrabitik jende asko da etorri,
—hemen dagona ez da besterik: bengatu nahia elkarri.
—Zelebria da gizon batzuak egin duten ajustia,
—gero 're hoiek ez da komeni edozein modu uztia,
—Nola presari eragin eta pasatzen dan ugaldia,
—hala berean kanpotarrakin bete da Antxo aldia;
—hau da batere hasarre gabe egiten degun galdia:
—Miseriarik ez dadukagu edanean ta janean,
—gure gorputzak hargatik daude honen estadu onean;
—edozein burla egiten dute komenentzia danean.
—gure kuadrila hasarre dago, askok bihotzean min du;
—zaharrak etxean geldi daudela besteri lana agindu,
—Altza gaineko beste gizon bat dabil Antxo inguruan,
—gu bajatzea beste gauzarik ez dabilkana buruan,
—zein dan langile balientea ikusiko da orduan.
—bere galoiak gora altxatzen enpeinatua da larri;
—aditu nahi ez duanik bada itxi bitza belarriak.
- NORTEKO TRENBIDEARI (1931)—zurezko ardatzak lumerarekin ahal zan maizena igurtzi;
—Gipuzkoan da Bizkai aldean ta Euskalerri danean,
—gorputzak bapo gobernatuaz edanean ta janean;
—Danak alkarri lagun zaiogun ilundu gabe kopetik,
—indar haundian dihoala 're gelditutzen da kolpetik;
—inor ezertaz behartzen bada Donostiara Madritik,
—izugarrizko adelantua jarria dago Nortetik.
—Linea horrek badauka zenbait tunel, zubi ta errio,
—eletrikako indarra eta hoinbeste guardarraio;
—igo-bideak ederrak dauzka, kotxean aixa sartze'a;
—lehengo segunda bezin ederra dago oraingo terzera.
—ezertarako behartzen bada kotxe bakoitzak komona;
—hor behar dana: begiak ernai eta llabiari eutsi;
—gau eta egun gelditu gabe dabil txistu ta irrintzi.
—orain indarra leku askotan kendutzen zaio urari,
—«Prezisua al da beti kalderan kiskaltzen egon beharra?
—Ez daukat beste alimenturik: sua, kea ta txingarra;
—ongi miatzen baldin banazu hotzean badet indarra».
—«Badakit zure gau ta egunak dirala lastimosuak,
—Nere munduko jakinduria izan da oso azala,
—orain ur hotzak dabilki trena lehen irakinak bezela.
Madariaga, Juanra —1962—
- ITAUN LUZEAK (1989)—Zerendako izar zuriek dute
—elur malutak barreiatzeko ezpada?
—Zerendako marinel zaharrak du
—senditzeko ezpada?
—Zerendako ustegabeko heriotzak ditu
—ohartzeko ezpada?
—Zerendako enbat urdinak du
—horren hiroturik oldartzen,
—haizatzeko ezpada?
—Eta zerendako dira azkenean
- POETAK ZIRELA (1996)—Eta gero itzuli ziren gerlariak bidaia luzeetarik,
—hil-etsian daudelarik familia ikusi nahi baitute azkenengoz.
—jukutria ederrez engainatu baitzuen gure armada.
—Harrezkero zer diren malkoak, non dagoen infinitoa
- BADAEZPADA (2001)—Guk, badaezpada, elkar besarkatu genuen eguzkiaren behako solidopean.
- DOSIA (2003)—damuaren perspektibaren kontrako
—erradiologoaren begirada transparenteak
—zure hezurrak —bazenekien—
—bolietan dauden abizenei
—zein izan daitekeen hausnartu nahian.
- EROSI MAPA (2009)—bidaia agentzia batean eros daiteke,
—Bakardadea, nork berea batu bideari ekiteko.
—Hegoaldera luzaturiko begirada galduak,
—paraplegikoa darabilte biztanleek,
—Atrakzioa egongo da nonahi.
—Igo gure tranbiara eta ez duzue ordainduko
—zirriborroaren erreinua, poesiaren tentsioa aurki daitezke.
—Salgai daude orratzez zeharkaturiko hasperen bildumak.
- KITATZEKO TENOREA (2009)—gezurra da hil behar dugulako hori,
—heriotza atari huts bat da.
—eta aterik, leihorik gabe ez dago bilatzerik.
—Negutik dator gu barruan gauzkan trena
—eta ezin da azaldu bere hustasuna.
—Zeuk dauzkazu aizto guztiak.
- HEROIAREN BORONDATEA (2009)—Begiak zabaltzearen zeremonia, ispiluaren amnesia estetikoa, gosaritarako elikagaien hustuketa, armairuaren bronkitisa, arroparen sitsa, ate aurreko geldiunea, geroko paisaiaren monotonia, fosilizazioa, giltzen amarrua, itxiera baten oroimena. Kaleko farolen begirada, metroko bakardadeen inperioa, urratsen koreografia, itsasnesken aurpegiak bagoi-pezeretan,
—Arratsaldearen lehen ordu konkaboak, zeruari buelta eta buelta, eginkizun xume eta zentzubakoen zerrendatzea, ogiak, egiak. Nekeari erresistentzia, western zaharrak, tvko apopilo nardagarriak, tragediaren sobredosia, banitateen eskaparateak, hezurduraren egokitze ezina, diarioaren gaueko grabazioa, hitzen beharra eta sinbiosia. Eta azkenean, arnasa hartu, lasai biluztu, zure azken unea balitz bezala.
- DENA ERRAZA ZEN GARAIAN (2009)
- ZENBAIT DELITU (2009)—nostalgiak gezurrak edaten ditu,
—Mundua da maitasunaren irakaspena,
—maitatzen zintudaneko espazioak,
—utzidazu nire burua engainatzen,
—azken urratsak badakit nondik ekarri nauen.
Magdalena, Peru —1980—
- HARRIAK II (2008)—harri bat da akaso
—harri bat da akaso
- HARRIAK VIII (2008)—ez da mugitzen
—harriak ez daude bakarrik
- SAMURAI I (2008)—samurai batek begiratzen daki
—daki isiltasuna dirudien musika
—daki gelditasuna dirudien mugimendua
—daki samurai batek osotasuna
—daki zuhaitza daki harria
—daki ura eta daki haizea
—samurai batek daki
—eta samurai batek ez daki ezer
- LAINOAK 5 (2008)—Baldin eta hutsune bat badago,
—dena dago hor
—oraindik agertzear daudenak,
Makuso, Juan Ramon —1961—
- OINAZEA (2004)—Lurra ez da hezea.
—sabelean ostatu ezin harturik dabilen janariak.
—Izanda, ez zinateke izango
—Ahaide, bidaide,
—besoek luzatzen didate beraien beroa
- AURKITU ARTE (2004)—Begiradak zutabe moduan
- NORA EZA (2004)—Gizakiaren bidaiak, lurrak
- MAITE DUZUN HIRIAK (2006)—udazkeneko orbelaren
- IRAGANETIK ORAINA EZKUTATU ARTE (2006)—Argirik gabeko iluntasuna zabaltzen da
—Hiria sortzear dago sororik gabeko eremuetan,
- HERRIGABEAK DAUDE (2006)—Herrigabeak daude
—badaukat.
—Ez dago marrarik, ez dago geografiarik
—badaukat.
—badaukat.
—Ustezko argia, itzala baino ez da.
—gure begirada itsutzen duenean
—badaukat.
- KAIAREN OIHARTZUNAK (2006)—Oihua isilpean gordetzen da
- EZEREZARI LURRA EMAN ZION (2006)—Hiriaren dolua ez da nahikoa
—ametsen soslaia izaten da
—poesiazko begiradak ibaiaren sorburuan.
—Chillidaren burdina laudorioa da
—itsas zeruaren zedarrian.
Manterola, Gabirel —1890-1977—
- ZIÑESGEA (1921)—bideztia dabil,
—non dan be eztakian gizon gaxoa.
—Gentzea galdurik dabil oyanean
—ta, bere biotza dauko samiñago.
—laster da geratzen ustegabetuta.
—ustegetzen dauna,
—Eriotza deika dagola, onetan
—ozantz itzaltsua entzun dau goyetan,
—yaso dauz begiak,
—dis ortze danean
—einda, zabaltzen dau poza oyanean.
—Bideztiak baña lauso dauz begiak
—iges dau argitik;
—Urten nai ete dau oyan ilunetik?
—Dis-dagi beti ziñeste argiak
—iges dau argitik;
—Urten nai ete dau guzur-ilunpetik?
- UDAZKEN-OLDOZKUNA (1921)—Udazkeneko egun itunan
—ortzea goibel dakustanean,
—sartuten dala zugatz artean;
—alkarren leyan ikusten dodaz
—oldozkun baltzez daukat itun;
—poza damostan gauzaz aztuta
—nai ez da yartzen naz oldozkun.
—Zer dan bizitza? Gizona zer dan?
—Irudi ontan argi dakust:
—orriak gizona darakust.
—Giza bizitza da axe zearka
—doyan ontzi bat indartsua.
—ezereztuten dan lurruna;
—laño antzedun da gizona.
—yayo dan lora samur, eder,
—gelditzen dana iger-iger.
—Udazkeneko egun ituna
—auts ezereza da gizona;
—beraganduta zorunduko dau
—auts, besterik ez dan biotza.
- ...........? (1921)—ugari dakustaz
—egin ete dabe?
—zuzendasunarren
—dagoz lotuta?
—dauz espetxera.
—barriz dakustaz;
—zer dala-ta azkerik
—oro dabiltzaz?
—Erpe zorrotzak dauz
—gaiztoak badaki
—sarri dakuskezu
—daukozanak sarri
- OYANEKO ITURRIA (1921)—agertuten dan iturritxoak
—bere txokotik urten daneko
—txori-agurrak pozarren dantzuz
—arpegitxoan iguzten dautso
—bere esker ona dautso agertzen
—ibili dabil ezautzeztaben
—geldituten da bidean daurkin
—agertu dau ta bean ibai bat
—zer ete dagon yakinguriaz
—Zerbait izukor urreratu da
—ta, ara ur loyak barruan dauzan
—ibai zikiñaz non gelditzen dan
—ur garden leuna, loi dan uragaz
Mardo, Beñat
- BEÑAT MARDOREN KANTOREA (1757)—Otoitzen hait ez dizadala kantorerik hunt haboro,
—Ez dakika ni nizala bürüzagi hartako?
—Kobla horren emailea ez da laboraria,
—Zintzarri egile nizala ez hadila ez düda,
- BESTALIARRAK (XVIII. mendea)—Aho aoher hen jitian nur da ez lotsatzen?
—Entzün gabe merexiak segür ez da phartitzen;
- ARBOTIKO PRIMA EIJERRA (XVIII. mendea)—Xederak hedatü zütin
Mariskal, Martxel —1964—
- ETXE GATZATUAN (2017)—lotan dagoen gaztetxoaren aurrean.
—Inozentzia, antza, gaindiezina da.
—Lema ez da aizkora
—Gorpu bat ez da eguzkitan
—ez da altzoan mantendu nahi dugun
—Hustutako borondateen ufadaz
—Itsasoa usteldu egin da
- BERRIRO ESNATZERAKOAN (2017)—jarrai dezadan nire paseoa.
—Alai eta oparo jaisten da ura
—eta guk ez dakigu
—zer egin daitekeen askatasunarekin.
—Mendi gailurretan ez dago epaiketarik.
—mendiko ur hotzak dakarzkidan
—elurraren oroitzapenetatik edatea.
—kale-zainak gogaituta daude
—Erakunde abstraktua da Polizia
—Lau hankan dabilkigu
—Bada leuntasunik gabeko
—usaintzen dudan bakoitzean
—besarkatzen dudan aldiro
—Beltza da semaforoaren kolore bakarra.
—eta irakurle bakartiak unibertso berriak dastatzen
—giza sakrifizioa ez da
—Eguzkiari eskainiz masailak sorbaldak debozioa
—zimurtzen ari da artifizialki tenkatutako haragia.
—Portaera konpultsiboak eta bordatu zuriak
—Azken ufada epelarekin egiten du amets
—Alai eta oparo dator ura.
- LEHEN ATUNAREN BIHOTZA (2017)—Urtero, lehen marean atze,amdako lehen atuna
—segidan bere marinel esku zakar-sendoak, abilak
—espero isilean mantendutako irrikaz —tiraldi ziurraz
—baliatuz— arrainari piramide itxurako bihotz leuna
—poztasunaren eta konplizitatezko begiradaren aurrean,
—jabetzearekin batera, aurkariaren —itsaso zabaleko
—gainontzeko atunen— arimaren, izatasun
—Nor da hemen indartsuena? Nor da hemen nagusia?
—Dagoeneko marinel-gerlariaren hortzetan,
—ikur eta mezu bihurtu da atun-bihotza.
—Guadalupeko Amari. Gero, tristura misteriotsu moduko
—beharreko bakardadean, itsasoari, haizeari, bere buruari,
—inori —askatasun-gudu-bake-barkamen himnoak balira
—bezala— bata bestearen atzetik rantxerak ozen kantatu.
- MUNDU PARALELOAK (2017)—Parez pare Bonantzako elizaren ateari begira jarri orduko zure silueta etairribarre berezia agertu zaizkit gogoan. Begiak ixteaz batera gure formabiak bakar batean marraztu ditut —irudi sakratua—.
—Bat-batean, sarkor: hiltegikousain ekidinezina. Tenore haietan bezalaxe bizkarrean bainuen, bi metroeskasera, atea erdi zabalik eta animaliak betiko modura goitik beheraebakita, zintzilik, barruak hustuta —giza jainkotegi kirasdun ustelduabailitzan—, erraiak eta odola isurtzen kanaleko uretara.
—Eta garai hartan ohi nuenez,ur gorrietara zuzendu dut soa —milaka bihotzen ispilu urtua—, eta zart!,ikuste ubelduak abiarazi du ene gibelaren marrua: «Inork ez du nireamestea burdin kako batetik sekula zintzilikatuko!».
—Zurrunatikgora eta behera, Jaizkibelgo magal ezkutuenean satorren antzera,bizpahiru mukitsu mundu paraleloen bila. Eta gero, xaian edo kaigainean, amona eta gainontzeko saregileen esku nekaezinen alboan, betizirika, beti ez ordea jolasean, bizitzari instantero ezkata lehorrakapartatzen —itsasoaren arrastoak nonahi —, orduan garatu zitzaizkigun,biriken ordez, zakatz hauek.
—Gu ez baikara guztizlehorrekoak, ezin bestelako moduan izan. Berun puskak eta amuherdoilduak, aborinak eta labanak, zurda korapilatuak... betiere zerbaitpatrikeran... arbasoen tresneria, bizimodu jakin baten altxorrak, guresekretu isil estimatuenak.
—Ezda nire desioa atzera bueltatzea, zentzumenen ernea sekula ez galtzeabaino, maiz etor dadila oroimenaren besarkada beroa niregana eta laganazala gaurkoan gisara sentimenduz plei eginda, belaunak eta zilborrakgeratzen zitzaizkigun eran San Migeletako ur bizietan, eta aurki bitezsarritan pizturik harriduraren argia eta distira gure haur-begietan,ferry ingeles erraldoi txuri hark —Panther izena datorkit betigogora, hala bazen edo ez bazen— kanal osoa betetzen zuen alditanbezalaxe, gu gasolioz zikindutako uretatik txistu bizian ateraraziz,Pasai San Pedroko etxeak bere munstro-bizkar atzean desagertzenzirelarik, San Juango gureak jostailuzkoak ziruditen bitartean urgaineko mirari tzarraren aldean, sekula baino estuagoak, erabathauskorrak, zeharo txikiak, eta beti bezala paperezkoak mendikoharkaitzen mendeetako mehatxuaren azpian.
—Plazako gure bizitoki heze,xume, antzinakoak, kanaleko sarreran leherrarazten zituzten barrenuekindar-dar bizian jartzen ziren, nire gorputzaren modura gauaren eskutikzuregana hurbiltzerakoan.
—OrainDenbora ez dela urteetan zelatan eta atzaparka aritu zaidan piztiaitogarria, ezti mintzo zaizkit olatuak eta absentziak, eta honelaizatearen lengoaiaz elikatzen ari da ene arima, bare-bare.
—Itsasertzeko itzala besterikezagutu ez duen hareharri umelaren usain gazia jariatzen dut sarritan,Pisbeko horma gastatuen usain berbera, Ternuako bidaiek zein hauekguretzat lagatako elezaharrek bakailao arrasto itsaskorraren usaineternala; horrelakoetan barneak arroketarako bidexka hartzera bultzatzennau, Puntaserantz, atzean utzita plazako paretan pilota kolpe galduenoihartzuna, eta kexa zaharrak eta asmo berriak tabernetako mingain etahortz-haginetan.
—Labana zorrozten dutarrokaren kontra, urteetako arraspatzearen soinua, zenbat eta higatuagoorduan eta hobe ebakitzen —durduzatu egiten duen zorrotza—, ohikomoduan, hatz puntak emaitzarekin kontent geratu dela esaten didanean,ganibeta bueltan patrikeran sartu eta, berriz ere, Denborari oinak etaeskuak moztuz, begiak itxi eta kopetaren barnealdean gure silueta biak—existitzen al dira soin eta adar mutaezinak?, nora ote dira gorputzhautsezinak?— bakar batean marrazteko.
—Aitonarensare hezearen gainean gaude. Denboraren edabe pozoitsuak inolakoeraginik ez gugan. Haurraren eta aurrerago gaztetxoaren zentzumenek jasoeta jositako arnasa eta korapiloa nigan dira oraindik, gaur ezinbiziago. Oin biluzien dantza mingarri-gozoa, isila, sekretua, arrokenazal ziztatzailean. Itsaso urruneko uhina, eta berdin zure adats etagarondoko usaina, bidezidor honetan, betirako.
- TERNUA NIRE BARRUAN,
BADATOR NEGU LUZEENA (2017)—sabel zurbilak izotz-hondarrean biraka.
—Ternuan bada urrutiko bazter bat
—eskuz idatzita, besterik ez.
—Esadazu: agure bat,
—Dena da hain egiazkoa eta arraroa
—Itsasoa lurra da, lurra ozeanoa da,
—esku indiarrek egindako
—kontu tristea dudarik gabe;
—nire pausoak nire eskuei dagozkie.
—Esadazu: nor naiz?
—Badator negu luzeena.
—Badator negu luzeena,
—badator negu luzeena.
- ISOLAMENDUAREN ZAPORETIK (2017)—asteko zein egun den ez dakiten paraje eta bide galduak
—giza kaioletan pilatuta gose geratu diren idazlumak
—pneumatikoen sugarrei begira dauden langileak
—bakardadearen maitaleak ez du hotzik neguan
—gauza ederra da elur lapatsarekin batera ihes egitea
—gauza tristea da borondatearen kontra lurra abandonatzea
—haragi sorgorrez gainezka dauden udako ilunabarretan
—automutilazioa modan dagoenetik euren hegalak
—noiz iritsiko ote da pailazo sudurren kargamendu berria?
—oraindik ere esku txikien premia daukate basaloreek
—postontzi bakar bat ere ez dago hartu ahalko lukeena
—zainetako tintaz idatzitako maitasun gutuna
Markiegi, Peli —1905-1946—
- GERO ARTE!
[Lizardi hilotz] (1933)—gudari azkar garaile izaki, zertaz lotsa ez baitezu.
—Ez zintudan nik inoiz ikusi, zure hitz xalorik ez entzun;
—Oro dakian zure gogoak nere berri orain badu:
—Biok ur baten edanak nonbait, biok liburu bat ikus,
- USODUNA (1937)—Ez da hori egiten inor ausarturen.
—eta uso begi biribil han darama hiltzera.
—Une batez egonda itzul da kabira.
—Kabia han dago baina hutsik eta bakar.
—bazter baten han datza negar eta negar.
—Maiteak eta minak eman zion indar.
—<<Hori nirea da-ta --zion-- oraintxe, ekar!>>
—orain beste batentzat gertazen ari da.
- AMA ONAREN ABESTIA (1937)—Ta atzo, gizatxar batzuek, indarrez sarturik
—ostu egin zidaten bat loretegitik.
—Ostu eta eraman ez dakit nik nora
—ta azken lurrin gozoa hedaturik gora,
—Uda ta negu gaurtik neretzat berdin hotz...
—bihotza taupa-taupa, bi begiak baldar,
- BURU ETA BIHOTZ (1951)—Baina, eta nolaz dakizu ni noiz nazun Maitek ukitua,
—ala badudan kezka zitalik, ala Pozek naun hartua?
—Nere gogaien aldatze-berri norgandik duzu jakina?
—Zuregandik dut eragin zoro, nerez ez bainaiz aldakor
—eta, aldiz, altzoa nik hotza izaki, zu zaitzat nik indar, bero.
Markuleta, Gerardo —1963—
- EGUNA EGONGELA EROSOA DENEAN (1990)—ez da, seguru asko, zilegi
—itsastxorien galdeak landatzen,
—Baina idazteak sarritan gogorarazten dit
—Eta azken finean, injustizia hau ez da Herioa.
- ESAIDAN...
(NOIZBAITEKO KANTUA) (1999)—Esaidan, zer nahi dun?
—orain arteko egon-bidaietan.
—eta esaidan:
—Non da hire ura?
—urrunago al da?
—arinagoa beharbada?
—Eta esaidan:
—Non da hire sua?
- GUTUN EZ GOGO FALTAZ BIDALI GABEA (1999)—Litezkeen bidai gurutze orotan asmatzea
—ene gonbit izutiez mesfidantzan.
—Hara, neska, zer esaten dinadan:
- TXORIKERIA (2003)—Badakit txorakeria dena,
—Badakit txikikeria dena,
—Badakit pittinkeria dena,
—Badakit txorikeria dena,
- KUARTEL EDERRA (2015)—aingeru guardako santutxuaren
—adarra jotzen zenidan, koldarra
—Zeru goia ukitzen nuen —ia—
—zubi gaineko besarkada haietan.
- ESAN EZETZ (2015)— —1—
—Esadan ez direla
—Kontaidan beste behin
—Esadan: ez duk egon
—Esadan: ez dik inork
— —2—
—Esadak: berdin dun
—Esadak: eztandak
—Esadak: ez zaidan
- ANDER EDO ANDRÉS (2015)—zendu bide da: Ander edo Andrés,
- MAITASUN-KANTU BAT (2015)—hitza izan dadin
- GAUMINA (2015)—hogeita hamar udaberri.
—Begiek, ke adarretatik
—baina, izan, hartu-emana da.
—Hara ezin joandakoan,
Maruri, Erramun —1884-1966—
- ETSAI, ORPOAN (1925)—Elkarren endan.
—Bat bizi dala
—Dabil gizona
—Aginka dauko.
—Gizon bidazti
- IRU ATSO (1925)—Badakitela
—Nik nun dabiltzen.
—Agiri dala
—Ez dala mutu
- TXORI ERIA (1925)—Urduri dabiltz
—Sagua dala?
—Itun ilten da.
- ABRA (1926)—Zuen ondartz kai, ta itsaz bazterrak
—«Naiko da» diote begiak.
—Andi ta txiki ontziak dabiltz
—Damayela Abra'ri bizitza.
—Bertan amaika badabiltza
—Abra'n daude bere bi itsaz-orma
—An dago ere Portugaleten
—Eron-ekarrin dabilena.
—Dagon guztu ta eder ondoan
—Besteanak daude lekutan.
—Ondartzak eta eguras-bidek
—Iñun berdinik ez daukana.
Meabe, Miren Agur —1962—
- MEMORIA EZ GALTZEKO OHARRAK - 3 (2000)—azalaren lautadara etzatera etorriak.
—eta oxigenoa lapurtu zenidan
—udagoieneko adar zurrunak.
—Paperezko zapia atera zenuen, ez dakit nondik,
- AKIDURAZKO OHARRAK - 1 (2000)—kirioz kordaturiko idunekoa bezain mehea.
—Eten egin da.
—bordaturiko tarratadak.
- ERDU (2000)—jostati, kilimusika dabilkizun nire giharren uztarrira,
—baietz zure adikuneak askatu desioaren gudaontziak,
- ERRADIOGRAFIA (2000)—Horixe da buruaren erradiografian aurkitu didatena:
—burezurraren tokian dudan erabakien kutxan.
- GAUA ETA GATZA
(Klimten Musua pinturari begira) (2008)——kasualitate hutsez diot—,
—Emadazu pa masailean,
—Emadazu musu eskuekin,
- ETXE BERRIA (2008)—Zerbait dabil aztarrika hodeietan:
—zeruaren adur beltza da bakea.
—Etxea giltzarrapoz itxirik, inor ez dator atera.
—Landa ditzagun atarian zuhaitz luzexka argiak,
—Izan dadila bakea esne-euri zuria.
- GERRAKO HAURRAREN ERREPIKA (2008)—Nire besoak hondakinen artean daude.
—Nire azala pergamu errea da.
—Nire geroa beti beste alanbrada bat.
- LINGUA NAVARRORUM (2008)—Ikono mirakuluzkoa aldareetan?
- LA JOLIE FILLEREN AUTOMITOLOGIA (2010)—Txikitan, urrezko eskumuturreko bat utzi nion neska koxkor bati, berak zabu bat uztearen truke. Etxetik bidali ninduen amak gero, iruzurtiaren bila. Neskatoak ukatu egin zuen gure ituna. Agiraka egin zidatelako gogoratzen dut tratu gaizki egindako hura.
—Beste behin marea bizien sasoian, olatuen kipur horixkak harrapatua baitzuen hondartzaren okotza, zornezko sufle baten antzera, neska berberak eta haren lagunek biluztu egin ninduten familietan jolasteko, neu nintzela-eta denen panpina. Olatu batek ipurdia busti zidan. Ur lohi hura eta mutiko atzeratu baten begirada gomutan ditudalako gomutatzen dut nire deslaitasuna. Gomutan, halaber, hotza eta lotsa.
—Badihardut, beraz, negozio eskasak zenbatzen, kuleroak neuretzat gordetzen, ur nahasiak miatzen, iragana neure alde baliatzearren ezorduan jaikitzen. Otoitz egiten dut inoiz gal ez ditzadan torlojuak doitzeko behar ditudan hatzak.
—Zenbat neskato bortxatu dituzte gaur Burundin? Zenbat mutiko hil dira azken minutuan Darfurren? Afganistango haur bat mintzo zait argazki batetik: «Une bat izan nintzen, ez besterik, mosaiko geometriko handian, tesela galkor bat, hain erlatiboa. Gero, dorreen ahoek nire itzala irentsi zuten, eta ez zen ezer gertatu. Amaren ahotsa entzun nuen nire izenaz erditzen, hormako arrakala bat bezala. Gaur egun lasaia da. Nire oinak zaborrontzi batean geratu ziren. Nire bizitza beste alanbrada bat da».
—Hona hemen berriz bestelako hotza eta bestelako lotsa. Utz ditzadan bakean babesgabeak. Ez, ni ez naiz inor zuek nik ahotan hartzeko.
—Au revoir, la jolie fille, à jamais, la petite, tout est dejà bien vu au temps des adieux. Ça va bien ce soir, hau ez da ezer. Erre ditut koltxoiak eta fakturak, argazkiak, pilulak eta postalak. Ça va bien ce soir, hau ez da ezer. C´est la vie en rose, zoriaren ferra, c´est la vie en rose, anfibioon gerra.
- GERANIOAREN MINIPOETIKA (2010)—Jarraitzen dut sukaldean idazten
—Tentuz sailkatzen ditut, urrun galdurik begirada.
—Zer diostazu, oro har, emaitzaz? Esadazu
- 727. GELAKO BESAULKIA (2010)—Esan niolako ez zitzaidala
—(prohibido traer a esta unidad flores,
—(kronometroak ekartzen zizkidaten gogora),
- OSTERA LABURRA (2010)—Bidaiatik itzulia zela egin nuen amets.
—Zer bidaia-klase zen hura!
—Geroztik ez da bueltatu.
—Etxeko pasilloan dabil, hala ere, haren geriza.
- AMETSETAKO GATZA (2010)—zuk, jiratu eta apur batean itxaroten zenidan,
—(erosketa txarra, josturek tira egiten didate)
—«segi, nigatik ez aldatu agenda»
—Nire zapata beltzek, aldapan behera,
Mendiage, Jose —1845-1937—
- AMERIKETAKO LETXEROAK ETA OSTALERAK (XIX. mendea)—Erakiturik ere ez da joanen goiti.
—Nork daki zonbat aldiz trenpatuz zintzurra:
—Aise edaten dute sendo ta eriek,
—Hobea edaten dutela kanpoan xerriek.
—Ur xorta batekilan berriz emendatu ;
—«Ura emanak urak kenduko dauk hiri»
—Moneda beretikan paga dezan sarri».
—Badakite nola ken arnoari indarrak,
—Izanagatik ere edari azkarrak,
—Etxean badaukate kapital segura,
—Nunnahi galda dadien kaña edo likurra,
—Aise edan ditake nahi dena gostura;
—Ez dugu zeren galda deusendako ura,
—Arranjaturik dago behar den trenpura
—Edanagatik ere kolpez hamabira,
—Ez dauzkute kenduko burutik zentzuak,
—Ez diote kalte e'iten sekula edariak,
- KANTUZ (XIX. mendea)—Kantuz izan dudanean zerbeit irabazi,
—Kantuz eman daitate obra gabe famak,
—Kantuz emaiten badaut Jeinkoak grazia,
—Kantuz idokiko daut San Pedrok atia,
—Kantuz egin dezadan, zeruan sartzia.
- GIZON ZAHAR BATEN ARRENGURAK (1912)—Nere herritik izan ditudan paper batzuek diote,
—Mundu huntan nik baditudala hiru-hogoi-ta-zazpi urte;
—Denbora batez aise eiten nuen kantu ta dantza plazetan;
—Oraino ere egin nezake, banu indarrik zainetan;
—Soinua non zen adituz geroz, loriatua, dauzika,
—Dauziak oro utzirik, orai, ardura bidian mainguka;
—Ni zer gizona! Ahala banu ideia dudan bezala!
—Penitentzia nerekin daukat, bekatuaren ondotik,
—Jainkoak zertako ideiak daizt utzi indarrak kenduz geroztik?
—Lehenagoko ene furiak adinak daizkit garaitu;
—Sortzian egin zorra badakit behar dudala pagatu;
—Uste ote dute nihaurek hori ez dudala ezagutzen?
—Hau da lege bat, gure Jainkoak guziendako egina,
—Huntarik ez da nehor salbatzen, izana gatik fortuna,
—Lurra dugula denek nagusi sinets dezagun ordu da:
—Lurra da gure azken egoitza, lurretik bizi baikira,
—Ni hil ondoan, neretzat ez da nehun mezarik emanen,
—Adiskideri hau galdatzen dut, ez baita hainitz gostatzen:
- LABEKO PEON BATEN ARRENGURAK (1912)—Nere berriak ditut kondatzen,
—Edariekin beti bakian,
—Hori da beti gure askaria.
—Indar eiteko, zer sokorria!
—Mahainian prest da, eguerditako,
—Ogia ez da soberatuko.
—Lotzen ahal da, segur gogotik,
—Kozinertsa da Italiana:
—Auzoan dauka garbitasuna;
—Eltzian bada puxka bat ona,
—Lapurdi aldeko da «kapataza»,
—Manatzen ere badaki ontsa;
—Mutilendako begi zorrotza,
—Igandetako guretzat bada
—Beti zerbait lan; euria ez bada
—Eguerdi artio: «Dale desbarba!»,
—Buruz behera ari behar da,
—Zuzena ere makurtuko da.
—Batek dirua badu galdatzen,
—Orduan ez da hainitz presatzen,
—Zerbait zikana dauku pentsatzen:
—Bizi hoberik ez da munduan.
Mendiboure
- DIRU BANU (1859)—Segur nindaite gizon handi!
—Diru banu, jaun bat nindaite!
——Bai zuri ere, Mur de Santson.
—Egidazu egun atsegin,
—Eta galdatu gabe
—Laster izenda nintzakete
Mikelats Gorroto
- TXUA LISTUA (2001)—speeda sudurrean liburuan buruan
—edango haren garuna irentsiko
- BILBOKO PUTZU BATEN ZAPOREA (2001)—samurtasunaren aurpegi beltza dasta dezakegu xurgatu
—askotan zure bila joanda ere
—zenbatetan urdaila zulatuta sudurra urratuta oinak puztuta?
—zoramenak eramanda jipoitu tinpanoa suntsitu
—nik ordea jasanarazi behar ez dudana
—ilearen kolore gorriak sofa tindatu zuen telefonotik muzin
—amorruak senetik irtenda
- POESIARI GORROTOA DIOT (2001)—poesia idazten ez dakienaren aitzakia baita
—inor ez da idazle
—begirada zorrotz hartatik
—iruzurra gordetzen du tronotik idazle zuriak
—poesia saldu eta gero ez da poesia berriro izango
- ACTA EST FABULA (2001)—begira iezadazu! akaso ergeltzat hartu nahi nauzu?
—non dago zure hizkuntza?
—iltzeak begietan sartu nahi izan dizkidazu
—ezpainak burdinsarez josi nahi izan dizkidazu
—belarriak berun urtuaz estali nahi izan dizkidazu
—madarikatuok!
—baina gauzak aldatu egin dira
—baina gauak asaldatu ezin dira
—komeria bukatu da
Mikoleta, Rafael —1611-????—
- AMOREN KONTENTUAK (1653)—Ez dabe irauten,
—Dau gogaituten.
—Ez da inor joango
- DENPORA BATEN ON OI NERETXU (1653)—Baia mudadu nindia,
—Zeren penatan bihor egida
—Emon zengidan gloria.
—Zeren da guztiz haen gogorra
—Zeren penatan bihor egida
—Emon zengidan gloria.
—Borondatea fortsadurik
—Esan zengida bestegatik
—Zeren penatan bihor egida
—Emon zengidan gloria.
—Besten bihotza neugaz darabilt,
—Bestek darabil enea.
—Nigaz daukazun porfia,
—Zeren penatan bihor egida
—Emon zengidan gloria.
Mirande, Jon —1925-1972—
- ILHUNABARREZ (1950)— Neska dago
—arren, ideki iezadan
— Bera dago,
- EUSKALDUN ZINTZOEN BALADA (1950)——handi baita— sudur mintzo,
—ba dakite politika,
—pilota, dantza, kantika,
—Leitzen dakite Misala
——ohetik landa hobeti
—dastatzekotan— aratzak
- PARIS-BEURET (1951)—bat dago zikinagoa,
——koa, koa, koa, koa—
—entzuten ditudanean
—danak dirade itsusi.
——orrek dit egiten dolu
—orko ordu luzeak zear—
—or egon bear dudala.
—asten naiz idazten neurtitz,
——neuk dudan bezela gogo—:
- BEHIN BATEZ, ZUBEROAN... (1951)—Udaroan,
——Ala bakarrik, gauari so begi ñabarrak,
—Zuberoan—?
- PIGALLE (1951)——puten sabelean arno beltza botz-kantuz.
—arno indazu nire ahorako
—dakhuszkidan!
- ZAKHUR HIL BATI (1952)——nehork ez jakin nondik jinik—,
—landaretan etzaten zan
—landan behiak ezin zainduz.
—Norat, erradak, errekan
—Geldit' ezina —nevermore—
—Azken Eguna hurrun da;
—...Haizeak darama urrina.
- LILI BAT (1953)—Loretan dago aspaldi huntan
—Eder da... Haren hatsak, ordea,
- OIANONE (1953)—neskatilak erraiten dau
—dantzularik ilhargiak:
—ezti-loreetan etzanda
—atseden hartzen ari da,
—indarren bihurtzekotan
- AMSTERDAMEKO ORHOITZAPEN BAT (1959)—barneko soaz berriz dakusat
—Amsterdameko kaletan gaindi
—kalvindarrena zatean...
—Nindabilano parketan, hurran
—kalvindar eta zintzoak...
—phereku-gose jadanik...
—zure orhoitzak daut populkatzen
—Amsterdameko portua.
—Zuri eskerrak, Amsterdam (edo
—jainko-edari onari)
—Ipharraldeko Amsterdam hori,
—utzi dautazun amets-ondoko
—dauzkidalakotz are zohartzen
- TXORIONTASUN (1961)—Edanikan geiegitxo
—Pino baten adar puntan,
—Txoritxoa, gaua da ta
—Iluna da basoa,
——«Jaunaz beste, deusen beldur
—Ez da eusko zozoa.»
—Esan nion: «Nor da ote
——Ez zatar ez atsoa—
—Zai da nere auzoa,
Mitxelena, Salbatore —1919-1965—
- AMODIOA ZER DAN (1935)—Amodioa zer dan
—kolkoan darantzuio
——oi danez!— karnabak:
—dantza eta musu,
—oi da ostokatu.
—Amodio ori dala
——oi danez!— alabak.
- ONDAPEN ETA BERPIZTE (1936)——«Orrenak egin din;
—T'erantzun idan:
——«Aski izango duk
- ARRAUN TA AMETS (1938)—damaion indarrez
—uginkada geldien
—damaion indarrez
—asaldatze ezkero,
—ene! ondabearra
—zerutar zaindari:
—Oskorri dagoneko
- GORPUTZ DAGO GUDARIA (1938)—Gorputz dago gudaria
—Urkiolako maldan;
—dizdiz eguzki galdan.
—Bizkai guda izan zanetik
—Esaidazu artzai orrek
——Bart arrastiriz lau lamin
—gudaria ortxe zegon
—Gorputz dago gudaria
—Urkiolako maldan;
—dabilzkio egaldan.
——Ta gaur goi andere batek
——ederra bai ta argia!—
——ziotsan Andereak—
—Gorputz dago gudaria
—Urkiolako maldan.
—Esaidazu artzai orrek
—Lauaxeta ez al dan.
——Ara an berriz lau lamiñak
—bide datoz maldara.
—barna an badaramate;
—danak agurtzen dute!
—Gorputz dago gudaria
- ITXASORA DEI (1942)—sala batean bordatzen,
—goi ta be, ur eta lur oinpe darabilzka.
—Oskorri lor eziñak dei dagit gozoro:
—Ontziskaren aurretik gidari Irudimen.
—Legorrean dagonak egonean tinko,
—Ez nago iñorenakin zoria aldatzeko!
—...ta an doa batela txikia, Oskorriari buruz, gero ta urrunagotzen, neskatxa bordariak legorretik begiz galtzeraño.
—Nork atzitu, bere osoan, lagunurkoaren izkutapena? Al dakigu norgere anima barruarena bera!, al jakin norgere kutiziak eta ase eziñak, zer nai duten, nolakoxeak diran, noruntz dijoazen!
—Iñularreko eguzki igeskorrak, urez bestaldera oeratzekoan, urregorriz dirdaizka daukakizu itxasgain sorgiña, mirari bat lez, bri-bri zorotan; ta aretxen lillurak limurtuta, mariñel bertsolaria, poesi ontziz, izkutatzen dijoazu, arago ta arago, noranaita.
—Nora, ordea?: neskatxa bordariak alperrik galdetzen du, ez baidakus dagoneko ia ezer. Nora? Zeren billa? Al daki mariñelak berak!
- UDAZKENEZ IGARTZEAN (1943)—Loratzen da baratzean;
—UDAZKENEZ IGARTZEAN
—Aberrimiñez izor dagonak
—Aberri miñez izor dagonak
—EDERREN DANEN ARTEAN
- ZEIN EDERRA DAN! (1948)—Zein ederra dan
—Zein ederra dan
—berez ezinda,
—bidaltzen dizut
—Zein ederra dan
—otoi bihurtzen danean!
- BIZI NAI (1948)—Jadanik ez aien zai egon.
—Dagoneko oro alperrik.
—Adio baten tristura somatzen zaio Euskalerriari, bere errita-sunaren udazkeneon. Amaika gauza eder bait-badoazkio billuzten, erabat suntsitzen!
—Mundu arrotzean arrotz, bere burua aldeztu eziñik, espetxe batean bezela topatzen duzu gaixoa, katigu ta ilzori; urkamendikoaren antzo daukazu, bizia zintzilika duela zenbaitzuen eskutik..., Jaungoikoaren borondateari belauniko.
—iñork ongi ote daki?
—Euskalerriak dario.
——gure iñular sorgiña,
—iraun-arazi eziña...—
—ez edan zure argitik,
—Euskalerriak dario,
——Baitipat, ildakoen
—zaindari onenak,
—Dongeki erortzen dan
——gure iñular sorgiña—.
—Euskalerriak dario,
—Iltzera doan abenda baten
—Pestaburua. Dantzan gazteak
—Danen gainetik danboliña ari
——«Ortzetan dizut irria baiña
—Dantza lotuan urrengo txanda
—moda berrien arira.
—...Ta Anjelus'eko dardarepean
—euskal-ertiak dario
- J.E.L. (1948)—elurretan daduzkazu.
—iltzen doakun enda zarraren
——«Zaude gurean»:
—billa dabiltzan etsaiek!
—ogi eskeintzen didate.
—Nora juten dan?
—Non bizi dan? Nor daiteken?
—erdal birao ta parre;
—gezal neurgera aidatzerik!
—aldarrikatzen asi ezkero...,
—portuak —elurrez ditu»;
—Santa Kutz dama,
—gudarin batek utzia;
—mintzo izu omen dagio:
—iltzen zijoak»... —dasaio.
—Ta artan dabiltzu,
—dardarazten etxapea.
—errauspe zetzan beingo didarra
—landara galda goria,
—sendi bana ardai,
—kondairaren zerupea...!
- HARMEN HARTZERA DEITU NINDUEN... (1950)—Madarikatzen ez gera aspertzen harrezkerozko damuan.
—Zoritxarreko gerratea, bai, gaitz danen iturburua
—herri gaixoen hondagarrizko Mari Gaiztoren zartailua:
—gure amorru bizia hiretzat, beti madarikatua!
—Egirik bada, egia hauxe: ez zuan nahi Euskal Herrik
—ezergatikan inolaz ere inortxorekin gudarik.
—Sartu ginduten...! Gure gaitz danak ordutik datoz ta handik.
—Euskal Herria dezu honela senti zizuna ta aldarri!
—berari tira dale
—aspertuko da orduan.
—jainkoak eman zigunarekin danok dezagula Bake
—orain izkiluz erronkan dator gure lurraz jabetzera.
—Bakea haustera datorrenari erantzun behar bezela
—behin ta betiko hondamendian itoko gaitu bestela.
—Zutunik guziok! Jeiki armatan armatan datorrenari!
—maldan behera iraulka?
- ILUNABARRA EUSKAL HERRIAN (1950)—maldan behera iraulka?
—zatozten danak
—maldan behera iraulka?
- MAITASUNEZKO GAU HARTAN (1950)—nihoakio ordudanik
—aintziran ez da izarñorik.
—Aintziran ez da besterik:
- ABENDATS (1955)—Abendats.
—Eusko abendaren arnats.
—Abendats.
—Abendats,
—amonen amonen ardatz.
—Orratz, ardatz, baratz, meatz.
—Abendats.
——«Euskoterri
——laborriz galdetzen ditek.
—«Abendatsek! Abendatsek!»
—Orreagatik Oriamendi ta Artxandaraño
—«Abendatsek! Abendatsek!»
—Ez noizdanik, ez jauregi, ez izenik...
—biziko zaiguk enda re!
—Au iltzekotan, lendanik
—Abendats,
—damaizkik seme trebeak,
—ostadarrean Bakaldun,
—Abendats.
—Eusko abendaren arnats.
—Arnats, alatz, ardatz, laratz,
—Abendats. Abendats.
Monho, Salvat —1749-1821—
- BAKUSEK EZ DU TRIONFARIK EZ ALDARERIK NAHI (XVIII. mendea)—Bakusek ez du trionfarik ez aldarerik nahi,
—Garboski edan dezala urik gabe arnoa,
—Bizia laburtzen bada tristezian egonez,
—Alegera gaiten beti kolpe onak edanez,
—Kausitzen ez denaz geroz, dugun edan gogotik.
—Dugun edan berriz ere; beti dut aditzea,
- SAN KASTETENEKO ANDREGAIAK FILIPINEKO OILARRARI (XVIII. mendea)—Promes dauat, galduko duk
—Arrazoin galdatzeko
- OROITZAPENAK (XVIII. mendea)—Ez da jautsi Pinet baino
—Robespierre eta Jourdan
—Gizonen etsaiez landan
—Altxatu ordudanik.
—Gilotinan da finatu;
—Ez ziteken hanbat damu,
—Sortu da Orientetik:
—Ekarri dauku salborik.
—Damurik ez da zilegi
—Gardatuz bardintasuna
—Berek egin daukutena
—Ordu da egin dezon leku
—Denbora da ganbiatu:
—Apartatuak jadanik
—Baldin terroristei indarrak
—Badaki bat bederak.
- POETEN ERRENKURAK APOLONEN KONTRA (XVIII. mendea)—Parnaseko gobernuan ez da lege justurik.
—Edari deliziosez bihotza goritua,
—Gosea sofritzen dute, ura dute edari.
—Nondik heldu da Poetak, zure haur onetsiak
—Egin ditutzun tresorez justu da goza ziten.
—Parnasean dabiltzanen sabelak eta moltsak
—Mundu guziak badaki zure haurren erdian,
—Bereziz basa-poetak askiko da deus guti.
Montoia, Xabier —1955—
- HISTORIA (1981)—hasten da historia.
—Leninek —txapela kenduz—
—deiadar egin zuenean,
—David Bowiek ilea moztu zuen
- NEGAR (1981)—Madalena bezala nago negarrez.
—bere odolezko belarria Gauguin-i bidalita.
—Adamov bezala
—ohean dautza
——niregatik batipat—
—gozarazi zidan txori bakarra.
—Negar egiten dut zuen gupida eta haren losintxak arrenka.
—atsegin dudalako.
- LEHEN LIKANTROPO BELTZA (1985)—ezezagunaren erresuma hedatuz
—saiatzen da hurbiltzen
—kanoikadak bailiran
—jadanik ez diete arrabitei
—badakit eta aurrerantzean
- HERRIMINA (1988)—Hau ez da New York
—Hemen Vitoria-Gasteizko hondar bigunezko plaietan,
—eskeletoak dautza irribarretsu,
—farolen mila eguzkien indarrak
—harro paseatzen da
—betidanik lelotu ohi gaituen berbera,
—Baina ez dakite gizajook
—aurrean zain daukatena.
—idiaren urdailtzar itzelak
——horma zuritik zintzilika—
—Hau ez da New York
—taxi bat harrapatzea ez da lan erraza.
Monzon, Telesforo —1904-1981—
- ALARGUN ZOROARENA (1940)—«Ni naiz ni, —dio— alargun zoroa!
—Aien oiak oztu dizkik, guda madarikatua !
—«Non dira beste zoro oiek, gudan nai zutenak asi?»
- GERNIKA (1940)—Gernika sutan dago
—Erria su-argietan dago!
—Anaia dabil anai billa,
—Baiña arrotzak alperrik dabiltza
—Gernika'rena dala bat egin!
- BAKARTASUN (1945)—Nere barne-baratzan, datorrela gora
- TROPIKOTIK (1945)—auzoraño otsoa yetxiko dan bildur,
Moulier, Jules, Oxobi —1888-1958) —
- ALSACE-KO IZKILAK (1918)—Ez da oraino aleman tzarra, nahiz hortarat ari den
—oren onean, ordu txarretan, zeruari beha dauden
—Egun osoan kantuz dagozi dorre barnetan izkilak
—ifernuko ke pozoindatua gutara gabe da jausten
Mujika, Emiliano —1882-1949—
- EUSKAL OLERKIA (1931)—malko garratzak dauzkat biotzean ibai.
—Begiak ere dauzkat lertzeko zorian
—Ikusten dedanari ezin diot antzik,
—Ez datorkit iñundik bizitzeko pozik,
—ikara dariola dator gau illuna.
—baña datorren loa oso da amets duna.
—eta dar-dar ikara zaitz gorputz guzira.
—ametsetan jardunaz ardalla bizian.
—ez dakit zenbat amets ordu bakoitzean
—Ez dakit zenbat aldiz zotinka negarrez,
—ezer beste oberik badakit ez dala.
—Nere keskagarri da Euskeran amaitza;
—sendatu nai ta ezin onek daukan gaitza.
—Maitagarrigo dala datoren arrotza
—Urian parragarri dabil euskalduna
—Au ez al da zoritxar erabetekoa,
—ez da kalte guzia uzte zan ainbeste!
—saia gaitezen eta ez da ilko Euskera.
Mujika, Luis Mari —1939—
- GAU LODIA (1965)—daramazu barruan
—Itzali dan guztia
——sugar gogorrez—
—jarriko da
——serio egonean—
—jeikiko da,
- JOANAZ JOANEAN (1978)—joan da etorri,
—joana da joana
—eginda garraisi,
—uda nola itzuli!),
—oro alferrik bada
- TREN BELTZA (1997)——Gaztela handiko sorotan antzo—
—etsipena hazten zaida zabala
—ezina baizik ez baituda jaso.
- EREMUETAN (1997)—Eremuetan lehiaz bidari
——lerroak joan, lerroak etorri—
—naturak emana zaida ongarri.
—Begiratua dastatzen hats handiz,
—Behean dudana bedi gora irten,
—umila dena gerta dadin gailen.
Mujika, Tene —1888-1981—
- NERE LEIHOA (1923)—dager ortzi zati bat
- IKAZKIN LILURATUA (1923)—Hark eman zidan ura, ai zer gozoa zan!
—Geroztik hain gozorik ez dut berriz edan.
—Nahiagatik lagundu ez dakit zer nuen
- ELURTZA (1923)—hain ederra dalarik baita itunez bildu
—Umezurtza negarrez txoria dardaizka
—hilik dagon lurrari bizitza ematera
- GALDEA ETA ERANTZUNA (1923)—Ez dakit nik zer duan zure abes horrek
—da, biziro indarrez higitu nauena.
—zer da hor zuhaiztian abesten dezuna?
—Hara: landa ederrak margoa eskeintzen...
—zure abes gozoak indar gehiago du
—zer da hor zuhaiztian abesten dezuna?
—Ederra da mendiak duen olerkia
—zure abestia da esnatu duana
—zer da hor zuhaiztian abesten dezuna?
—neretzat hain gozo dan zure abestia
—daukazun samin horren itunez betea
—ta bihozkada orok higitzen nauenez
—zer da hor zuhaiztian abesten dezuna?
—Ba, hain eder-ederra dan ludi zital hontan
—oraindaino bezela diran bitartean
—txori abes bigun bat gozoro entzunda
—zer da zuk polit horrek abesten dezuna?
—Goikoa dakusgunak gauza guztietan
—zintzo goraltzen ai da bere egile ona.
Muñoz, Joxean —1957—
- ADIBIDEZ (1983)—bazpadaereko parentesi guztiak irekiz
- AUTOCOLLANT (1983)—Egarriaren ardatzari lotzen zaio
- DETAILEAK (1983)—soilik akorde bat gozatzen dakiena
—bat, postdata, anotaciones a pie de p gina:
—nik «lerroa» esan diodana
—albainduz bakardade guztiak
— —baina zertarako—
—zure behatzen zantzua, esku dardartiak, perfumea
—indartu eta isilaraztea-
—ez bada sutantiboen azpian ere
—zure laztanak daudelako zelatan.
- ENE (1983)—ez dakidala kontatzen: «A»rekin (...) «B»rekin (...)
—bereizterik ez dagoela
—ezpain guztiak izen jeneriko bihur daitezkeela
—biografiarik gabeko hitzetan datzala
—etendako hari gorriaren zatia
—idatzi
- B.4
(poema erotikoa) (2005)—munduaren lau ardatzak
- AUTOBIDEAN (AI) LANGARRA
(2. bertsioa) (2005)—sasi arteko eztanda mutuak
—nora ez dakit,
—ez bada zure adatsaren arrats beltzerako.
—ari da mehatxu
—beltzean: senboraren hondamenari,
—trumoiek egindako sehaska kanta
—Baina ez ditut jada iluneko itzulpenak sinisten.
—Zigarrokin piztuen errea daukat sabelean.
—eztandaz loratutako lilura posibleen presak
- GOIZEAN GOIZIK... (KANTUA) (2005)—Erdiak daude pozoindaturik
— ez dakit
—ez dakit, ez baita
—Ez bada nigatik ez jarri
Mutiozabal, Aritz —1980—
- GORREN DANTZALEKUAN (2013)—Gorren dantzalekuan zigarroen kea entzuten da,
—Droga merkeek ez dakizun hori anplifikatzen dute
—bihotzeko taupadak dira
—niretzako beldurra da
- NAHIKOA SUFRITU DUDALA USTE DUT (2013)—Nahikoa sufritu dudala uste dut:
—bakardade batetik bestera egin beharko duzu jauzi
—airea hotza da, airea hotzegia da
—kristal malkoak bizkarretik isurtzen zaizkidanean
—errespetua galtzen ari zaidan seinale
—kode ezezagunetan daudelako zizelkaturik
—Eta ez dut sobera indarrik
—burua jaten didan mamua garaitzeko:
- OROITZEN BADUT (2013)—--Hemen hondakin bakarra zu zara!
- GORREN DANTZALEKUKO ISPILUETAN (2013)—Gorren dantzalekuko ispiluetan begiratzen naiz
—lotsaren zelairik ote dagoen galdezka,
—damu arantzen zedarri bustietan
—gorpu izanda usteltzeko
—Isiltasuna nagusitu da eztabaidaren belarrietan
—gardentasuna oraindik koagulatzear da
Nabarro, Omar —1953—
- IBAR EZKERRA (1984)—itsasadar zikinaren ibar ezkerrean
—aldapan gora
- ITSASTXORIEN BINDIKAPENA (1984)—nik dakita zein aditz erabili!
—ez bada
—Gehiagorik ez da behar
—orain hainbeste gorroto dudan usoa.
—armaz defendatutako Madril horretan
—ea oraingoan geuk irabazten dugun zure indar guztiak
—baina inor ez da errepikatzen
— historia ez da errepikatzen
—Bestela zeuk esango didazu Pablo
—orain ordaindu egin behar dugu zure «Guernica» ikusteko
—«Guernica» ez dago Gernikan
—Guernica kaiolatua ez da Gernika kartzelatuan kabitzen
—gerra ez da amaitu
—daitekeen
—nahiz eta hondakin odoltsuak jan
—Hegazti hori itsasoan da
- AUTOBIOGRAFIA (1987)——ibai marroian behera
—arimaren ispiluak kausituz—
- ZUEN AHOTS ISILA (1988)—Atlantida Ekialdeko izaro
—landaretsuak
—harek isladarazitako adar
— zuen ahotsa dakar
—(zuen ahots isila dakar)
- OKARANA (2010)—udak ematen dakien
—esadazu non duzun
—Utz iezadazu joaten
— eperlanda,
—esadazu non den
—Emadazu lipar bateko
— joan dakigun bizia)
- SABAKO ERREGINA (2010)—dance, house, reggae, indie, ala chill-outa?
—bera, uniformean izena ageri da,
—oker ez banago, Anny G. Makeda:
—eguna amaituta berriz dagoela
- BILBAO MARITIME MUSEUM (2) (2010)—niri lepoa emanda barrari eusten
—neure begiei erakusten non dagozen belak
—zein kresal- edo haize-esku luzatu behar dizudan
—bertako portuetara jotzerik izango ez dudan
—haragialde baten promesa erakusten didazu
- DENA DA HARAGIA (2010)—haragia zartadak,
—Dena da haragia,
- HATOR ENE ALBORA (2010)— etzan hadi zabal eta esadan
— Akorda gaitezen gorputz berean
— egidan titiburuetan laztan eta esan
— dardara hau ez al den
—Erakuts iezazkidan oinak
—eta alda gaitezen Historia Naturaletik
—Mitologiara, Lidia, eta esadan ez ote hintzen
—esadan su hau gura duena
—esadan elkarrengandik erauzi ezin hau
—errepasa ezan telefono-agenda
—eta esadan, Lidia, noiz garatekeen berriro
- USAINAK (2010)—dantzan dabilz umetako olgetenak datoz.
Oihenarte, Arnaut —1592-1667—
- ERRANEN DUTA? (1657)—Badagidazu zur' aldeti?
—Badagidazu horla beti?
—Geroz oihana lilitu da
—Ud' ere negu, negi'uda
—gerthatu da hain berzetan.
—Baitagidazu zur'aldeti;
—Baitagidazu horla beti.
- NIK EZ DUT EHOR MAITE ZU BEIZI (1657)—Ikusiz gibel zauztadala,
—Ikus zitzadan zenbait artez;
—Norabait jitez hitz badidazu,
—Utzi zitzadan manuz baitzauzat,
—Hiltzea gaitz da, gaitzago bana
- NEGUAN, ELURTE BATEZ (1657)—Haur da lurreko legea,
—Bai gupida tutzula.
- LAUR KARBARIEN ERESIA (1657)—Dohatsu hir' orsto-adarrak, dohatsu hir' ekoizpena.
—Adarretar', eta hausten
—Ari d' aldaken, bertzea zuhatzaren iharrausten.
—Herena, karbategiti hetara haur datorrala.
—Hanti-landan er' urzeki
—Gero bertzen, urrundanik,
—Bertze hirurak, alzoak pikoz bethe dakarztela.
—Baitzauten, aldarte hetan,
—Zer egin ziroen, oldarbat, egon zedin pensaketan.
—Jin zaitezkiela, joan zedin, gordailuti hek beitara.
Olasagarre, Juanjo —1963—
- EURI EZA ETA BIZI-ARAZOAK DIRELA MEDIO (1991)——perzepzio bestelakoen erresuma ilaun—
—hilobi amankomunean datza
—itzultzen da doi
—zokorik ilunenetan gorde behar izan da
—ekintza suizidetara behartua dago
- HITZ LIME AIRE BAT DABIL (1991)—Hitz lime aire bat dabil
—preziatuki landatu izen iladak
—edozein izkinatik sor daiteke erasoa
—baina sexoak lime datza izter gainean
—non nigandik dago gartzelako agintari?
- ANA YOLDI GOMEZEK (1996)—bidaia. Tabernan geunden,
—perfektua ginen (esate bat da).
—sortu da, barra-barra eginda,
—eta joan egin da. Negar egin dut gero
—lejia usaina inguruan, hondakinak
- JOXERRA AGIRREK HIES FROGAK EGITERA JOAN ZENEAN (2000)—Nire bizitza itxarongela hau bezalakoa da.
—agerian utzi du: txandaren atezuan daude
—denborarekin dinbi-danba, zorteari erreguka.
—Euki egin behar zaio txanda ailegatzean.
—esperantza eskuetan. Borondatea. Patua.
—Baina aurretik prestatu beharra dago,
—indarrak bildu. Makurrena?
—Pentsatzea ere zorigaitzari berari deitzea da!
—eguzkiak errainu dagi baldosa gainean,
—Bizi izoztuak... Dena zuria bada ere,
—odolaren gorria neurtzen da hemen.
—egite baten ondorioz suerta daiteke,
—gertatuko da, gertatuko denez,
—hiltzea denoi dagokigun neurrian
—inori ez dagokiola uste baitaiteke.
—zartatzen da isiltasuna. Ezpainetako
—dardarak, hanken makalaldiak,
—ate horretaz harantz datorkeena.
—Bizitza itxarongela bat da
Olasagasti, Eneko —1960—
- BEREIZTEA (1985)—Modan omen zegok aipamenak egitea, poemetan
—eskaparateetan idatzi,
—bi egunetik behin zarama hila datozenak,
—bereiztea ez da haien lana,
- DONOSTIA (1985)— garraixi bat datorkizu
—zure kaiean ez dago amodiozko estibadorerik
—homosexual bakarti bat, hiru soldadu itsu bat eginik,
—eta semaforoak gorri daude
- BEYROUTH-2 (1985)—Fedayin batzuk militar jantziaz
—bere etxe aurrean dauden zarama sutsuengatik,
—israeldarren inbasio bezperan «Exterminatzailea»
—Handik, bonben zarata urrun entzuten da
—Akomodadore papera betetzen duen miliziano batek
——hemen ezin da erre, baju hitzegin, eta transistorean
—deskantsiloan—
—Beyrouthen beste askok bezala, atzodanik
- EZ DUT GALDU NAHI (1985)—Baso erdi huts batean dauden hutsuneak
—ardo batzuren artean galtzen da
—zer da kopa batean galtzea.
Olaso, Xabier —1964—
Olhondo, Betiri
- MARINELA (1863)—Udan ez nau beroak joko!
—Ene landak alde orotara
—Hedatzen dira,
—Bihi dudano badut ihara,
—Untzi bat dago ene zerbitzuko,
—Dudalarik arima bakean,
—Marinel ona kontent da hola.
Onaindia, Santi —1909-1996—
- KANTUZ! (1929-1935)——norentzako kantuz?—
—Txindorra kantuz dago,
——norentzako ete?—
——nor ete dau eder?—
—Larrosa kantuz dago,
——itaun norentzako—
—kantuz daukat biotza,
——uda-lenez alai—
—dau jardunaren gai.
- OIALDUN ONTZIAN (1929-1935)—Ain urrutitik ez dakit,
—ez dakit, iar izun,
—artzen ete daustazun.
—euri antza dau goiak.
—daukazu azpia osoz,
—Kaio lez eda egoak,
—zidarrezko ots leunera.
—ux daiguzan izotzak.
- BERTSOLARI ZAPUZTUA (1929-1935)——lore baratz narua—
—Maiteder bizi da txairo,
—barnean daula sua.
——txori zauritu antzo—
—izarrakaz dagi ames
——sai goizale bikaiña—,
—barruan dauan atsona
——gatza ta pipermiña—
—jo dautsazu leio ondoan
——Ez, geldo, mats ori ez dok
- EURIA TA URIA (1937)—jori da euria,
—Ixil ta iraun dator, nekatua legez,
—Dana ingurumari, il-urren bailitzan;
—ondar kiskaliak.
—giza-antzik ez, ta negarra dau jaki;
—«madarikatua,
—guda zitala —diño—;
—madarikatua,
—Mezuak eskinka dator euri mea,
—zidar tantoetan goi-zear atalduz:
—ez dirausku ezer, muturik da jausten...
—Uria dakusa
—Kei, gar, erre-sunda —Danteren ikusgai!—
—uria dakusa, oi!, txarpil egiña.
—Zerbait dau esan nai, baiña, loki estu!,
—miiña jareinazo dau arras eziña.
—Mintza naiez dago
—Zabor, arri, zirpil, ondarrez kalea,
—Aizetan eriotz dabil arramaka...
—estaltzen dau goitik.
—Zuen kale ertzetan gaur ez dakust, ez,
—dana dager laru, garrasiz, oiñazez.
—aut madarikatu
—erriak ondatzen
—ditukan guda uzu.
Orixe —1888-1961—
- NERETZAT OTE AIZ? (1916)—— Biotzarentzat eder aizena
- BILDURRA (1916)—amagoinaren ardatza
—aboan nere itza aldatu zan
—ez dakit noiz eta nola.
—— Goru zar ori amarena al den?
—aurpegiz erantzun zidan.
- LIZARDI GUREAN (1933)—Aralarmendi eguzkitan da,
—Laiñoa jun da. Bion etxe-erdiz
—Alda al baneza! Etsi dezadan,
——arek an kaleko opilla—
—ez da beribilla agertu.
—An da! Txakurrak nagusi-usmoz
—dardar baitabil isatsa?
—Aldapa goien Orexa an dugu,
—zokoan dan lantegia.
—janari dana etxeko,
—oillaskoren bat ikulluan da
—illuna datorreneko,
—uda goriko beroa».
—Azpian dauka Tolosa, aren gain
—An dauka txokondo miña.
—adiskideak goxatu didan
—Jesus-amenez lokartua da.
—Beia ganbelan adarka.
—Baiñan ain sarri isildu da.
—esnai dagonak entzuna,
—marrurik ez da, zintzarrotsik ez,
—Aldamenean tren-txixturik ez,
—lo dago nere laguna.
- BETI LAGUN (1933)—Non nago? Non aut? Ez ote da auxe
—Danteren itzal isillak beude,
—bete dezadan azken aginduz
—eman idaken bearra.
—Jainko billa nauk oldartu;
—ik esan idan bein ta berriro
—Lagun egidak argi orrekin,
—errainu onen dirdaia lagun
—agertu didak begia,
—tokiz aldatzen nekerik ez duk
—daiteken arte eroria.
—txuka ditudanean nik,
- ARREBA SABELKIDE DENUXI'RI (1934)—anai harek antzo. Dakusagun elkar
- ARTOAREN NEKEA (1934)—babekin baten ori izan oi da
—Laiez iraultzen da lurra;
—Ezagu dute mugan dagoen
—An-emenka soil da arloa,
—ez da janari goxoa.
—ontara dator barea.
—Artk ba dakar indarra,
—edatu leza aztaparra.
—gerria zenbat makurrago dan,
—emankorrago da lurra.
—Bere garaiz ba dakarra
—landaren goizeko parra.
—burua esne daiten baño ln,
—zokoka asi da goizetan;
—ainbeste etsairen mendean dago
—Urte on dalarik ere,
—jaten asi da basurde.
—ĥzturik iñork ez dauka...
——iztarpean su-burnia...—
—listua dario ortzetik.
—Txigurtzen danean zitzi,
- IDORRERIA (1948)—Kanta behar dut dakizun nekhea.
—Donibanetik uda pasatzera
—Horen erdi nindagon kokoriko
—nindakela nindakela bethiko.
—Bidarraiko jana ez duk hondarra
—badik nunbeit badik nunbeit indarra!
—gorde dudan sententzi.
- AMATE BATEN ITZALEAN (1950)—Gogoan daukat aur nintzaneko
—dabil, ala geldi dago?
—Inon bai al da pake artzeko
—bakarrago dan gelarik?
—neronek ez dakidala.
—Ortik aurrera au dakit soillik:
- PAMPETAN IZAR (1950)—Illun dago lurra, illargirik ez da, izar dago zeru.
—Alper da bat-banan izar bakoitzan geldi begiratu;
—Ixil da burua, izketan biotza; baiña nork atzitu
—Lo bete daudenak esnarazi gabe, ixil nauzu sartu,
—Ernai, ametsetan, lotan, argiz, gauez, Zu zaituda zeru.
- EGAN (1950)——zeru-gaiña goibel— asi gera gora.
—Dabid'ez naiz oroi: «Jaunaren egalen
—itzalean nago, poza daridala».
—kolko ximur au bein lasatzen didala.
—arkume salgai antz or-emenka daude
—Oiñetan daukagun odei axal onek
—zer iduri digu? —Belar sail igarra.
—ago-xabalka da, eziñik egurats.
—Zertako da Larraun? An, muskillez murkil,
—millaka tximuen saldoketa dabil.
Ormazabal, Joxantonio —1948-2010—
- TRENA (2007)—zer da garrantzitsuena?
—zer da garrantzitsuena?
—zer da garrantzitsuena?
- AUSKALO! (2007)—Zer da gaua?
—da gaua
—Zer dakit nik?
—itxi ditzadan begiak
—eta egin dezadan lo.
- ESANGO DIZUT (2007)—asko daukana baino
—gutxi daukana baino
- EZER (2007)—Ezer ez da ezer
—Ezer ez da ezer
—Ba al da zerbait
Otamendi, Jose Luis —1959—
- MAITE ZAITUDALAKO (1980)—maite zaitudalako
—maite zaitudalako
—maite zaitudalako
—dakit
- ERRUSIAKO ESTEPETAN (1987)—lastozkoak bailiran zure soinadarrak
—eta adatsa
—maitasuna ez baita gaua izendatzea
—ene eskuen dardara artean zarena
- BIZITZA (1987)—arrosa zauritu bat ez da
- GALTZEKO LURRAK (1995)—Bihotza zigor-zelda da guretzat, zigor-zeldak dira
—Sailka litezkeen inbentarioak, larderiaz jagondako bakea
—Ikurretara ekarritako soraiotasun bulkadak
—Denok aldatu behar genuke ibilbidez txarrantxazko hesiok ebaki kostako bidean
—Ni ari naiz ordea zuen poemak idazten
—Gure nortasun agiriak eginen ditut negar ez da aise beratzen geroa
—Ez zaituztegu salatuko, orube berean maite izandako amesgaizto bi
—Ez dizuegu opa akorduetan gure bihotza leher dakizuen
—Gure libertateaz beste —bonsai irendu hori—
—Zuek ez dituzue inoiz nire poemak idatziko
- MUNDUA (2007)—baina mundua ez da gurea
—baina mundua ez da gurea
—mundua ez da gurea
—gurea izan ez dadin defenditzen duguna
—hitzetan mamitzen da mundua
—mundua gugan bizi da aldi batez
—baina mundua ez da gurea
- IRAULTZAK (2007)—sinesten ez dudan iraultza bati buruz
—sinesten ez dudan iraultza bati
—inoiz nire bihotz loka piztu dadin baizik
—sinesten ez dudan iraultza bat
—helduko da jendea lo dela
—aldatuko ditu gauzen neurriak
—ederra izango da bere krudelean
—sinesten ez dudan iraultza bat
—sinesten ez dudan iraultza bat
- INDUSKETA (2007)—margoak aurkitu dizkidate
—aspiragailuaz ito-larria eragin didalako
—(ez sufritzea zoriona da
—minik eza da bakea...)
—noizbait eremu babestu izendatuko naute
—edo naturgune berezi edo ondare artistiko
—hatsa gozo bilaka dakidanean
—idatziko dira udako egunkarietan
- ARITMETIKA ARIKETAK (2007)——gogaide zein etsai kuttun—
—zenbat lagun kendu dizkidaten bistatik
——arin galtzekoa haizearen mende—
—esaten zidaten nire hatzen takatekoek
—gela datorkit begien parera
——horiekin joango zen akaso ihesi zoriona—
—baina ez dakit zein bulegotara jo
——sarea naiz dena isuri dena itogin dena galera
—guardasol baten eskeletoa jasapean—
—jendea indarrean daramate
—eta gero hondakinen artean erreskatatuko
—alerik ere oharkabean joan ez dakidan
—eta badakit
—egin beharreko kalterik handiena egina dagoela
—desegindako arimak bere onera ekartzeko
—batek daki
——nire etsaiak nire lagunak—
—hor dago nire indarra
—horretan da nire izatea bera
—esan dezadan
—aritmetika humano bat galdatzen dut...
—nor dago bere sasoian eroso
- ABERRIAZ ZELAN AHAZTU (2007)—eguneroko poz-nekeei indar guztiak emanda
—defendi daitekeen azken eremu librea
—edota akordura ez datozkizun zaurien baitan daudenak
—gogoa eta adimena erantzun txikiei emanda:
—gizaki bati dagozkion neurriko kezkekin
—baina errepidea galdera izan daiteke hemen oraindik
—argi piztua gauean galdera da
—nola mintzo garen zelako lagunak ditudan
—ez didate bakerik eman nahi
—zer egiten dudan hemen
—ariketa errazagoa izango da
—ez dago aberriaz erabat ahazteko modurik horrela
—gerta ez dakidan
—gerta ez dakidan
—urrun daudenerako
—badaezpada
—eguneroko poz-nekeei indar guztiak emanda
—gizaki bati dagozkion neurriko kezkekin
—geure herrian bizi sentimendu bat gordean daramagula
—badaezpada
Otaño, Pedro Mari —1857-1910—
- LIMOSNATXO BAT (1893)—Mutil koxkor bat itsu-aurreko zuela aldamenean,
—Limosnatxo bat eskatu zidan Jainkoaren izenean.
—erantzun zidan: «Ez semea, ez, nik sasoia nuenean
—nekatu gabe aisa igoaz aldapik luzeenean,
—Odola bero eta burua harroa dagoenean
—edozein moduz sartutzen da bat halako itsumenean:
—Atsekabe ta negar saminak badatoz ondorenean,
—Ai! txorakeri asko egiten da zentzurik ez danean;
—sinista zazu ur hau pasea daukanaren esanean:
—Hobeago da sasoi dan arte saiatutzia lanean,
- TXEPETXA (1894)—erlea da bat aipatzen dana, o zer lan harrigarriak
—Euskal lurreko txorietan dan txikitxoena da bera,
—gaztain kolore bakarrekoa, nahi bada ez da ederra;
—baina gustatzen zaio jartzea adar sendoxeagoan;
—amildu arren ez leike galdu dakielako hegoan,
—baina arkitzen baldin bada ere burnizko aldamioan,
—hiru-lau aldiz xanpatutzen du seguru ote dagoan.
—Udaberrian lehendabiziko kabia txepetxarena
—azaldutzen da, eta ezaguna: goroldiozkoa dena;
—ta gizon askok ikusitzean irispidean dagoena,
—arretarikan ez dadukala egin leioken gaitzean;
- AMERIKAKO PANPETAN (1900)—itzal haundiko intxaur arbol bat dago gure atarian ;
—haren ondotik irtenda noiznahi maldako gaztainadian
—nere begiak gozatzen dira aldameneko ombuan.
—edo igota hosto tartean bere adar bikainetan,
- ZAZPIAK BAT (1900)—Zazpi ahizparen gai dan oihala ebakirikan erditik,
—ezagutzen da jantzi dirala zazpiak oihal batetik.
—Oihaltzat hartu zagun euskera, guraizetzat Bidasoa,
—ibai koxkor bat besterik ez da, hutsa balitz itsasoa:
—elkarren hurbil daude zazpiak, muga deitzen da Pausoa,
—Arbola baten zainetatikan sortzen diran landareak
—bezela gera, Bidasoaren bi aldetako jendeak:
—hemen ez dago Bidasoarik ta beste trabik han hainbat;
—Ama maitea indartu dedin, bizi bedi Zazpiak Bat.
- MARTINSALTUA (1901)—Galdetzen didazu «Langosta zer dan»
—baina ez dakit ongi zure galdera
—Asian eta Afrikan indar daukala
—eta Europan ere agertzen dala
—hemen dan adina.
—Simunak daramatzien Saharako
—hondar alea, eta Dilubioko
—gaur zenbat dago!
—zuk badakizu nola iper haizeak
—berbera dirudite hemen dabiltzan
—Elurra jatxitzen dan gisa berean
—Atilaren gudari, hunotzar pila
—bezela datoz horiek zerbaiten bila
—baina zertarako da gure ahalegina?
—udaberrian datoz lurra betean,
—Gauza ugariagorik ez dala izan ohi?
- BERRI ON BAT (1903)—zer da ordea orain
—ta sendatu nahian
—Ez da hori azkenik
—hara hor sendakai bat
—Zer gogorra dan zure
—da argitasuna
——zer edertasuna!—
—badator eguna
——biak jakitea da
—txit gauza iluna!—.
—eta guretzako da
—Edaririk onena
—zer da? Behazuna.
—hau da semeengandik,
- URTEBERRI (1903)—bi urte igaroak dauzkagu desditxan:
—begira dierriak zer nola dabiltzan
—Gizon eta herriak dabiltza beldurrez
—Indarra nagusi eta gogorrena juez.
—esaten da mirari askoren aurrean
—haunditasuna dago eskumuturrean.
—Asko aurreratu da, baina zertarako
—ez bada nahitasunik elkarrenganako?
—Atzaparrak dabiltza bihurturik kako
—Gutxi! Ju, ju!... Ez dakit... Hala ote gera
—eta zeinek daki nola gintezken atera,
Otsamendi Arrosakoa
- ALEGIAKO APEZPIKUA (1766)—Toledakoa ez segurki,
—Errentaz ez dago hobeki,
—Ez Toledan
—Abadesik ez da ikusten
—Ez Toledan,
—Artzipizpiku segidan;
—Gureaz da hori miresten,
—Hark segidan.
—Hek dakarzketen libraiak
—Kuzineraz behar da kontu,
—Haran guzia da altxatu,
—Dohain hortaz da lorios;
—Modako kabrioleta
—Pasaiatuko uda hastean!
—Nihork ikusirik daki
—Kontent da hala ikusirik,
—Gorte prelaten moda duke
—Nihor nihon badagi eske,
—Tronu bat dautzuet egiten,
—Zuen herrautsak pausa daiten,
Otxalde, Jan Batixt
- IRUÑEKO FERIETAN (XIX. mendea)—Ehun zaldi arribatu Andaluziatik tropan;
—Andaluzak egin zautan bi untz-urreren galdia,
—Andaluz bat zazpi urtez presondegian egona,
—«Konda niri hitzemana».
—Orai soma kondazazu,
—Ahal bezala arribatu Urdazubiko errekan.
—«Horixe da behor txarra,
—Hortan gastatu dautazu familiako beharra?
—Joan ez dakidan zaldia!
—Bele eta arranoak bortatik daude guardia,
—Gezurrik kondatu gabe,
—Heldu bada handia,
- MAKILA (XIX. mendea)—Gazteak badabiltza bana ta birazka...
—Makila joan dautatet eskutik tiraka;
—Martxoan da komunzki legez Garizuma,
—Erretiratu gabe jin daite iluna.
—Hura nahi ez bada mintzatu lekuko,
—Segur niz ez dudala auzirik galduko.
—Muziu Landarretxez gira estonatu,
—Zeren duen makila beretzat goardatu;
—Haren arropa bera hortaz da mintzatu
—Neure pena guzien zuri kondatzera,
—Nahiz denen galtzeko badudan mentura,
—Jauna, emaiten dautzut bi gisaz ohore,
—Galda zazu nun dagon Janbatiz Otxalde.
Otxalde, Joanes —1814-1897—
- ITALIAKO GERLA BERRIAREN GAINEAN (1859)—Bat laster gelditu da hegalak lurrian.
—Eta botatu harat armada guzia.
—Ehun mila soldado gizon baten pare,
—Jeneralak gidari juan dira alegera,
—Iduri lehenko soldado zaharrak,
—Forey jenerala da orduan atera
—Ez daite zuzen konda hango sarraskia.
—Frantsesa gelditu da Bitoriarekin.
—Dezagun beti lauda Enperadorea,
—Arras altxatu dauku berriz ohorea.
—Nihoiz ez da ikusi holako bertzerik.
—Frantziatik ez banintz laster hegaldatu.
- ENPERATRIZARI (1868)—Sortzez Eskualdun, soldado xortetik,
—Soldado on izan naiz, ez dut urrikirik,
—Soldado on izan naiz, ez dut urrikirik.
—Hain su bizirik ez da izan egundaino.
—— Non da etsaia, dio, joan deia airean?
—— Horra non den ihaurri, etzana lurrean,
—Erromatik entzun da oihu bat Frantzian,
—Bainan indarra urtu laster bihotzean,
—Amienxen nindagon izurrite hartan.
—Eriz eri dabila... zer ikusgarria!
—Aspaldian Jaunari galdatzen nuena,
Otxoteko, Pello —1970—
- HILBERRIKO IZPIRITUA (1999)—erakutsita isladaz usu
—nahia eginaz aldare,
—Naufragoak ez dauka baliza
—hutsunea da botila gisa
—Baina dakargu malenkonia
—hau da gure afasia.
—izango da gure harmonia
—gardamatzen barneko epelak
—seinalaturik datza azalez
—zainetan darigula odolez
—Zein da nomaden herria?
—dager izatea biluzia.
—Dagiegu-eta muzin!
—ez du beregan jada ur geza
- ITZALAREN SAKONEAN (2001)—eta bidexidorrik ez da
—bidegurutzez jositako andabide luzean,
—baina badakit izan badirela
—arbolen adarrak gurutzatzean
—Ez da beharrezkoa
—zarrastatu beharra dago,
—izpien estratak dastatzeko.
—Ate gehiago badago
—eta mundu honetan daude.
—eta nodo hautsirik ez dago
—bizitzaren madarikazioz pairaturiko
- IBAIAN BEHERA (2003)—ateak itxiak daude
—Errealitate hau itxaronaldia da,
—larritasun bilakatzen da,
—larritasunezko ibai bizi eta aldakorrean.
—eta izarren hautsa jada
—ezin da zabaldu.
—Erruz damutu behar luzaroan itxaroten.
—haizea dastatu argi pirrintan
- PROUSTITUTA (2003)—Krisalidaren xarmak
—Ez dakit zure izena,
—erakutsi zenidan,
—Arnasa galduaren ondarea
—non gorde ote daitekeen galdezka
—libratu beharra dago.
—lortzen da,
—eta zeure begirada lausotuan
—zu ezagutu zintudan eguna!
- DEUSEZA, ELIKAGAI (2010)—Nora doaz bada gure gogoeten uhinak?
—erabat beteta dago.
—Edan deuseza
- OTEIZAREN EBANJELIOTIK (2010)—Dena Hutsaren bidez egina da;
—eta egindakoetan ez da ezer Hura gabe eginik.
—etengabe dabiltza elkarren bila
- HUTSUNEAREN HATSA (2010)—Hutsunea sarrera da,
—begien hutsuneetan dago.
—Gure izatea ezereza da,
—Zentzumenetan islatzen da
—ezerezari lurrunezko hatsa dario
—ezerezaren ezkaratza da.
- CREDO IN LUCEM AETERNAM (2010)—Funtsean ezer ez dakien Jainko bat sinesten dut,
—egiaren indarrak bultzaturik, pozaren malkoak ureztaturik
—mundua aurrera atera dadin nahi duen Jainkoa.
Oxandabaratz, Johan
- IRAGAN DENBOREN MINA (1860)—Orai ez dakigu ematen
—Ez konda eskarnioak!
—Noizbait berrituren ahal da
—Gure zainetan zuen kalda,
—Hil ez bada!
Padron, Jose Luis —1970—
- GURE BELAUNALDIA (1998)—Ez dago gogoko dugun ezer eta
—Jateko gogobetzea da bizitza ulertzeko dugun modu berezia,
—Bakardade kopurua, sexuz, adin taldez,
—Gogoratzen duzu, David?
—esandako kontu haiek guztiak?
—Eta begira. Burua beste nonbait daukagu
- EKAINEAN HASTEN DA UDAZKENA (1999)—Ekainean hasten da udazkena.
—Horregatik idazten dut hainbeste
—heriotza dela, maitasuna dela, bakardadea dela.
—Eta ez dakit nola dihoazen poesigintzaren xehetasunak,
—nola dabilen goizero askatasun-gosez hiltzen den herria,
—nola dabilen kanposantu inguruko bankuan
—nirekin esertzen zen edadeko gizona,
—ikusten ditut neugan, ia ezer ez dago etxean,
—Baina esperantza egunsenti iluneko lorea da.
—Eta ekainean hasten da udazkena, denbora aurrera doa.
—Eta gero negua etortzen da.
- MAKALA GURE ESPERANTZA (1999)—Nora joan ez dakit.
—danentzakoa dala.
—Ez dakit nola, baina hitz bat pizten zait
- ZURE BILA ITSASOA BIDALIKO DUT (2002)—Zure bila itsasoa bidaliko dut
—itsasoa bidaliko dut zure bila
—tabernako izotza bidaliko dut
—txanponak kontatzen dizkidan
—bidaliko dut zure bila
—nire lankide maite adardunak
—itsasoa bidaliko dut
—amets zahar eta gosetuan begirada txepelak
—itsasoa bidaliko dut
Pagola, Manex —1941—
- JO BEZATE EZKILEK (1964)—ortakotz duk azkarra euskotarren oldarra!
- AZKEN DANTZA (1965)—Azken dantza hau, maitia zurekin
—bainan gaurko xedea ezin daike betea
—Badakit nik ere bihar dela joaitea!
—Azken dantza hau, ez da sekulako
—Hori ez bada, hilotz jar nadila!
- URTXINTXAK (1969)—Aldaxkatik aldaxkara!
—Zuk erradazu, ama, zendako
—Zuk erradazu, ama, zendako
—Zuk erradazu, ama, zendako
—Ez dezakedan egin berdin?
- BIDEAK LOHI (1977)—Ez da bera etorri
Peruarena, Mikel —1978—
- ERAIKI DEZAGUN ETXEBIZITZA ALAI BAT (2003)—lapurtuko ditugu edalontziak
—ardoa bezala onduko da urteekin
—defendatuko dugu otsoen kontra
- EGURALDIAZ HIZKETAN I (2003)— sargori dago
—egarri den jendearen oihuak datoz tabernatik
—baina alferrik da
—beti alferrik da eserita itxoitea
—eta horretan gaudela norbait zutitzen da
- TRENEAN ETORTZEARENA (2003)—zuk baietz esan zenidan (nola ez ba)
—nik badakit ia ezinezkoa dela
- MUTUON GRAMOLA (2003)—Gurea esan ezin diren gauzez betetako habitazioa da
—irratirik ere ez daukagu kontrolen berri izateko
— horrela ezinezkoa da bizitzea
—ezinezkoa da gure habitazioan zalantzarik gabe bizitzea
— arratoien ordua da orduan
—eta gure preokupazioa da egun egunkarietako orriekin
—argia itzali beharra daukat ene bakardadea ezkutatzeko
Perurena, Patziku —1959—
- GOIZUETAN (1984)—Azienda gobernatu ondoren
—han eman zidan haizeak arnasa.
- GAUAREN LILLURA GOPLA LUCETAN (1988)—Hautsi omen da anfora
—Zumar itzalen illadac
—Ibai ertzeco isladac...
—Milla quiribilletan dantzan dabilla
—Hosto berdasca horiac
—Udazquen aldean ahaztuta utziac
—Argui ezquillen danbada
—Ocena ta zabala da...
—Ibar lucean galtzen da oihartzuna
—Gau tristuraren balada.
- HILARGIAREN ODOLEZKO ARDATZEAN (1990)—Plegatzen da etsipenaren zapi morea.
—Hilargiaren odolezko ardatzean
—Eta gau ilunaren bizkar zabalak, indarka
—Hilargiaren odolezko ardatzean
—Mila sugetan kiribiltzen da haize itsua
—Hilargiaren odolezko ardatzean.
Pikabea, Jabier —1941—
- AMETS BAT SORTU ZEN (2002)—piztu da lorea,
—Piztu da loretza
- ILUNALDIAK (2002)—ez bareago, min-sastadak etsipenetan.
- ANAIAREN HERIOTZA (2002)—Lo dago, geldirik;
—ez dauka zirkinik.
—ixildu da errotaren hotsa.
—Trabatu da errota,
—ez dauka giharrik,
—badu segidarik;
—ez dauka heriotzak
—Bizirik da aleka-aleka
—Bizirik da anaia.
—ez da heriotz
—ez da amaia.
- ILUNDEGI (2002)—jakin-minaren indarrez,
—baina ez dakit zer nola nintzenik.
—Ez daukat barne indarrik,
Rekalde, Paddy —1964—
- SEX-40 (2000)—Zigarroari kalada luze pare bat eman,
—arineketan hasi da
—etzan egin da,
—xarma zoragarria dauka
- 5-SEXKUPEKOA (2000)—beilegiz tindatzen du den-dena
—eta galapan hasten da
—Kereixaren adatsak gora eta behera doaz,
—Erlojuaren taupadak —klock— gelditu egiten dira,
—Azala bustia da jadanik,
—eta merkurioaren distira gorantza abiatzen da.
—eztanda txikiez.
—Dena da ikara...
—dena dago dardarka,
—Oheko hankak —krask—
—bata —krask— bestearen —krask— atzetik
—kraskatu egiten dira —krask—.
—eta ohea txalupa bilakatu eta noraezean dabil
—Eztandak,
- EZ DA IRAGANMINA, LAGUNOK (2004)—San Anton zubitik Deustukora erraz ikusten da
—Halaxe bidaiatu dute ene oroitzapenek
—itsasadarrean barrena, mareen beharrik gabe,
—eta turismo denda bulegoak
—Ez da iraganmina, lagunok;
—hauxe da kontua:
- AHOTS EPELAREN BILA (2004)—itxura dotorerik ez badauka ere,
—ortzadarra ematen du ordu batzuetan,
—telefonoaren bestaldean dauden parajeak,
—sartu eta irten ohi den giza ortzadarrari,
—baina ez daki,
—giza ortzadarrak egiten duen bezala,
- 60 URTEKO GAUA (2011)—eta olibondo bakarti baten ondoan gelditu egin da.
—sargoriaren laztana berun hutsa da, itogarria,
—harri zapal batean eseri da
—ordu batzuk lehenago egindako lubaki batean
- LAZUNEN POZA (2011)—itsasadarrean gora errari doan buia izan liteke,
—edo Guggenheimek itsasadarrean jarritako artelan bat,
—ur gainean dagoen jostailua ere izan litekeela
—pentsa dezake jendeak, barandatik begira
—di-da batean jarriko lirateke lanean
—musu desitxuratua, ezpainak eta mihia janda
- ERLETXETA FUCKTORY (2011)—plazer ordainduaren sex businessa
—adatsak eta minigonak ortzadarraren pareko,
—eta momentuko soinu banda merke baten moduan,
—haren kanpainaren barruan ote daude?
—kresala usaina daukate euren besapeek?
- LITTLE ARRATIA KLUBEAN (2011)—Literatura irakaslea harrituta geratu da txokora begira.
—Eskatu duen kafesnea eta aldean daramatzan karpetak
—horman jarritako idazleen argazkiei erreparatu die.
—literaturaren halako aldare gogoangarria, estimatua.
—Ernest Hemingway, Charles Bukowski, Brendan Behan,
—Jesarri barik eta kafesnea zurrupadatxoetan edanez,
——Eskertzekoa da literaturari halako gorazarrea egitea.
——Literaturari gorazarrea? Ez lagun, literaturari ez.
—Alkoholari egiten zioten ohoreagatik daude hor
—morroi horiek —soraio erantzun dio
—garbitzen ari den basotik begirada jaso barik.
- MAGGIE BERRIRO (2011)—edo azken aldia, nork daki
—adatsetara joan zaizkio ene ezpainak
—basamortu honetan bera da ene oasia
—ikara batean ene arnasa bere adatsetan,
—sumendia lehertzeko puntuan dago
Rikarte, Isidro —1955—
- BIDE ERTZEKO OIHU BATEK (1988)—zigarrodun esku dardartiak,
—sirena madarikatu honek
- SOILIK APALTASUNETIK (1988)—ikas daiteke
- GAUEZ HIRIA (1988)—Berpizten da, argitsu, hainbeste kolore dekadenteetan,
—hainbeste ohitura marginaletan bizi da gauez hiria.
—Bere elizetatik ateratzen dira andanaka,
—Hiria, etxe lotiak iladan.
—Bere taupaden erritmoak, gorri-berdez markatzen du azken dantza.
—bere ehiza-dantza erritmikoaz.
Rodriguez-Miñambres, Paloma —1972—
- DENBORA KAPSULA BATEAN (2019)—hondartzara egingo genuen
—bidaia.
—denda garesti hartatik etxeratuko genuen
—zenbatetan madarikatu genituen bi hitz horiek.
- IPUIN BATEZ (2019)— ez dizu maitasun olerkirik idatziko.
—eskainiko dizu edadeko maitagarri batek.
- KARTOGRAFIAK XIX (2019)—Mendarorako trenean
—Vidaneseko muin bertsuak
—dakidan arren,
— akordatuz.
Rojo Cobos, Javier
Rozas, Ixiar —1972—
- NIRE AUZOA (2001)—hiri bateko auzoa da
—egin daiteke jauzi
—eta haurrak bakarrik dabiltza kaletik
—irratia nonahi entzuten da
—hiriaren biztanlegoa hazten ari da etengabe
—eta hazten ari da biztanlegoa
—inor ez da hurbiltzen batean
—bestean etengabe ari da jendea sartzen
—dena hilik dago
—baina lo egin daitekeen
—egun bakarra da
—bonbona banatzaile pakistandarra
—grisean kamuflatu nahi duen kolore oasi bat da
—eta kutxazainetan ez dago eskalerik
- MIMETISMOA (2001)—gauaren ispilutik zintzilik dago mundua
—islada hutsak
—dantza zoroaren
—taupadak
— daramatza
- EGUZKI BAT LURRAZPIAN (2001)—baztango harrian jiraka dabilen eguzki batek
—eta ez dakit nire hizkuntza
- ZUMETAREN GERNIKA (2001)—odolaren eztandaz zipriztindurik
—heriotz hutsalez nekaturik dagoen
—deiadar urrunak
Saizarbitoria, Ramon —1944—
- BESTERIK EZ (1969)—errekara. Akordatzen?
- POEMA ESZEPTIKOAK (1969)—den-dena, aldatu genuen.
- EURIPEAN (1969)—indarrez astintzen...
——tanta tantaka—
——pauso pausoka—
——milla urte
——holako
—tanta lodiak—
- HITZAK (1969)—busti zidan
——burutik behera—
—borobiltzen zizkidan
——Zergatik zer?
—erantzun zidaten.
Salaberri, Patxi
- EZ HARRI ETA EZ HERRI (2002)—dagoeneko euskal munduak ez du ezer zahar, ez du
—bada gurean
- ITZAL UXAKA (2002)—aski indartsu haren soslai zaharkituaren argazkia hormetan izozteko.
—durunda -kroosk!- eragitean,
—ezkutatzen da,
- ZURAREN ARANOTSA (2002)—hedatzeko
—bulartzen da
—aterpe damaizu eta
—dantzan
- ENDLESS DREAMS (2002)—eta itzalgaizka dabilen oro du erakargarri.
—bere buruaren jabeago agertzen da gizona,
—iduriz -hala aldarrikatzen baitu berak!-, denbora ere metatzen.
—itzalgaizka dabilenaren erakargarritasuna
—itzaletik aterarazteko gaitasuna bada ere.
Salaberry, Etienne —1903-1981—
- ESKUAL HERRIAREN AMODIOA (1932)—arbolapean dagon sorleku maitea
- EZKIL ZEINU-EGILEA (1954)—arotza lan eta lan egoiten da isil
—Eder bat jalgi gabe ez dadila otoi hil.
—Nunbeitik aditurik arotzak badaki
—Ur xirrixt mehe bada Ahunzki mendian
—lasterrik dabilana arroken erdian:
—iguzkia laguntzat ari da jostetan.
—Neguan dago xuri Baiguran elurra
—Baina ezkilak dauka bere botz makurra.
—zail, idor egonen da auzo beharreri...
Salamero, Andoni —1966—
- TXORAKERIETAN (2004)—Zorakerietan dabilena: zoroa.
—Hori, nor da hori?
- GAUR, ARBOLA (2004)—etzidamu, erori.
—Etzidamu, arbola goiko hosto erori hori
—udaberri jantziz zuztarpetik izango denaren lokarri:
—kimu berriko ostadar
- NORA JOAN ZEHATZIK GABE (2004)—esanen zukua edanez,
—bizi edabea dastatuz,
- GAUR, ILUNKARAN (2004)—ikusi ditudanean.
—bihotzondoa ziztatu didanean.
—esadazu adiskide,
—esadazu lagun maite:
Salinas, Isabel
San Martin, Juan —1922—
- ITXAROPEN ARGI-PRINTZAK (1959)—Inguruan ura dudalarik hor-hemen
—uhin zoroak orroa dariola borrokan.
—itsas azalean ontzitxo bat dantzan.
—bihotz-bihotzean daramadan aberri maitagarria,
—besteren aske izanean dudalarik bekaizkeri.
—Jauna! indartuko ahal duzu euskaldun herria,
—zorionez kanta dezagun: «eman da zabaltzazu...»,
—hire kresal haizez aske usaiak dakarzkik beti.
- DENA JOKATU NAHIRIK (1964)—geralako indarrez Bera beharrian.
—Hondamendira gaituk zalantza batian
- MUNDU ZABALERA BEGIRA (1968)—munduan aldatza besterik.
—Aldatza eta aldatza,
—itxaropenik ez dakarren
—Aldatz latza eta
—aldatzen ez diren aldatzak
—Izerdi gehiegi nabari urdail husdunetan.
—Baina, begira daude, begira,
—anaitasunez indarra,
—Eta, oihu! hiletsirik dagoen herrialdetik.
—Hazi mingotsak, espero dudanez,
—Zurrumurruz beti uztarpeturik dagoen gizonari:
—Hiletsirik dagoen herritik
—hiletsian biziz dagoen herri hau
Santa Cruz, Jabi —1964—
- GARRAFAL. ORO. ENANA (2008)—mandatu xelebre hura egitera.
—errezitatzen zizkidan.
—Eusebioren kinkiladendan denetarik zegoen:
—zazpi indaba zuloko:
- ADABAKIA (2008)—Sumendiaren eztanda entzun genuen.
—dardaraka hasi zen
—parkean aurkitu zintudan.
—altzoan hartu zintudan.
—erregutu zenidan.
—Sumendiaren eztanda entzun genuen.
- ERREKATXINDORRARENA (2008)—bota zenidan.
—berebiziko indarrez erantzun zuen,
—hamar silabako purrustada luzea osatuz.
- OROIMENA (2008)—murmurio desberdinekin datoz
- EKAINA (2009)—Adarren mutur bigun-bigunak
—lore singlea izango da laster.
—alferrekoa den oihu miserablea egitea dago.
—bakardade izugarrian atsekabez korrituak.
- NEGU GORDINAREN BALADA (2013)
- BASO URRUTIKOAN (2013)—Baso urrutikoan uneoro da udaberri.
—Hala diote eta hala omen da.
—dena da posible baso urrutikoan.
—Ez izutu, ez dago galtzerik:
—adarrik samurrenean kantari,
- BIDEA (2013)—Onbera izan da patua gurekin.
—begira nola datozen
Santisteban, Karlos —1960—
- DENA DAGO DENEAN (1987)—Ura da urago
—Haritza da haritzago
—Eskua da eskuago
—Galtzarbea da galtzarbeago
—Mendia da mendiago
—Zerua da zeruago
—eguzkiz galdatua.
—Poema da poemago
—Poesia da poesiago
—Herria da herriago
- ALIS UBO (1987)—indietako fragantzia dager.
—nabariezinik ahitzen da denbora
- ENBATAREN BULTZADA (1991)—Oraintxe da tenorea
—Nolatan zaidan hozkirri
—enbataren bultzada!
—Nolatan zaidan hozkirri
—enbataren bultzada!
—Nolatan zaidan hozkirri
—enbataren bultzada!
- NIRE BEGIA (1991)—Nire begia urruneko laberintoa da
—nire begia kristal hautsia da
—nire begia zisnea da goiztiri ilaian
—nire begia bakardadeko hutsarte beltzak
—nire begia da eguzki suen lapiko
—nire begia lorik egiten ez duen zaindari
—oihu dagiena
Sarasola, Beñat —1984—
- HILDA DAGO (2007)—Poesia hilda dago eta ni izan naiz, sarjentu jauna.
—Labankada bat eman nion urdailean lehendabizi
—Sarjentu jauna, ez dakit
—baina poesia akabatzea ez da
—Seguru hilda dagoela ezta?
—Benetan, ez dakit nondik atera den morroi hau.
—etor daitezela kazetariak, tv-kamerak, fotografoak,
—Esan poesia hilda dagoela,
- BIHOTZAREN GEOGRAFIA (2007)—hedatzen dituena bere abarrak.
—baina ez da kezkatzekoa,
—Errepideak eraiki dizkidate ene bihotzean,
—baina errepideak eraiki dizkidate ene bihotzean.
—baina ez da kezkatzekoa,
—errepideak eraiki dizkidate-eta bihotzean.
—Itsaso bat aurkitu didate ene bihotzean,
—baina itsaso bat aurkitu didate ene bihotzean.
—baina ez da kezkatzekoa,
—itsaso bat aurkitu didate-eta ene bihotzean.
—Inperio gupidagabea, etengabe gudan dabilena,
—bakearen kontra dagoena.
—baina ez da kezkatzekoa,
—Bihotz ttipi bat paratu da ene bihotzean,
—baina bihotz ttipi bat paratu da ene bihotzean.
—Taupadak ozta-ozta ematen dituena,
—Taupada epel batzuk aditzen ditut orain bihotzean,
—baina ez da kezkatzekoa,
—bihotz ttipi bat paratu da-eta ene bihotzean.
- MUNDUAREN EGOERA (2007)—joandako amodioetako
—besterik ez bada.
—beti erdiesten bide da
—Baina esan didate horretan ere
—Ahanztura borondatezkoa dela zuregan,
—ez dituzula jada
- GURE BELAUNALDIA (2007)—Gure belaunaldiak ez du deus balio, gure belaunaldia Aginako zero bat da. Ezin izan ditugu gurasoak akabatu; etxetik alde egin, komuna hippie batera joan. Gure gurasoek ulertu egin nahi izan gaituzte, eurek lotutako txirriak erre ditugu, gure alde jarri, gure bandora pasa dira. Irakasleek ikastoletan heziketa teknika modernoenak erabili dituzte gurekin; jolasak egin ditugu, drogen inguruan mintzatu gara, larrutan egiten irakatsi digute ia. Gu iristerako Historia amaiturik zegoen eta Artea, berriz, gure aurrekoek hil zuten. Dena dago honezkero idatzirik, ez da existitzen eskola literariorik haien kontra joateko, baina hala ere ezin konta ahala literatur sari eta beka antolatzen dizkigute gure karrera literarioak promozionatzeko. Utopia eta ideologiek ere, bestetik, ez dute lekurik gaur egun. Gure belaunaldiko inor ez da eromenez, gosez akabatuko. Modelo eta futbolariek tatuajeak eramaten dituzte euren errebeldiaren erakusgai, C&A-k Che Guevararen irudia erabiltzen du udaberriko denboraldirako. Ez dugu katekesirik egin, ezin izan gara apaizen kontra oldartu. Lanean, Giza Baliabideen departamentuak laguntzen gaitu, langileek brainstormingak egiten ditugu enpresaren kudeaketa hobetzeko, sindikatuek babesten gaituzte euren konbenio kolektiboen bitartez. Gure belaunaldiak, gainera, ez du diktadurarik ezagutu, ez dugu demokrazia besterik bizi izan. Gure belaunaldiak erreklamazio orriak ditu eskura bere kexak bideratzeko. Gure belaunaldia...
- ETA GOIZEKO BEDERATZIETAN (2009)—Buffalo bill udal igerilekuan
—entindalo mujer,
— daiteke
—demagun itaundu ala FUNDACIàN buffalo punk
—ayudas institucionales por doquier
- URA EZ DAGO HORREN BEROA ERE (2009)—Ura ez dago horren beroa ere
—hamarkadan bortxa ere zen
—jada lotsa bainujantzi moderno
—ez dakite zer etorriko zaien
—besterik ez bada sokorristen
—solidaritatea sos batzuk bai baina
—zer ez dira aberats ez bada arrazoi
—sentitzen da eta hondarrak
- ACHTUNG! (2009)—Dituzte, ez dute sermoirik nahi jada. Teoria buruz
—Dakitela esaten dute, eta zuk isilik jarraitzen duzu.
—Gorputzean harrak sartzen zaizkidala sentitzen dut
—Egunkarira bidalitako artikuluan -Peter Schneider,
—Betikoari eutsi zion bart, Venezian dantzari. Noiz
—Gutxi?) garaje mordo horiek dauden kaletik pasatzen
—Ari da furgoneta kanpoan eserita. "Atsegina dirudi"
—Esan didazu. "Atsegina da" erantzun dizut.
—Gehiago ere, batek daki.
- GORRIZ (2009)—Pakistan milaka kilometrora geratu da. Zoru lakarrak imajinatzen ditu askotan ohe bazterrean esertzen denean. Bai, gorriz jarriko dute pasteleriako afixa, bere metro linearen omenez.
——Poliziek ez dute gauza gehiegi ulertu —esan du gaztelera ezin egokiago batean— No tenemos ya ninguna salida.
—Egarri izanagatik kalera irten da eta berriz nabaritu du giro ozpindu hori, zelatarien begiradak trabeska. Minduta sentitzen da antena parabolikoa mugitu ondorengo minutuetan; bere herrialdera itzultzea, ordea, ezinezkoa da jada. Zintzilik zegoen izara bat erori da laugarren pisutik eta kaja erraldoiak garraiatzen ari diren hiru morroiri bidea oztopatu die. Bere gorputza neke da, ez dauka albiste aldrebes horien kontra egiteko kemenik. Bizitza ez da hain ederra, konprobatu du nekatuta. Gaua noiz eroriko esperoan da jendea, tristeenak dendetan pilatu dira. Pintada berri bat ikusi dute, "Sistema bukle batean sartu da" jartzen duena katalanez.
- ORDUAK (2009)—Kotxea hartu eta hiriaren ekialdera eraman dute. Bero sapa hasi du honezkero. Atzealdean objektu mordoa zegoen; poltsak, koadro bat, liburuak, cd-ak... Lekua egin behar izan du. Isilik egin dute bidearen erdia eta gero ezin izan dute elkar ulertu. Telefonoz abisatu zioten lanera itzuli behar zuela azken orduko ezusteko bat zela medio. Lehenago erabaki zuen hurrengo udazkenean atzerria utzi eta jaioterrira itzultzea. Zerbait galdetu dio Xavik.
——Badakizu, orain zinegotzi ohiak eta halakoak dira helburu —aipatu du leihotik begira.
—Sarritan egitasmoak ez dira espero bezala joaten, indar gehiegirekin egiten dugu errealitatearen kontra.
——Tematia naiz —aitortu du.
—Gero pentsatu zuten mugimendu altermundista ez ote den burgestxiki gazteen azkeneko inbentoa. Neohippiak, ordea, zoriontsuak direla gogorarazi du hatz koskorrarekin mahai gainean jotzen zuen bitartean. Eta zenbatzen hasi ziren: Seattle, Davos, Praga, Bartzelona, Kopenhage...
——Ez dakit.
—Orduak azkar pasa dira eta dena jasotzeko garaia iritsi da jada. Batzuk lurrean botata geratu ziren eta besteak harat-honat ibili dira. Bueltakoan, abesti ezezagun batean jarri du arreta.
Sarasola, Gurutz —1915-1936—
- JETXI SABIÑ LURRERA (1935)—Edo poza dariozula biotzetik.
—Poza dariozula biotzetik?
—Askatasuna datorkigu zerutik?
- BIZITZA TA MAITASUNA (1935)—Adan eta Eba bizi ziranean
—Jakitean (ta au da egizko egia)
—Jainkoaren indarrez edo naimenez baizik,
—Dasazu ikaragarrizko «ez» itza!
—Eriotzak daramake beste ludira!
- GEZURRA DIRUDI (1935)—Zein dan tristea
—Erdaldunakin uztarturik...
—Erdaldunez josirik...
—Sendagille gaberik!
- MAITASUNA ETA ERIOTZA (1935)—Gure ezurrak lurpean daudelarik
—Ta eusten dudan bezela orain gerritik
—Alkar joz daudelarik bizkar ezurretik
- ANKEA EBAKIKO NUKE (1936)—Esango balidateke
—Daudela jakingo banuke,
—Ta ni zure aldamenean
Sarasola, Ibon —1946—
- OMENALDI GAS NOBLE BATI (HAMALAUKOA) (1969)—ru eske ari da jesusen konpainiako
- POETA BAT HIRIAN (1969)—gaur da apirilaren azken eguna
—da eta ertsi dira ateak
—Norbait bere bizitza / kontatzen ari da
- EZTEBE PAREDOIAN
(Zirriborro probisionalak) (1978)—PAREDOIA mementorik krudelena da
—Egunsentian paredoian eztarrira iganda korapilatzen
—Zer egun da, zer ordu da, Jauna ?
—Eztarriko korapiloan esplikagaitza: hau gerra da
—Hau gerra da. Mendien beste aldean, itsasoraino
—Lautada honetatik iparralderantz behatzen duzu,
——zure itsasoa orain lehen aldiz ikusi duen etsaia
—Paredoia da unerik krudelena
—1937ko udaberriko haize urratuan
—Gasteizko lautadaren gainetik
—Zer ordu da, zer egun, Jauna
—hondamendia, oraindik ez ziren
—udalehentsua abarkaren eta makilaren esan-nahi
—errekaren borondate guztiz mehearen egokitasuna
—miserere arrantzalea hondartzaren ertzean ehortzen.
—lihozko izara brodatuaren
—ez daki irakurtzen
—kalendarioz kalendario
—garaia da
—Bost edalontzi husturen artean Me han dicho que escribes en vasco
—bezala. Udaberri berri honetan ez dituzu aurpegiak ikusten
—soilik hautsontzia pospolo erre eta zigarro-hondarrez gainezka
—amorantearen ezpain urrunetan gudari beti bentzutua
—Zure bihotza da paredoirik desolatuena.
Sarrionandia, Joseba —1958—
- INORK AGINTZEN EZ DIDALAKO (1980)—Inok agintzen ez didalako
—maite dudana.
—Inork agintzen ez didalako
—inork agintzen ez didalako
- LITERATURA ETA IRAULTZA (1987)—Zer da Molly Bloomentzat Carabanchelgo egunsenti
—Nor da Michel Foucault zigor zeldetan hamar hilabetez
— Zein da literaturarentzat
—Zer izkiriatzen da Voprosi Literaturi edo Tel Quel
—polizien tiro artetik —erreboluzioaren bandera lez
— ezkutarik gabe— ihes doan mutilari...
- GOSE GREBAKO HOGEIGARREN EGUNEAN (1987)—isolaturik, baina hanitz gara eta inor ez da
—tokatu zaion zeldatik pasatu den lehena.
—Noiz arte izanen da denbora hain amaitezina?
—Hatzamarretan indarrik ez, begiak
—Poema baldar eta tristeak igual bai baina
— koldar lekziorik ez diegu ondokoei utziko.
- ZITA (1995)—Bakardade sasoian bizi gaituk, banaka eta
— bakarminez, oldartuak,
—mamulako une honetan, ez dadila hire
Satarka —1895-1971—
- EZ DEZU MAITE? (1924)—Eta antziñeko euskoen dantza,
—dantza garbi ta liraña?...
—Ez dezu maite, dantz-alai ortan
—dantzatzen duen mutilla,
—Ez dezu maite, euskotar danen
—gizon indartsu, bizkorra?...
—dagoen basetxe zuria,
—aldatu zuten zuaitza,
—Gernikan dagon aritza?...
—Arren, maitetxu: esan zadazu
—Esan zadazu, nai dezula izan
—Esan zadazu, biotzez maite
—Esan zadazu orain, nerekin:
- GUDA ZITALA (1927)—Negarrez dago, etxe-txokoan,
—Negarrez dago urrun begira,
—Orain ez da len bezela igotzen
—Nork zimeldu du udaberrian
—Landa alaiako LORE garbia?...
—Bialdu duk gudara,
—Ire indarraz gudari....
—Gaur guda,
—Negarrez dago, etxe-txokoan,
—Atzo goizean gudan il zaio
—Negarrez dago, gelan gordeta,
—Ez da geiago arin igoko
- NERE MAITEA! (1957)—Bai-dala guztiz
—Urrezkoa da,
—Bai-dala alaia
—Euzkia da, bai,
—Bai-dala goian
—Bai dala samur,
- LORETXO GAXOA (1957)—Negarrez dago
—Berekin dauka
—Udaberri ziñan,
—Begi dirdariak,
—Negarrez dago
—Berekin dauka
—Betiko itzali da
—Udaberri ordez
—Negarrez dago
—Berekin dauka
—Jatxi da lurrera...
—Neska gaxoa il da!...
—Oraindaramate
Serrano, Asier —1975—
- ASPALDI HONETAN (1994)——gizakiek lez—
—baina damu dut mandragora belarrez
—eta jada ez zaizkit zakurren laztanak atsegin
——aitak gudan egiten zuen bezala?
—gizona izaten irakatsi didate
- ETXEORRATZEK (1994)—Etxeorratzek haizea dakarte
—haizeak erloju orratza dakarkit
—eta odola ez da tonaka zenbatzen den
—sendatzen da
—ahapeka dabilen ekiari
—irakurri zintudan
- BIHAR EURIA EGITEN BADU (1994)—gauean zotinka dabilen ludopatari
—atsoak bultzatuko ditut irrista daitezen
—ez dadila sartu
- ZER ZOR DIEZAIOKET (1994)—argia eragozten dabilen ludi honi
—zer urteen kalenda paperak eman badizkit
—hemezortzi udaberri bizi dituen metafora honi
—etorkizunera heltzeko eskupekoa eman didanari
—zer ahantzi ordainez aitaren musu koskorrak
—haurtzaroa lapurtu didan gizarte honi
- KATUEN AUTOPSIA (2007)—zugandik dastatu fruitua
—beste zerbait oparitu zenidan ordea
—katu begiradaren distira
- KEAREN ANATOMIA (2007)—kantoi anonimoen estolda sekretuak helbide
—suge imajinarioak izpiritua oldartuko bailigun
—dantza sentsualaren zentzurik ezean
—eta besterik ez zitzaidan argi geratu
—keak sorturiko suge-dantza bailitzan
- NEKEA (2007)—geriza zekarkidan zuhaitza moztu zuenarekin amesteko
—eta leihoak irekiko didan oskorri morean
- ZALDIAREN BURUSI KISKALIA (2007)—sabaian idatziak darraite mezu horiek
—orain ez da ikurrinik inor odoletik babestuko duenik
- KOADRO IZOZTU HONETATIK (2010)—Esadazu eroso al zauden,
—kartoizko anakonda horren barrenean uzkurturik.
—Esadazu non, noiz eta nola
—egin behar dudan lo galtzen zaitudanean.
—txantxetan bada ere,
- ZIBILIZAZIOEN BISAIA DUTE (2010)—Gitarra hautsi bat da
—bero sapa baino ez du hedatzen, hori bai,
—demokratikoki, eta ez da gutxi.
—ez dut prentsa ez erostearen damurik.
—okupatuegi dagoelako apika.
—metal hotsa aditu da txanpon makina argitsutik irteten.
—txanpon berria zerez egina den hausnarrean ari da:
—kamisetan itsatsirik daraman gazte bat gerturatu zait:
- EZ DUT ULERTZEN ZERGATIK (2010)—Ez dut ulertzen zergatik berrizendatzen ditugun kaleak.
—Zergatik gidatzen gaituen memoriaren beharrak
—mudantzen kalea deitzen diot nik.
—Espaloietan, tolesean edo erdi etzanda
—Maitasuna berrizendatzeko aukeratu genuen zirkulu honetan.
—ezkerreko hori, loaren kalea da.
—Balkoietan bozgorailuak daude eskegita,
—Maitasuna berrizendatzeko aukeratu genuen zirkulu honetan.
—ez dakit, memoria
—garaituek ahazten duten historia liburua omen da.
—Maitasuna berrizendatzeko aukeratu genuen zirkulu honetan.
—promesen kalea hedatzen da eskerga,
—Maitasuna berrizendatzeko aukeratu genuen zirkulu honetan.
—Eta ixten ari da, bihotza,
—gure ezpainen arteko zirkulua ixten ari da.
- GALDETU AL DIZU INORK NITAZ (2010)—Berunezko kateak daramatzat oinetara lotuak, eta nire
—gabardinaren patrikak ibai ertzetako igelez daude habitatuak.
—bere lekuan eusten diot garuna dei diezaiokedan odolbilduari;
—eta mendeku hitza oraino ez zaidanez ahaztu, bere funtzioa
—betetzen duela sinesten dut. Nik dakidala hamabi labankadak
—zulatzen dute nire bizkarra, nik dakidala, ezin izan baititut
—zenbatu; labankadok sorrarazten duten mina ordea ez da ezer,
—bularraldean zintzilikatzen zaidan geziak eragiten didan min
—zorrotzarekin konparatuz gero. Herdoiltzen hasia da gezia, eta
—gainera, ezin uxatu dezakedan papagai zuri-beltz bat pausatzen
—zait berton. Ez da isiltzen papagai zuri-beltza, behin eta berriz
—auzorako bidea ahantzi dudanik. Inork nitaz galdetzen ez
—badizu, inor horrek bere amets gorrienetan ikusi nauelako da.
- GERRA GARAIAK IZAN ZIREN BEZALA (2010)—Etxe aseguruak anuntziatzen zituzten afixaz zeuden blindatuak
—Debekatutako ekintzen zerrenda bat bazegoen,
—apur bat suizidatzea erabakitzen bazenuen.
—Badakit,
—kontua ez da
—kontua da
Setien, Gorka —1958—
- ZER DA BIETATIK? (1985)—herriak herria bera erasotzen dabilen
—herria da
— eta beti izan ohi da
—zer da bietatik?
- ZER ARI ZARA (1985)—bizi-bizian sendatzen gara
—eta ez da egiarik perfektoan
—hartua zegok kuidadoa lehendik.
- POEMA BAT (1985)—poema bat idatzi behar nuela...
— gaur ez da
—ez dakit nola esan.
— osea ez dago maiteñorik maindire artean.
— gaur ez dago
— moztuak izan daitezke lepo odoltsuetaz mintzatzerik,
—euria bertsotan ari bada?
— eta duda izan arren,
- BAIZIK (1985)—maitasuna dastatzean
—pizkunde ala agonia unibersidade edo hilerri
—kamamilarik ez dago baratzetan;
— exorzitzaileak beren akelarretan pozik daude
— umeen malko eta sortzear dauden loreekin
Solozabal, Paulin —1912—
- BEREZ (1969)—Berez argia da
—Au ez da Jaungoiko gogoa.
—dalarik,
—aren lagun danak,
—ez al da ikusiko
- OTSA (1969)—biotz ondasuna.
—bake gozoa darie,
- NAI (1969)—ustelduta dago.
—Bizia ondatzen.
—buruetan sartu da.
—ez dakigula izan
—datorrenean.
- DAROE (1969)—gerizpera daroe
—Zer egin dau?
—aldara gaiñean.
—opatu dautsoz
—gerizpera daroe
Suarez, Castillo —1976—
- SONETO BAT EGIDAZU (2000)—Soneto bat egidazu
—bi hizkuntza ofizialetan idatzirik
—Kalteak ordaintzea ezinbestekoa ez dela
—ez dakite belaunaldi berriek.
- NEURE BURUA (2000)—propaganda bitarteko gerra honetan.
—Poemak idaztera dedikatzen jarraituko dut
—Batzuetan ezinbestekoa da gezurra esatea
—propaganda bitarteko gerra honetan.
- ZU ZARA (2000)—aldaketarik gabeko istorio salgarriak finean.
- HAIZE LARANJA (2000)—Udaberriak abandonatu duen
—haize laranja dabil.
—Nik gutun mingarriak idazten
—Gutunak idazteari ekingo diot nik ere
—badakidalako erantzunik jasoko ez dudala;
—«ezezaguna» boligrafo gorriz idatzirik
—bueltatuko dizkidate
—Nondik ote dator
- POEMAK IDAZTEA (2004)—Poemak idaztea
—gurasoen etxera bueltatzea bezalakoa da,
- DENON HISTORIA (2004)—ezkondu eginen da
—Ezkondu eginen da
—Eta era desberdin batean izanen da zorigaiztoko
—gune komertzial guztiek denda berberak izanagatik,
—Mundua gero eta handiagoa da
- KONTRAESANA (2004)—zure bulkada hutsarekin egin zenezakeela aurrera.
—Badakit astia duzunean
—eztanda egin arte.
—Bidaiarik gabeko bidaiak nahi nituzke,
—Hildakoak ugaltzen zaizkigu eta, hala ere,
- EGIA (2006)—dakartzagu gogora, egiazkoak izan ala ez.
—Edertasuna krudela da, ordea.
- ARNASA HARTU (2006)—eta opariak korreoz gehiago ez bidali.
—Nire adina bikoiztu egiten da horrela.
- ZATITUA (2006)—akordatu ahal izateko haiekin.
—Une bat iritsiko da, gainera,
—Zaila eginen zaigu errolda osatzea;
Taberna, Mikel —1957—
- EGIA (1995)—esperoan dago
- ILUNABARREAN 3 (1995)—edateko erreguka ari zaizkigun profetak
—sartzera gonbidatzen gaituzten
- ILUNABARREAN 4 (1995)—eta adajean kolore guzietako ostoak zintzilik,
- GUREA 1 (1995)—Gurea txalanta zulatu bat da,
—denbora kupidagabearen
—Gurea, maiz, geronek zulatu txalanta da,
—zahagi bihurtzeak ematen duen indarrarekin
Tapia, Alexander —1899-1957—
- ZORUNA (1925)—Ordun damagu indarra.
—Ez da, ez,
—Badator
- GAILURRARONTZ (1926)—Dago.
—Beterik da
—Ausartzen dan gizona!
—Laister da aienatuko
—Bidazti zai daude ao
—An dago, an,
—An dago, an,
—Baño oldar-ariña,
—Sukar larria nitaz jabetu da, urtutzen nauer
—Gar gorria lez. Egarri daukat, egarri bizi-bu
—Odolaz nasiz jausten da nere izerdia...
—Arizti, pagodi dauzkagu atzean.
—Da bera?
—Da.
—Dago!
- OLERKARIAREN GAUA (1931)— SCHILLER, Das Mddchen aus der Fremde
—Gogoa didate itotzen.
—Udaberri lez garbia.
—Darorkio uin leunetan,
—Guzietara edatuz gero
—Sorbalda borobiletan.
—An altxaturik dagola,
—Ortzen pitxiak dagerzelako,
—Ta ariñaz dauka jantzia.
—Esan liteke gotzon bat dala
—Gau ilunean dagerkidala,
—Datorkidana aizek joa.
—Dagerkidan ortzadarra,
—Biotz minduan berpiz dakidan
—Itxaropena ta indarra.
—Aurrerontz datorkidala,
—Nesake beregan dala.
—Ao zabalik gero dantzuiot
—Esango al didazu zein dan zure miña?
—Atsekabez betea ote da egiña?
—Nere maitasunakin dakartzut alaia.
—Zure miñarendako dakar sendakaia.
—Esan, esan, lenbailen zein dan zure larria;
—Zein, zein da iluntzen zaitun goibel izugarria?
—Beazun mingots ori, zertan dago, zertan?
—Miñok sendakaitzak dira.
—Alaxen, bada, oñazearen aize gogorrak
—Daror beti oparoa.
—Maitasuna dakartzut, ta, itsu, ezesten dezu,
—Zoriona daskeinzut, bañan ez dezu nai,
—Agur, bada, banoa; entzun, bañan, lenago:
—Zu zera gelditu zaidan adiskide bakarra.
—Galduko bazindut, bada, nork eman lizazbidak
—Kernena goarentzat biotzandako indarra?
—Ondartza alaiak ta uztailke gari jori-onduak
—Daukaten eritasuna;
—Udaberrian sortzen diraden iratze ezeak
—Zuaizti arro ta mendi izurrak udazkenean
—Biotz orren jabea, sumatu det nor dan.
—Aberriarendako maitetasun bizkorrak
—Bai, egia da! Entzun zadazu. Aldi artan zan
—Bañan, ai-gero! Bai aldaketa mingots-mingotsa!
—Ez darama, ez, bere soinean, bakalduna lez,
—Orra non dagon! Orra, badakuts! Goiko Jaun ona!
—Bera dan kupigarria!
—Aize zakarrak guzietara darabilkio
—Begietako argi itzalia, da lañoetan
—Il urren dagon euzkia.
—Sainga ta uluka, gelditu gabe, alboan dau:
—Uxatu zuten aranetatik, ta orron dabil
—Lan donge ortan leiatu dira —nola sinetsi?—
—Kupigarria da, zañez, aberri maite-maitea
—Badakuskit, ala ere, euzkotar multzo batzuek
—Beti gerturik daudenak aberri gaizkatzera
—Zabaldu, bada, biotza itxaropenaren argira,
—Gurenda eguna, agian, laister doa urratzera.
—Elurrezko estalkia, gailurrera itzuli da.
—Udaberri txukunaren aurpegia ageri da.
—Ta jantzi diztikorretan darozke gailurretatik;
—Baño iturri gardenetan berriro ere dagerzke
—Dituzte antolatuko, udaberriarendako
—Gau beltzeko iluntasuna oraikotz ai da urratzen.
—Ta oro alaitzen dala, zu itun-itunik zagokez,
—Josi zizkidan samurki.
—Ezarri zidan kopetan;
—Piztu zitzaidan bet-betan.
—Eindako ezpain garbiak,
—Eztarrira igo zuzaidan.
—Aotik iges ein zidan.
—Agokit aldamenean!
Tejeria, Martin
- BILUZIZKO SASOIRIK (1980)—eta udaberri sutsu
—denbora ere errondan
—gau eta egunen dantzan
—eta harria hondarretan
Tijero, David —1974—
- EGUN BATEAN JAKINARAZTEN DIZUTE (2001)—kaiolako espazioaldean mugaturik dagoen txoriaren moduan
—bizirik irauteko senak baino ez zaituela gidatzen
- BASO ILUNETIK NABILELARIK (2001)—zeru griseko argi mehea nekez sar daiteke
—enbataren haizeak oihu egiten dit adarren artean
—ikusterik ez ditudan basoaren soek arakatzen naute
—sententzia baten zain erruduna dagoen gisan
- DENDAKO LEIHOTIK (2001)—Dendako leihotik
—eta neska bila dabiltzan morroiak
—galduta dabilen turista
—diru eske datorren txiroa eta
—eta kaleko erreginei egindako txistuak
—dendako lehiotik.
- EGUNA GOGORATUZ NABIL (2001)—ilunabarrero egiten dudan legez hondartza ezkutatuan
—eta zerua bi zatitan hausten duen zure adatsean
- GUDA (2006)—zerraldo erori zen sasi soldadua
—esnatzean guda amaitua zela
—jakin zuen soldaduak.
- URTE ILUNETAKO OROITZAPENA (2006)—era krudelean irakatsi zidatena
—maiz esleituko dudan arren
- ZER OTE DA? (2006)—Hitzen eremuko hegietarainoko bidaia itzulezina
—Zer ote da poesia?
- BIDAIA DESKRIBATUKO DIZUT (2006)—bidaia deskribatuko dizut
Tolosa, Andoni —1963—
- HARUNTZAGO (1990)—Haruntzago sirenak daude
—haruntzago ibai ustelak daude
—haruntzago begiak daude
—haruntzago pausoak daude
- TINTINEN AITORMENA (1990)—Hiri idazten dinat
—hiri idazten dinat
- OKER (1990)—ahaztu ez dezagun jada guda bat galdu genuela
—zein oker dabiltzan!
- ANTZARA BI (1990)—gerri zinbela maldan behera
Trintxerpe, Gorka —1947—
- GOGOAN DUDANA (1972)—Nagusiari nahitanahiez egindako
—lurraren indar alferrikakoa
—eta esan ez dezakedan beste asko
- HERRI OINPERATU (1972)—zigorkadak hartzeko
—gure begiak lurreruntz dagoz
—gako egin da.
—(ez dago zerurik hauentzat)
—zuzentzen bada
—izaten da gorila
- OBRERO XAHARRA (1975)——bizikletarako ez da gauza—
—bakar-bakarrik oroitzen da
- EZ ZAIOZULA (1975)—euskeraz ez dakienari
—Adarra jo
Txabarri, Imanol
- APIRILEAN HERTSIA (1985)—Maiatzarekiko mugan galdea darit,
—zenbat hesi jauzi behar ote da denak hustu arte?
- DEUS GABE (1985)—ene gogoaren funtsetatik iganiko borondate ankerrak
—eten zidan lokarria,
—euskarria hautsi zidan, hautsi.
- HERIOZ BETERIKO AMANDRE (1985)—egiak esan zeniezazkidan,
- BURDINAZKO SUGE LUZE HOTZA (1985)—ene bizia daramazuna,
—ezkutuan dateke entzuna,
—zaramatzadan karga astuna.
Ugarte Irizar, Itziar —1995—
- HEGOAK (2021)—Seiak dira, gaua da.
——sukaldeko argi urdinxkak diosku—
—baina egongo bagina bezala da.
——arratoiak korrika bi solairuen artean—.
—egin didazun arte, esanez bezala,
- EGUN TXIKIEN AROA (2021)—Itoizko solidarioen ekintza
—dakar gaur prentsak
—Iulen Madariaga hil da biharamunean
—ez daukat garbi
—noraino sar daitekeen
—galdu-mina zer den ere ez dakit dakidan.
—Galdetzen dudana da
—Idatzi dut eta gero ezabatu:
- ATARIA (2021)—Gaua da
—begiratu didazu
—duten dardaran
- ZULOA LEIHO (2021)— Azken argazkia da hori
— ulma dagoen lekuan? Hor.
——Leihotik ikusten dut non den—.
— — Hi, gurekin etorri behar duk.
— — Ez egin negarrik, ama, segidan etorriko naiz.
— sukarrak jo eta etxera bidali zuten.
— — Olalde! Ez zatoz?
— — Zelan joango duk sukarra zeukak eta?
— — Esan egin behar du seme batek
— Hau da jakin nahi zenuena?
— Sorbaldan eramaten ziren hilkutxak.
—Udaletxeko ziegan egon zela aurretik,
——Izen-abizenez oroitu ditu, baita nor
—joaten zitzaion bakoitzari janarekin ere—.
— Egun batean, jo zuten tinbrea, edo aldaba,
— — Entzun, notizia batekin nator: Zeferinori
— hantxe hil zitzaidan.
—Ondarretako kartzela, hori ere agertzen zen
— Joan da aita hara, zure birraitona, Tomas,
— — żQué desean los señores?
— — Quisiéramos visitar a tal y cual.
— — Si no se mueven pronto
— — Ze berri? Ze berri, aita?
— Ez diogu baserritar hari inoiz ordainduko:
—gerturatu ahala geldotu da dena.
——tiro baten bide zuzena—.
——sinesgaitza iruditu arren—
Uhalde, Charles —1930—
- AUTILEKO GARAN (1953)—Bai heldu bada
—etorriko da
—gaizik sartzen da bihar Autileko garan.
—Hauxe da komendia! Nik etxea urrun
—Soldadoak nun nahi lo egiten daki
—bainan Autile huntan kanbio da naski
—soldado itxuran
—kafe on bat gogoan edan dut ur hotza
—ez da sines karan
—kapitainak eman dait lau egunen itzal
- EIZENHOWER ETA NI (1953)—eta nik Nevadako mendi 'ta errekak.
—Erresuma handi hau xuxen moldatzeko
—otoan dabil hura, ni arri-mandoko
—moda xahar hau ez dut beti segituko
—Zer familia duen ez dakot galdegin
—denen konprenitzea enetzat anitx da
—aitzinerat ukana, on bada, profita.
—Eizenhower berdin da, etzaitela trixta.
—Hau aberats bizi da mutilen artean
—jendek nindezakete ordaintzat presenta.
—izen faltsu batekin deus ez dadin gerta.
—Nahaskeria frango dabila mundiak
—Presidentak soldadoz eta nik ardiak!
—Hor ditugu zaintzale armada osoak
—Bakarrak jaten daizkit gauaz jaun otsoak.
—Sekretu bat enekin ez delakotz dudan
—atomik entseguak baitugu Nevadan
—Rusia eta Xina badira 're kaldan
—pinterdia edaten jin laizke segidan
—heien osagarrira dugun beraz edan.
—Hortako ezarria da bere gradoan
- MINERO (1956)—arnoa edan eta joka dut ardur'-ardura legia
—jaun mineroa, zu bide zira bizirik tripan daukana.
—gizonxka baten geia ninduzun, zer bilakatu da nitan?
—Zu galduz geroz edaria dut konsolatzaile frangotan.
—zuk dabilazu atia
—mundu hau beltza balin badare, zer izanen da bestia?
—Akabatu da eguna
Unanua, Migel Anjel
- ZURE IZENA (1987)—garrasia da
—da ilunean, azken
—taupada bihotzean,
—diren aldaretan.
- OGEN LILIAK X (1989)—Zorionean lander betidanik
—Lurrean dabiltzan hoiek arlote
—Daitezen gero berriro beldurga
- OGEN LILIAK XVII (1989)—Ez da hitzarmenarikan Naturan,
—Iraungo duen mezurik ez dago
—Gizona ez bada saiatzen. Alta
Unzueta, Sorne —1900—
- ITXARTU, EUSKO ALABEA! (1931)—dakusku, sorkaldean
—zabalduten hasi da.
—da arrotzaren jopua.
—danok lo egon gara ta,
—egiten euskun deadarra:
—deadarra entzun eta zutik
—Ugartuta dagoz eta
—Umea, geixorik badau
—osatzeko izaten da
—egiten dauan bitartean,
—txikia dan artean
—Umea egingo da gizona,
—hazia, landarea,
—ta izango da, bai, gogorra
—atzeratzen ez dana
—Euskadi aldez eginda.
—gurutzak daukana,
—egongo da zibuka.
—zuk egindako ikurriñak
—lortu-iragarriko dabe
- NIRE HERRIA (1932)—baserria zaintzen daun mendi-zorrotza.
—Lotu da bultzia.
—Arrotzez beterik egon da bultzia.
—nahi ta nahi ez, entzun behar izan dodaz
—Bultzian, deadarrak, zarata ta kea.
—«Tut» luzea eginda buztan balzdun harro
—zabalak daroaz. Bultzia joanda,
—baserrira, ostera, etorri da ixila.
—Zer dauko gau honetan, neure herriak?
—estaltzen dau, miesa miakaz, lainoak.
—Lehengo euriak, busti dauz zidor-bideak
—goiko argiak orain dagoz dizditsuak.
—Laino artean, gora eginda abat igerrak,
—gau honetan, hilda lez dagon herria.
—igoteko dauko antza
—damuturik garbai-negarrez bustia.
- GOGO ITUNA (1932)—da, neuretzat
—izan daitela
- ARTXANDA (1952)——Ama, ez dot gaur ikusten
—Zer jazo ete da?
——Ene seme hegazkinak
——Bost bidarrez amatxu
—Artxandan. Eurak jabe
—Artxanda-ganez beti
——Ezin betiko eutsin...
—besteak hilda...
——Ezin, ezin, amatxu,
—ez da hori egia!
—abesten gudariak
——Etsaiak harrapauta
—gaixoak!, daroela
—suzkilukaz erailda
——Abestu, aintzaldu Euskadi
- ETSAIAK? (1985)—Zaratak egin barik mobidu da trena.
—daukodaz kolkoan, eta horrexegaitik
—Muga igarotea! Hauxe da txarrena;
—hantxe alemandarrak kontrolatzen dabez
—dagozanak trenan.
—Hemen geltokia. Bultzia lotu da.
—Lehenengo atetxutik sartu da deustchtarra.
—Niganantza dator. Entzun: taupa, taupa...
—Ez daitela lotu neure aldean, Jauna!
—begi itxita bere, beti ikusten dodaz.
—Kepa deuna eleiza, Lurdesen hur dago.
—Hemen Frantzian aldez hildakoen zelaia.
—Ontxe hasten da meza;
—Jaupari ulegorri hortxe dago aldaran.
—astiro ta sutsu, erantzuten danak.
—ta hantxe ikusten dodaz,
—aleman gudari praka-orlegiak.
—«Neure Aitaren nahia, egiten dabenak
Uribe, Kirmen —1970—
- BISITA (2001)—Hilabetea da berriro esnatu ez dela
—ez dut promesarik nahi, ez dut damurik nahi,
—orain ez da agertu ere egiten.
—Aita atean geratzen da, isilik.
—Orratzek min egiten didate eta hotz naiz,
—ez dut promesarik nahi, ez dut damurik nahi,
- IBAIA (2001)—baldosak eta bankuak dauden tokian.
—Dozena bat ibai baino gehiago daude hiriaren azpian,
—Orain langile auzo bateko plaza besterik ez da.
—Denok dugu barruan uhola dakarren ibai estali bat.
—Ez badira beldurrak, damuak dira.
—leihotik arropak botatzen ari da:
—makal batean pausatu da baldar,
—Zarata handi bat entzun da. Izutu egin dira oinezkoak.
- EZIN ESAN (2001)—Ezin da esan Libertatea, ezin da esan Berdintasuna,
—ezin da esan Anaitasuna, ezin esan.
—Ahaztu egin da antzinako legea.
—Ezin da esan norbait falta dugunean,
—Inperfektua da hizkuntza, higatu egin dira zeinuak
—ezin da esan Maitasuna, ezin da esan Edertasuna,
—ezin da esan Elkartasuna, ezin esan.
—Ahaztu egin da antzinako legea.
—aitor dut zirrara eragiten didala,
- MAIATZA (2001)—Begira, sartu da maiatza,
—Zalantzekin moldatu beharraz,
—Adoretsu gaudenean, atzera, papurtu egiten da mundua.
—Erdu nirekin, herriz aldatu nahi dut,
—Duela urtebete etendako istorioa jarraituko dugu,
Urkia, Maite
- BEGI NINIEN AITZINETIK (1996)—nahiz abuztuan galda,
- EGUN URDINAK (1996)—bizitz
o lautadak,
—zorabioaren haize leunak eraginda.
—hedatzen hasten zenean
—leihoaren dardarak
- URKIAREN DARDARA (1996)—udako gariaren usain horia bezala.
—Bidaiariak
—egun batean lurraldez aldatu zuten
—urkiaren dardara somatu zuen
- KALEAN... (1996)—egunaren ondarretan bila
—modak gaitzetsitaLo gizona,
—egunaren hondarretan bila
—ezusteak eroandako
Urkijo, Joanes —1955—
- BILBO (1990)—Bilbo Bilbo sutan dagoen berba mingotsa
—erlojuak dioenean zoro hori ez dago zure eskuentzat pianorik
—eta bitartean hego haizeak etorkizunezko gazteluak dakartza
—hilzori amaigabe honen izerdiak betirako isuri daitezen
- EGINGO DUT IHES (1990)—azkeneko barrikadan galduriko amets zimela aurkitu dut
—baina ez da orain berriro jasotzeko tenorea
—Hitzik barik bere ezpainek esan didate
—eta agian gero gaua oldarka etortzean
- LOALDI ETERNOAN (1990)—Acab Acab non daukazu arrankazia
—hodei txuri bat sarda bat balea
- BAITA NI ERE (1992)—Poesia honen gauean euria dakar dio argiaren goaiak
—ilunabarreko zaurien azpian ez dakizula agur esaten
—zurea beti mitxeletak bidaliko dizkizut beharbada ai ene
Urkiza, Ana —1969—
- GAUAREN EZKUTUKOAK (2000)—Piztu da suziria
—Zer gertatzen da
—hondartza
—jada
—desagertzen da
- EZIN ZAITZAKET ALDATU UDABERRI HORI HONETAN (2002)—besoa eskaintzen didazu
—galdetzen didazu
——Zer gehiago nahi zenezake?
—ezin zaitzaket aldatu
—udaberri hori honetan.
- EZ NAIZ DAMU (2002)—Ez, ez naiz damu.
—ezkontaurreko hirurogeita lau zentimetroetara makur dadin.
—Nire bularrei oraindik esne-usaina darie
—azaldu ez nuen emakumea naizela aldarrikatuz.
—Baina jadanik ez naiz emakume hura
—Hausnartzea modan ez dagoen garaian
—idorra da damua.
—Ez, ez naiz damu.
- ESNAERA (2002)—hirugarren mundu gerla hasi da
—Dei zuzena izan da
—inor asaldatu ez duena
—bakarrik burutu beharreko guda hau ere
—eztanda aurretik utzi dut leherkaria
Urkizu, Patri —1946—
- BABEL (1984)—badakiat poblua dela zoriontsua,
—harriz-harri dorre bat eneganatzeko dagiela,
—eta ene soro-landen belarrak zanpatzera datorrela,
—ea, bada, aski da!
- DEI AKIDAN (1984)—dabilenean,
—dei akidan.
- HOZKI (1984)—Hozki dagidate gauzek,
—dagerren
- ETERNITATERAKO (1984)—gustora dastatzeko,
Urretabizkaia, Arantxa —1947—
- SAN PEDRO BEZPERAREN ONDOKOAK 1 — I (1972)—Eta ene historia bitan zatitzen da
—Gau hartan dago haurtzaroaren
—gau madarikatu hartan.
- SAN PEDRO BEZPERAREN ONDOKOAK 1 (1972)—Nik maite dudan jendeak
—Nik maite dudan jendea
—ez da nik esan dudanaz gogoratzen
—zaparrada baten harian
—Eta erakutsiko dautzut
—artaldetik urrun dabilen bakartiaren
—irakatsiko dautazu.
- SAN PEDRO BEZPERAREN ONDOKOAK 1 (1972)—kontatuko dautzut
—nola amesgaizto bat egin dudan
—nola egin dudan amets
—aldapa gaineko etxe koskorraren atzean
—Kontatuko dautzut
—entzunen dautazu.
—Esanen dautazu
—nola egun ez dagoen jadanik
—Kontatuko dautazu
—sentitzen duten dardara.
—sua tristatzen ari da.
—zorion sakonegi bat izanen da.
- MEMORIAL (1982)—udako arratsalde gorri batean
—udak ustekabean
—nola jakingo dut arbolak bizirik ote dauden
—nork esango dit zer gertatzen zaidan
—zure besoak urruti badaude
—nondik sortuko da elektrizidadea
—udak baimenik ematen ez badu
—zeinen arnasak berpiztuko ditu adarrak
—ni ere uda bihurtu naizenean
—udako usainak sortzen duen izerdi motelak bereganatzen banau
—ez dudala sekula santan
—trapuzko lorez egindako sonbrerorik eramango
—dantzatzen ikasi ez badut
—zertan ari zaren ez badakit
—zertarako isildu da eguna
—zure ahotsa entzungo ez bada
—aurpegia zimurtzen didaten behatzak
—ezta zure pauso baldarrak dakarren ifar apala
—udak betirako bereganatu banau
—altxatzeko indarrik ez badu
—nork egingo du dantza
—udak gaurkoz behintzat
—suizidatu banau
—zerua ere txuritu bada
—eta udazkenaren zain egon behar badut
—leihoko landareek ez badute
—udaren alde badaude
—entzuten ditudan bitartean.
Urrutikoetxea, Urtzi —1977—
- PINTA BAT TENNENTS (1997)—Nire dinamitarik indartsuena zure men jarri nuen.
—daroate izkribaturik
—beren hezurdura blindatuan,
—beti sumatu zintudan Belfasteko karriketan;
—konkistatu zenizkidan.
—Baserriko currya gordetzen nizun badaezpada
—baina ez zintudan aurkitu,
—Kelly's-en sartu nintzen pinta bat tennents edatera.
- GALDERA (1997)—begirada lotsagabea bota zion.
—derrotaren soinean girnaldak janztea litzateke.
—ahalbait arinen amai dadin?
—Desagertutzat jotzen dituzten indar paramilitarrak
- MUXAR DEMOKRATIKOAK (1997)—Leiho estua daukate, patioa eguzkitsu
—pareta hauez landa euren goardiaren
—hondoratzea leunago gerta dadin-edo.
- BIDXOTZA (2000)—da esaistezu
—amaitu in dala dinoidxen kortinak
—da poztuten naz
—bidxer be egongo dana jakindde.
—da bardin polit,
—itaune iten daustazu,
Uthurralt, Marieder
- HAUR BAT (1859)—Esku-makil ona da haur bat bermatzeko,
Valverde, Antonio, Ayalde —1915-1970—
- DOAN HEGAZKIN BATI (1957)—--sasijainkoak bizia emanda--
—giza hegalari, daramazu
—guda nahiz bakerako berdin
—zahartu ginuna Udalehen urtetan...
- HONDARRIBIAN (1957)—Honddarbin nintzan
—udazken igande
—irundar Emilio Mas.
—hondartzara doaz.
—Ez ahaztu, irundarrak
—Honddarbiko olerkaria.
—begi argiak badauzka.
—Agur, Honddarbi eder!
—agur lagun on Bordari
—berrizale eta zaindari.
—Adre Mari Honddarbikoa
—Ama Guadalupekoa.
- UDAZKENA, AGUR (1959)—Udazkena estaltzen ari da
—mendi eta ondartza ahaztuak
—bai ona dela Udazken
—joan zaigu Udazken
—oraindik urrundik dakusket
—egitaz pena ematen didate
—zer egin ez dakien hego haizeak
—ta hotzez dardarka dagoen
—geldi dan arratsaldeak
—ta arkupetan txistuka dan
—izkutuko inda ahaztu
—Udazkenaren zantzu-larroa
- HUTSA (1959)—erti-aitzindari sutsua.
—Eta Frantziarako Abenidan
—kalez kale dabilenean
——arno biziaz suspertzeko—
—lantegian gelditzen da,
—Herri honen mamia non dago?
——irudimenezko mailu horrek—
—Hutsa moldatzeko joek
- GAUA (1959)—Etzana dago lainoa
—Bordako izarra estali
- UDAZKENA AGUR (1959)—Udazkena badoa
—Udazken arrats baten antzera
—Udazken egun bat bezela
—Horrela Udazkena, alde egiten duenean
—Andre eta hondartza talde baztertuek
—Bai ona dela Udazken
—Joan zaigu Udazken
— Oraindik urruti dakusket
—Egitaz pena ematen didate
—Ia zer egin ez dakien
—Eta hotzez dardarka dagoen
—Geldi dan arratsaldeak
—Eta arkupeetan txistuka dan
—Eta honat-harat dabilen
— Udazken zantzu lehorra
- UDA (1968)—dago dena legez
—ardandegian ura
—zirabak ehundaka
—hondartza gorrietan
—Mallorca ederra da
- HURA (1970)—haizeak badarama.
—dago bere ama.
—dantzara ez dute nahi,
—dagoen lekuak
Zabala, Ibon —1974-1995—
- ESADAN ENE (1995)—Esadan ene,
—Esadan maite,
—Azaldu hidan tristura gozagarri honen
—Sekretuen sekretua esadan ene maite
—Galdu hadi zuhaitzen arteko landareri
- KE ARTEKO EGUNAK (1995)—haize indartsuenak ere
- HUTSA ZEN MUNDUA (1995)—Kezko irudien dantzari,
—Mundua lirika da.
—Maitasunak erakutsi zidan
—Arkeogai ugari dago deskubritzeke
—Eta poeta batek harkaitzean idatzirik
- UDAZKENAREN BALADA (1995)—udazkenaren soa
Zabala, Juan Luis —1963—
- ORAIN DENA ULERTZEN DUT (2000)—Orain badakit zer den asteburua,
—ezagutzen ditut absurduaren moldatzeko bere gela askotarikoak.
—Badakit zergatik biltzen diren jendetzak.
—Badakit, azkar eta zakar esateko, zertarako den Polizia.
—Orain denak bat datoz
—beren bakarkako moldagaiztasun herrenari begira geratzeak.
- MAHAI GAINEAN (2000)—dudala mahai gainean, begien aurrean.
—deskonektatuta, deseginda.
- HIZKETARI UTZITA (2000)—poema hautsiak idatzi behar dira.
—Herrenka ibili behar da,
—Ondo jantzi behar da,
—Erori egin behar da, beti,
—dardarka eta kontrolik gabe,
—Ezinezkoa da hitz egitea
—eta poemak idatzi behar dira
- IHES EGIN ZIGUN TRENA (2000)—baserri hondatuetako harri zaharrei,
—Gero eta trinkoagoa da gure hizkera.
Zabala, Karlos
- FIN DE SIECLE (1994)—Eta istorioak idazten hasi zen,
— zorionak bidali zizkion euskal espedizio bati Katmandura
—Orain zuzendaria da zubigintza arloan
- NIK ERE (1994)—Nik ere idatz ditzaket
—idatz ditzaket
- ARGI BILA (1994)— idatzi zuen egunkari batean
—liburu bat idatzi zuen eta
- ESKALEAK (1994)—Hortz bakarreko irribarre oker bat eskaini zidan
—abenidan aurrera
— abenidan atzera
— erakutsi zidan
—Nola ikusten ote da hiria lur arrasetik?
—irribarretxo bat oparitu zidan eskale batek
—hala iruditu zitzaidan behinik behin
—Eta orain akordatu egin naiz
Zabala, Miren
- FLASHA ESATEN DIOGU GUK (1999)—Hiria handia da oso,
—Eskenatokian rola egokitua duzu jadanik.
—Zure eztenkada zekenak
—(Gehiegizko konfidantza,
- AMAMAREN BIGARREN AHOLKUA: AHAZTU HORI MUTILE (1999)—ikutzen dizkidazu.
—Andre Madalenen olioa,
—batzutan, —nolako kabroia!— diote kuadrilan.
—Ez dakit zein den
—egiten dakit,
—Egia esan gorroto dudanaren
—txanponaren bestaldea da».
—denok baikenekien jadanik.
—Hori da beragan gorroto dudana.
Zabaleta, Iñaki —1952—
- POEMARIK EZTIENEAN (1982)—Ilargiak besarkatzen daki bakarrik...
—Bularrean etsipenaren taupada
—Ilargiak besarkatzen daki bakarrik...
- ZENBAT OLATU (1982)—hegadak utzirik
- BESOAK HEGAN (1982)—bi gazte doaz dantzan.
—erotzat dauzka
—Mundu zuhurrarentzat harrigarri da
- SENTIMENDU DUTENEN ESKU ESKE (1982)—dardar,
—konpasaren taupada inurrituak
—dantzari.
—hariak ez hain dardartsu.
—Adagio bat piztera, jotzera,
—dantzari leun
Zabaleta, Josu —1948—
- AMENAZUA (1969)—ez da ostorik ikusten
—zeren eta ez da haritzik zelaiean.
—burdin saldaz zulatuak,
- EZ DA INPORTANTEA (1969)—Udaberri arratsaldean
——Igande arratsaldean bakarti—
—gizonak ez dakiela
—edota penaz dagoen ere.
—Bakarti dabil
——besteak—
—ez daki
—Kotxean dabil,
—kalean ez dago gauza berririk,
—ez dago inun ezer konpondu beharrik.
—Udaberriko
—serio dago,
—Udaberriak ez du jarri
——ez dakizu nola maite zaitudan,
—ene bihotzeko erregina—
—edo haizea dabilenean
——zure ama ez dut gaur ikusi—;
—Ez dire akordatzen
—Eta gizona hor dabil,
—eta ez da akordatzen
——bakarti—
—Udaberri arratsaldean
Zabaleta, Pello —1942—
- BIZI DUT IHESKOR (1974)—gezurrezkoa bada ere
—biguin maitez bihotza bero dadin
—dastatzeko oparo
—kolpe bat da gehiago
—senti dezadan bihotza beroago.
- AMETS ETA NEKE (1975)—Euskalerria libro da,
—bere arima libro da,
—bizitza da kantu
—beste bat da.
—gurutze bat hilobian, beharbada.
—Eta piztuera eguna ez da biharko:
—hil kanpaia jotzen hasia da-eta.
- ALAIZAKO ZALDUNAK (1992)—Intzentsu lurruna itsatsirik daukate
—gerra izan da beti
—soldaduaren zeregin
—gudarien oinetara jarriak
—gudarien oinetara jarriak
—bide ertzeko elizatxora jasoak daude oroimenak
—zaldun eta dama eta hegazti
—Gudari hilotzari ez diote negarrik gazteluko dama galaiek
—lau zuziren argi beltza dabil betiere zuriaren xerka hutsalean
—aurpegia dauka beluri
Zaitegi, Iokin —1906-1979—
- GAZTEAREN ERIOTZA (1933)—Il az ta ez dakik!... Baiña egia dok!
—Oroigaien arra biotzan utxi dausk.
—Ordutik bost bidar udazken-aizeak
—Zugaitzen-orriak aldatu bai-ditu!
—Biotz barru dana ar baltzak yana daukak,
—Il az ta ez dakik! Baiña egia dok!
- TORI NIRE EDONTZIA (1934)—Txatxarra izan arren, abenda-odolez
—Belarra morrozten ardia dakusgu:
—txistu zorrotz otsez itzar da maitea.
—berago ikusten dan txabolara doaz
—loturik, badago artzai esne batzen:
—Irudin dagonez, batzu izuti-uzkur,
—Otzanak, lepoker, ausnarka dagoan
—oraturik dakarz. Erro banetatik
—Erroberoa badator txirrioan...
—dager irarririk ontzi azalean.
—dakuste: aize da-ta, yitoan txalupa.
—egundo inork ez baitzun edan oraindik.
—Aurten, udaberriz, buka dizut lana.
—Barnean asmoak irakin dagio:
—ardo zarren zilar aparra dario.
—Zure olerkien ordainez damatzut,
—edan zazun gogoz idatzi aurrean.
- BAKAR-BAKARRIK (1944)—sailka ari da egan:
—arranoa dabil.
- ALDA-EGAZTIAK (1946)—Arru gainak gora dator arrats-itzal,
—ta etxe aurretan iluna da zabal.
—Oskarbi izartsuak barna, alda-egazti
—Zeruan zabal da Garaikunde-ikurra,
—datozten erritar berrien agurra.
—Goitik bera dator ego ukaldia,
—egaztien ega-otsa ez da nonbait.
- AMETS URDIN (1946)—ilargiak dirdai:
—ari da itsasoa.
—atsegina dator.
—dabil arat-ona.
—bera bada, leoi
—datza eskurakoi.
- EUSKEL KANTA ATZERRIN (1946)—Begiak malkoz lauso, biotzak poz-dardar...
—ta erriko bidaso buruak darakar.
—Begitan zaitut eder, izar antzo dirdai:
—makur adar-iarioz dan txermenondoa.
—Saroi itzaltsuenean dago basetxea:
—Gazteak inularrez maite duten dantza:
—alai baseliza-aurrez dager enparantza.
—Ioale ots ezauna urrundikan dantzut:
- ARGIN ZARRA (1952)—gaitzustean damurik
—Eskuko daitenean
—usu aldatuko da
—datorren garaipenak
- NERE ZEZEN TALDEA (1952)—ara-onaka dabiltz esi barrenean,
—oldartzen dira leian, astinduz isatsa:
—auts-odeiz lainotu da goian eguratsa,
—Nere esku zaintsuetan akuiloa dardar,
—zezenok buruenik, makur buru t'adar,
- ERBESTEAN ARITZA (1952)—Aritz-adaburuan usoak iduri,
—ari da birundaka nere amets txuri.
—Burua apal moztu dut adaxken abarra,
—Biotz-barren baitudan ene Aberria!
- NEGUAN LORE (1958)—Nere bizitzarteko udamin beroa
—Datorken udaberri garden ta eroa
—aditzera ematen al didazu baikor?
—Lenaldia gogora oi datorkit goibel,
—zaitut, ala, damurik, ondakin mingotsa?
—Parrearen azkena, ala, poza date,
—lili, adierazten didazun abotsa?
- NIRE BIDEAK BARNA (1961)—Lili berriz dirdaika etxeko bazterra.
—Beso-lagun gazte dut neska udaberri:
—bidazti bakarra ni, biak ezin ibil.
—Ibilbageagoan egin nun indarra:
Zamarripa, Paulo —1877-1950—
- ERDEREA TA EUSKEREA (1905)—Erdal-errian bizi naz orain,
—uri erdalzale zarrean.
—erdaldunakaz batean.
—Erderea dantzut abo danetan
—ta ezta mirari, bizi naz bada
—Erdal-erria Euskal-erritu
—Erderearen otsak dantzudaz
—Bere durundu gogorrak dabiltz
—Nayago dodaz, Amatxu, zeure
—Baña... mirari al da entzutea
—Erderea erdaldun-lurrean?
—euskaldun-leku danean
—dantzugu euskera erderaztua,
—isten deutsue,... berbaille danak
—ikusten dodan antzean,
- EUSKALDUN GUDARIAK (1905)—Zeugan, Amatxu, zeugan pozkidaz betea
—Dabil nire bioztxu euskaldun gaztea!
—Ezpada Zerura, Ama, Asaben albora.
—Euskaldunak badira, damu dabe danak
—Garagarril-erdian, gudarako ustean,
—Lauezpabortz gudari, ta danok batean,
—Urrun egozan euron pozkida gozoak.
—Urrun gudari dagoz!... Gaitz da ara joatea.
—Harispe aitzindaria bederen ondoan
—Aurkitzen ezpadabe Harispe inguruan?
—Guda ezta asiko baña, diñoe orain pozik,
—Joan ta etorriteko partida an egiñik.
—Larri dagoz joateko pelota-tokira.
—Partida asi da noizbait. Lau pelotariak
—Eurakanduten dabez ikuslen begiak
—Egaz dabil pozarren, eskuen indarra
—Laguntzat daroala leku danotara.
—Dabiltz pelota bera geratu-artean.
—Oraintxe da azkenengo egaztadaldia.
—Norentzat izango dan berau pozgarria
—Jakin-nairik ei dago jende-pillo andia,
—Gogor dabiltz mutillok; iñoizko gogorren,
—Kaltez; laurak or dabiltz... ta laurak pozarren..
—Etsayari partida irabaztearren.
—Guztiak onak; baña gure gudariak
—Makaltzen dabez beste bi jokalariak,
—Ta irabazi partida ta txalo ugariak.
—Gudari biok doaz gudaritaldera,
—Zintzorik gudan bere bear egitera
—Bata-besten alboan ebiltzan gudatzen,
—Ainbeste ebezan eurak indarrez zapaltzen.
—Urten daigun an legez emen garaizlari.
—Ara an euskaldun biok... guda gogorrean,
—Guda bizikentzalle sutsu ta aserrean!
—Indarra ta adorea baturik benetan
—Arturik, sartzen daben gorputz etsayetan...
—Geure gudari euskaldun gogorron aurrera!
—Ori bai dala indarra! Ta ori adorea!
—Ori da etsai guztiak birrindu-gurea!
—Ikusirik mutilion indar ta ardurea,
—Dazaut Asaba euskaldun zarren itxurea.
—Egingo dabe alegin guztia azarturik.
—Zer baña? Non dakuse Amatxu, urrunean
—badago? Bai, dakuse. Biotz-barrenean:
—Bera omentzeko dauken asmo zuzenean;
—Urruntasunen poza da maitetasuna.
- MUTIL BATEN ABADEGEITUTEA (1910)—Zerua da ba, nitzat, gauzarik onena.
—Zerua galdu daidan nai zeunke, zeuk lenago
—Ai, Txerren ondamutsu zitala, zer geyago
—Nai dozu galdu daidan zeure pozerako?
—darraizu, zitala,
—Aingeru bizkor bat da
—Ta Aita zeruan dago
—baña nai dau zeruan
—ikusi dagidan.
—Eta orregaitik imiñi dodaz
—naikoa dala diñost Amatxuk
—utsa ta ezer ez izango dala,
—Banoa bada, ta eztozu zetan
—Bidea bada gogorra bere,
—A, baiña, au zer da? Olango pozik
—Abade egingo naz bada.
—A, bai! Zintzorik egingo dabez
—betetu al dayan semeak.
—Ta o zein gitxitzat daukadan orain
—desegin nai dot... Auxe da oinganik
- AIKO ANTOJAGARRIE! (1927)—bere auzoko neskatilla-lagunakaz, dantza-lekuan,
—aurreskua noiz-asiko begira dagoala,
—Ardaoz beterik ator.
—zagi danak batera
—ardaodun txarrie,
—dayan neuk? Ordie,
—lagunduteko berari dantzan.
—Laguna bear daula berak dantzan
—ardao pekatarien
—euskalduna da odolez eta
—gorritu yako, deedarrez
—biraoen aurka asi danean
—amurru deunan indarrez.
—askoz ederrao agertuten da
—Edertasuna garbirik daukon
—Eta, zein ezain dagon
—Aiko ardaoz baltziturik
—Asi da aurreskua. Ta an dabil Mari.
—daukien berbaldia:
—-Aurreskuen dabillen
—nor da, gazteak? Nor da?
—-Je bizkor dabil gero
—-Erromerien daon
—berorren adi dao oin.
—Ain da ikusgarrie
—Ta yantzarako dan lez
—lanean da beargin
—Or dao, bai, grasie!
—or ekusten da, Kontze,
—nor dan yantzarie.
—yayo dan errie!
—-E! Bakutsu or datorren
—-Ona dator gero?... Aiko
—lurrean dabillela.
—ona dator...
—Aldendu de landatik
—etsera yoan da arin
—Argi-zalea da, bai,
—da bildurgarrie,
—beran ustez dalako
—illunetan dabillen
—Illunetan dao mutil
Zamora, Auxtin —1943—
- UR FERDEZ (1984)—nimiño zintudan,
—ez dakit nun naizen,
—Atzo itaizuren ur-edale nintzen,
—Orai aldatu ditut alabideak,
—Ez dakit nor naizen,
- ELGARRI MUSUKAN (1984)—iduzki deno dantzan,
—subandaden ufatzaleak,
—iduzki deno dantzan,
- GELDITU IZAN NAIZ (1988)—dantzeri begira.
—Bihar, egun ote da?
—egun, bihar ote da?
—dantzeri begira.
- IZORRATUKO ZAITUT (2002)—muinak hutsak eta borondatea lehor dauzkate...
—Beharba, zuhaitzaren enborraren azpian bada
—Laster udazkenean hostoak eroriko dira.
—Jadanik «norbait» edo «zerbait» horrek
Zarate, Mikel —1933-1979—
- HAURRA IZAN NINTZEN BAINA... (1978)—Abioi zaharren abiada geldia,
—bonben burrunbada,
—tiroen dunbada,
—jendearen arrapalada,
—fusilamenduen dardara larriz.
—irakatsi zidaten.
- 1975, AZAROAK 20 (1978)—Gasolina usainez eta grasaz beterik eman zidan,
—txoferren esku dardaratiz eman zidan
— ein da enteratu
— Franco nola daukagun
— imini ein daiela
—Goizean eman zidan,
Zelaieta, Edu —1973—
- DENA HAIN ERRAZA IZANEN BALITZ BEZALA (2002)—Etxepeko parkean zerbait idaztea beti seinale ona izanen balitz bezala
- JUDASEN ARBOLA (2002)—Maite zaitudala.
—zure hutsa sumatzen dudala
—Aldarrika nezake.
- LERRO BERDEA II (2004)—lerro berdea ezabatzen hasia da.
- BEHARBADA, SEGUR ASKI (2004)—Beharbada
—Beharbada
—Beharbada
—labankadaz josiko du bere bikotea 2027an.
—arras mozkorturik gidatzeagatik
—Non ote dautza oraindik ezagutu gabeko momentuak?
- AUTOBIOGRAFIA (2010)—Erdara dut ama-hizkuntza:
—Bitxia da, halarik ere:
—60ko hamarkadan, biak frantsesez mintzo zirela.
—ni naiz frantsesez ez dakien bakarra.
—Ordainetan-edo, ingelesez moldatzen naiz
—(erdipurdi baldin bada ere)
—Txikitan entzundako lau gauza haiek
—eta Galiziara egindako bidaiekin ez dut nahiko izan
—inoiz fundamentuz falatzeko.
—amarekin eta anaiekin gaztelaniaz egiten dudala
—eta gaztelaniaz ere irakurtzen ditudala liburu asko.
—aitarekin hitz egiten dudanetan bezala nahiz neure oraingo etxe diren
—ama-hizkuntza ez dudan euskara maite dut.
—Horregatik izanen da, agian, unibertsitatean euskaraz irakastearena
—euskaraz idaztearena
—Oraindik ez dakigu nolako ahotsa izanen duen,
—Dakiguna da gurasoek egiten dioten
- VILLAVESAN (2010)—Hala ere, biek dute txano bana buruan. Negu mina da.
—Iruñea ez da Paris edo Bartzelona
—kartzela ez bada.
—arrotzekin ez da mintzatu behar.
—Iruñea ez da New York edo Berlin.
- LAU ARDO KOPA (2010)—Larunbat eguerdia zen, udazkena.
—Egongelaren erdi-erdian ez zuen, bada, eguneroko
—bidaia agentzia baten iragarkia (irla urdin bat)
—modari buruzko erreportajeak (futbolariak eta neska erdi biluziak agerian)
—(argazkien begiratuta ez da dudarik)
—--udazkena ala udaberria, zeuk aukeratu--.
- BLUES ARINA (2010)—hanka sartzen ahal dudala
—Bai, damutuko banaiz ere,
—makilakada bat edo bertze jasoko dut
—heroi baten antzera, belauniko eta aldarrika,
—hondoraino joan zaidala hanka
—ez dudala aise laharretan ez trabatzea.
—laguntza eskainiko didazue
—errore larri batzuk barkatuko dizkidate.
—Orain badakizue,
—hanka sartu dudala eta.
- MUNDUAN EZ ZAUDELA (2010)—nik gehien maite dudan emakumea.
—Geroxeago, errukirik gabe, maitearen maitea ebatsiko didazu.
—Jelosien eztian dasta eginen dut aita onaren itxurapean.
—maitatzeko ahalmena ere bahituko didazu kutxa giltzatu batean.
—Eta, neure-neurea zarela sentitzen dudan egunean,
—arrotz bat etorriko da gurera --bildotsaren ipuinean otsoa bezala--
—Maite nuenaren maitea ebatsiko didate bigarren aldiz.
—utzidazu zu gorrotatzen, laztana.
Zohiola Berri
- HIRIARTEN LEHENBIZIKO GARAITIA (1864)—Jo, jo, beti, jadanik urratu dirade
—Han dira ordakian odolez igeri,
—Bizirik ez da nehor bakar bat ageri.
—Bizirik ez da nehor bakar bat ageri.
—Unatuak daude erredol azpitan,
Zubeldia, Koldo —1957—
- BELDURRA ETA INPOTENTZIA (2005)—Zigarroaren azken bufada egin ondoren
—eta aldarrikatuz askatasuna lau haizetara.
- LOTSA (2005)—Batzutan sentitzen dudan lotsa
—gauetan aditzen dudanean hotsa
—bizitzari eman nahi diodan ikutu bortitza
- ERRITMO BERA DU ERREKAK ETA BIZITZAK (2005)—ene baitan barrundiatzen dudan bezala
—norbaitek ihardetsi diezadan.
—Norbaitek ihardetsi diezadan baita zein
—diren udazkeneko zuhaitzeen kolore okrearen
—eta zergaitik ibiltzen diren bolandan kaioak
- AITORTZEN DUT (2005)—ez dudala bide argirik ikusten.
—beste biderik ezean badudala ezaren zantzu hertsia.
—badudala amets atseginik ez dudala letra aurreikusirik,
—ez dudala izaten inolako arnets antzurik
—ez dudala intentzio txarrik badudala intentzio onik
—badudala amesteko leku atseginik
—ez dudala zentzurik aisa galduko.
—dudanaren ondotik nabilen poeta neurrigabe bat naizela.
—Bide nekeza dudanetik
—Gaur aitortu dudanaren berri bihar edo beti
- EGIA (2007)—Ausaz datozkit gauzak burura
—Nire egia ezin da kabitu poema batean,
—Leuntasunean bai kabitu daitezke.
—Izan daitezke leku batzuk kabitu ahal litezkeenak,
—nola tximeletak bolandan
—eta bizi nahiko nukeela Holandan.
- O FILANTROPIA! (2007)—Xahutu zaidan goi argia
Zubiaga, Felix —1932—
- HUTSUNETAN (1986)—Ez da dana izar espazioan
—ornidu begiz bedarrak.
——artean dago iluna?
—bion argiak bat ez dagien
—ilunak dagin burruka!
—besteen sarradak ez gaizan hartu
—bildurrak daukan hesia.
- PASIONEA (1986)——lurrikaraz lurdia?
—t?ez dauka hagaitio
—nausitzeko indar.
—pekatuen ordaina,
- GALAXIA BAT (1986)—putzuan dager goitik jausi den
—konturatuge han daukakezu
- GAU ARREBAREN BEGIAK (1986)—keinatzen dausten mezua
—irradakoa jo ta jo,
—euren dantzara lot-nahi
—Dana itzirik noake
—izarren lagun bidazti,
—neure gurpilen ardatza
- ZURE TENPLOKO HARRIEK (1990)—oihartzuna daukee,
—tenploko harriok daukeen
—landu, berlandu dadien.
- HARRIAK EZ DAU BEGIRIK (1990)—Harriak ez dau begirik
—herriak ba dau bihotzik,
—parkatzen ez daki.
- TRATULARIEN KONTRA (1990)—gardamuaren kontra
- EKIOK, HARRI (1990)—aldarriz
—urtika, aldarrika.
—ekiok minki sendatzen
—harrimenezko ardurak daiskun
—senda harrimina.
Zubimendi, Joseba —1898-1939—
- DONOSTI GAIXOA (1939)—Oi, zeñen bare dagon itxasoa!
—antzeko dakuts olatu gañean
—ene batela bagak dabilkien!
—Guda irrintzitan laztu eztarria,
—Ta abeslarien abots indartsua
—entzunaz dator, egaz, arraitxua
—Aizea indarrez puztazu kolkoa;
—goazen, arin, indar oroez
—Donosti sorgin orren ondartzara,
—baga apar zuriz txetzen dan ortara,
—gonak milistuz, damaren ohorez.
—Nire semeak ondar jauregiak
—egizko damuz, nai det eskatu.
—Baña zer dakust begien aurrean?
—Nor da negarrez ondartza ertzean?
—guda odoltsu zitalagatik.
—Ez da geiago neskatxa algararik,
—Aurtxoa, itunki, ez da jolasten.
—Naas da ondartza itxaso zakarrez:
—ekaitza dator bazterrak lazten.
—negarrez dakust oro zimurtzen.
- BI URTE (1939)—irten ginala gehigo ezinda
—Guda oroimen latz ta garratzak
—guda txar honen bitartez
—gudaren amairikan ez!
—ene, nolako aldakuntza
—eusko abenda hizkuntaz!
—arrotzak buru dabiltza
—Bidasoatik beste aldeko
—da gaur etsai ankerra
—harrika-barru dauden menditan
—da bigarren urteurrena
—nere gogotik ahaztu ezin dan
Zulaika, Joseba —1948—
- ZER EGIN DEZAKET NIK (1975)—horrexegatik da ezinkizun
—Ez da hiltzea nere egitekoa
—Ez dago agoniarik hemen
—Adan
—Ez dago ezinkizunik hemen
—ez bait dago ezer
- ADANEN EGINKIZUNA (1975)—Adanen sentipenak
—Adanen nahiak
—Eguzki galda gori hartan
—Adan dena su ta izerdi zen, eta
——desirazko ahalmen oso ta betetasun
—Adan guztia
—Adanek ezin zuen esplika
——paradisu berdea, zuria dena zen hain eder, gorri
—Adanen gogoa promesa luze bat zen:
- SENTITZEAREN GAINEAN (1975)—«hemen ez dago ezer gehiago»
—hau aspaldiko mundu zaharra da
—esan zuen Adanek